Skip to main content
search

Wandelen bij de Maashorstboeren door het Udens Broek – Langs de Leijgraaf naar de Hoogstraat

KIJK ROND IN

HET UDENS BROEK

De Leijgraaf, een Romeinse heerbaan en het Udens Broek

DE ROUTE UDENS BROEK VOERT DOOR HET HALFOPEN BOERENLAND AAN DE WESTKANT VAN UDEN. VANOUDS WERD DIT DRASSIGE LAND AAN WEERSZIJDEN VAN DE LEIJGRAAF – DIE TOEN NOG LEIJBEEK HEETTE, GEBRUIKT OM KOEIEN TE WEIDEN. TOT 1810 ALS GEMEENSCHAPPELIJKE WEIDEGROND, DAARNA HAADEN DE BOEREN UI DE OMLIGGENDE BUURTSCHAPPEN ELK HUN EIGEN MET BOMEN EN STRUIKEN OMZOOMDE WEITJES. PAS NA 1959 VERANDERDE HET KLEINSCHALIGE WEIDENLANDSCHAP DRASTISCH NA EEN HERINRIHTING VAN DE LEIJGRAAF. DOOR DE BETERE WATERAFVOER STOND IN DE WINTER HET BROEK NIET LANGER BLANK EN KONDEN ER OOK ENKELE GROTE BOERDERIJEN EN AKKERS KOMEN. VANAF 2005 VERANDERT HET GEBIED OPNIEUW. IN HET KADER VAN NATUURCOMPENSATIE VOOR DE AANLEG VAN DE A50 WORDT DE LEIJGRAAF EEN STUK NATUURLIJKER GEMAAKT.

Mijn vader reed er met de boerenkar naar Uden. Hij vervloekte het gebied omdat het er altijd nat was. Daarbij had hij in de jaren’30 met kruiwagen en schop in het gebied moeten werken. ‘Daar moet je niet komen’, zei hij altijd tegen mij. Nu kun je er prachtig wandelen net buiten Uden maar wel met altijd zicht op de hoger gelegen Petruskerk met de koepel en twee spitsen. De wandeling is een initiatief van de Maashorstboeren die een aantal wandelingen hebben bedacht rond hun bedrijven.

Moleneind

Voor 1486 stond er op het Moleneind aan de Leijbeek (die nu Leijgraaf heet) een watermolen. Met behulp van waterkracht werd er in de molen uit eikenschors de looistof ‘run’ gemaakt. Op Loo was vroeger een leerlooierij die de run goed konden gebruiken.

Wandeling door het Udens Broek van de Maashorstboeren

Leijgraaf

De Leijgraaf is geen natuurlijke beek, maar was in oorsprong een vochtige laagte. Oude benamingen voor die laagte waren onder andere ‘de Meer’ of ‘De Jeucke’. Na uitgraving werd de algemene benaming Leijgraaf, letterlijk leide gegraven loop’. De Leijgraaf begint bij Boekel, waar het gemaal Veluwe water vanuit de Aa in de watergang pompt. De beek stroomt door de gemeenten Boekel, Meierijstad, Uden, Bernheze en Sint-Michielsgestel. Na een afstand van ongeveer 20 km en een verval van 7,70 meter komt de inmiddels 10 meter brede Leijgraaf in Berlicum in de Aa. Voor de kanalisatie viel de Leijgraaf vaak droog in de zomer. In de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw is de Leijgraaf gekanaliseerd en zijn er stuwen aangelegd om het waterpeil te kunnen reguleren. Hierdoor is de Leijgraaf een beekje met lange rechte delen geworden. Weer later Momenteel zijn door het Waterschap Aa en Maas werkzaamheden uitgevoerd om de oevers natuurlijker te maken.

Bij de brug over de Leijgraaf kunt je zien wat er allemaal is gedaan om de natuur bij Leijgraaf meer ruimte te geven. De steile waterkant is omgevormd tot een glooiende oever met veel oeverplanten en een vrij liggende paddenpoel. Naast de stuw is een vistrap aangelegd, waardoor de vissen het obstakel gemakkelijk kunnen passeren. Het is dé plek waar je van het mooie zicht op de koepel en de twee torenspitsen van de Petruskerk in Uden kunt genieten.

Wandeling door het Udens Broek van de Maashorstboeren

Biologische varkensboerderij Kik’is

De biologische varkensboerderij ligt dichtbij het riviertje de Leijgraaf met 90 zeugen met bijbehorende vleesvarkens. Ze houden de varkens volgens de biologische eisen, hierdoor kunnen de dieren hun natuurlijke gedrag uitoefenen. Ze hebben veel daglicht en ruimte, liggen in het stro en de zeugen lopen in de wei. Deze manier van varkenshouderij staat garant voor een gezond stukje vlees.

Wandeling door het Udens Broek van de Maashorstboeren

Hoogstraat

De Hoogstraat is een van de oudste straten van Uden. In de Romeinse tijd was het al een ‘heer-baan’ die een rechtstreekse verbinding vormde van de aan de Maas gelegen plaatsen Lith en Lithoijen naar de onder Uden gelegen nederzettingen Erp en Gemert.

Wandeling door het Udens Broek van de Maashorstboeren

Udens Broek

In Brabant bestaan verschillende woorden voor moeras-achtige gebieden, zoals broek, beemd en goor. Broek was daarbij nog het gunstigste begrip. Daar was het water al vroeg in het voorjaar weg en kon men koeien weiden. Met wat moeite was het op enkele plekken zelfs mogelijk om te akkeren of te wonen. Bij een beemd was de water-overlast veel groter. Die kon je alleen gebruiken als hooiland.

Wandeling door het Udens Broek van de Maashorstboeren

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE