Schwalenberg is een Duits plaatsje waar het lijkt dat de tijd stil heeft gestaan. Oude vakwerkhuizen, een marktplein, een oud raadhuis, bewoners in klederdracht, een ‘Nachtwachter’ die omroept en info geeft over de stad en daarbij de rust die bij een oud dorpje hoort. De wandeling  stijgt meteen richting uitzichtpunt Grafenblick, een naam die refereert aan de kasteelheer die van hieruit over zijn dorp uitkeek. We lopen verder over rustige boswegen, oude gemengde bossen met enorme bomen. Het gebied staat bekend om zijn bronnen maar onderweg blijkt door de droogte er eigenlijk maar één bron nog water te leveren: de Magdalenenquelle. Het technisch hoogstandje zien we bijna op het eind van de wandeling na vele bramenstruiken met de rijkste bramengroei, beekdalletjes en uitgestrekte bossen. Het pad langs het aangelegde kanaal richting de bron is ydillisch mooi en de beloning is een ergonomisch gevormd bankje bij de ‘quelle’. Nog een flinke stijging naar het plaatsje Schwalenberg waar de halve liter Vitens-bier op ons wacht. Een waardige afsluiting van een prachtig wandelgebied in de uitlopers van het Teutoburgerwald.

Schwalenberg is een oud stadje. Vanaf 1230 was het kasteel van het stadje het centrum van een in 1100 ontstaan, tot 1230 op een zuidelijker locatie in de gemeente Marienmünster op kasteel Oldenburg zetelend, Graafschap Schwalenburg; in de 13e eeuw werd de stadskerk gebouwd. Het verkreeg omstreeks 1260 stadsrechten. Het graafschap, dat oorspronkelijk o.a. Bad Pyrmont had omvat, verviel in de 14e en 15e eeuw door de noodzaak, grondgebied te verkopen en door het uitsterven van het grafelijk geslacht uiteindelijk aan de adellijke geslachten Zur Lippe en Waldeck-Pyrmont. Het kasteel Schwalenberg is in de 20e eeuw als erfpachtgoed in gebruik geweest bij verwanten van de Nederlandse Prins Bernhard. Het historische stadhuis uit 1579 in het hart van de stad Schwalenberg is een prachtig voorbeeld van vakwerkarchitectuur in de stijl van de Weserrenaissance. Een zeer bezienswaardig gebouw met daaromheen andere mooie vakwerkhuizen.

Het raadhuis is een prima voorbeeld van de vakwerkbouwkunst in de stijl van de wezerrenaissance. Vanwege zijn ligging domineert hij het stadsbeeld, ook al ligt hij niet net als andere raadhuizen in het centrum van de stad. Het huidige bouwcomplex bestaat uit vier verschillende onderdelen: de puntgevel (1579), de linker aanbouw met vergaderkamer (1603), de natuurstenen aanbouw aan de achterkant (1853) en de rechter aanbouw (1907/08). Het raadhuis beschikt over een prachtige wandschildering, die het leven en tradities in deze kleine landbouwstad uitbeeldt.

Bij mooi weer biedt de Grafenblick een schitterend uitzicht over de daken van Schwalenberg tot aan de heuvelruggen van het Teutoburgerwoud en het Eggegebergte.

Kasteel Schwalenberg ligt op een heuvel boven de stad Schwalenberg. Het kasteel op de heuveltop werd in de 13e eeuw gebouwd door de graven van Schwalenberg. Het werd herbouwd door de familie Lippe in de 17e eeuw en aan het begin van de 20e eeuw. De graven van Schwalenberg verlieten later het oude kasteel Schwalenberg, waar de familie eigenlijk zijn naam aan dankt, in Oldenburg bij Marienmünster en bouwden de stad en het nieuwe kasteel, dat nu bekend staat als kasteel Schwalenberg. Ten tijde van graaf Volkwin III. het kasteel werd gebouwd van 1228 tot 1231. Rond deze tijd werd ook de stad Schwalenberg gesticht. Tussen 1938 en 1945 werd het kasteel gebruikt als een herstellingsoord voor moeders en daarna als een protestants kinderherstellingsoord tot 1962. Het gebouw werd vervolgens gerenoveerd en omgebouwd tot een hotel.

Tot in de 20e eeuw was het stadswater de enige drinkwatervoorziening voor de bewoners van Schwalenberg. In Schwalenberg wordt aangenomen dat cisterciënzermonniken het stadswater hebben gemaakt, omdat ze ervaren waterbouwkundigen waren. De bron is hemelsbreed 900 m, maar het kanaal moet om de beekdalsnede van de Lippe heen worden geleid, daarom is het 2200 m lang met een helling van 10 m. In de stad is het kanaal gedeeltelijk voorzien van leidingen en in de oude binnenstad daalt het nog 10 m steil naar de Volkwin-fontein op het marktplein. Het overtollige stadswater stroomt over de Lippebach in de Nies.

Het water dat in de Volkwinfontein in het centrum van Schwalenberg stroomt, komt via een open watergracht, beginnend bij de Magdalenenquelle in het bos. Eeuwenlang was dit de waterader van het stadje. Deze sloot is 2,2 km lang. Het heeft een verval van slechts 10 meter over de gehele lengte en wordt daarom beschouwd als een fantastisch bouwwerk uit de middeleeuwen. De installatie van de gemeentelijke watervoorziening in Schwalenberg wordt beschouwd als een uitstekende technologische en historische prestatie van de Middeleeuwen. Hun oorsprong wordt toegeschreven aan cisterciënzer monniken. De fontein is gemaakt door de Lippe-kunstenaar Friederich Eicke ter nagedachtenis aan de oprichter van Schwalenberg. De inscriptie vertelt de legende over de oorsprong van het “stadswater”. Als je de loop van de gracht in de stromingsrichting volgt, creëren de topografie van de burchtheuvel en de lage stroomgradiënt de optische illusie dat het water in Schwalenberg bergopwaarts stroomt.