Waterbloem, Roggel en de Noordervaart
Wandelen langs de Peelrandbreuk – Roggel-Meijel
Kenmerken
Lengte: 17 kilometer
Startpunt: Roggel
Eindpunt: Meijel
Landschap: Bos, water en Peelstreek
De route verschijnt binnenkort als etappe van de wandelgids Wandelen langs de Peelrandbreuk. De wandelgids wordt uitgegeven door uitgeverij Gegarandeerd Onregelmatig met Agnes Leijen als auteur. Zij beschrijft in negen etappes kijkpunten langs de Peelrandbreuk die in het landschap te zien is van Wandelen langs de Peelrandbreuk van Vlodrop in Limburg tot Heesch in Noord-Brabant. De geologische breuk is veroorzaakt door verschuivende aardplaten. De breuk is van grote invloed geweest op de vorming van het Peellandschap en heeft er unieke natuurverschijnselen achtergelaten.
Ik maak samen met Lourens Vellinga en Bart van der Mark een wandeling van Roggel naar Meijel langs de contouren van de Peelrandbreuk. Wandelen met deze twee heren is lachen, woord spelen, spotten en mijmeren met tussendoor het doornemen van de wereldproblematiek en de wandelwereld. De route is zorgvuldig gekozen met hele mooie stukken langs de Roggelse Beek en door de natuur van Waterbloem en de Asbroekerheide. Meteen aan het begin van de wandeling zien we een ijsvogel stil op een tak op het water zitten, verderop springen twee reeën weg en richting Heibloem zien we beversporen. Richting Meiel loop je lange stukken langs de Noordervaart, Deurnes Kanaal en Helenavaart. Het zijn allemaal waterlopen die de Peel afwateren en die vroeger werden gebruikt om de turf af te voeren. Wat nu rest is een beeld van de Peelwerker in Meijel, het einde van een hele vermakelijke en mooie wandeling.
Roggel
Het kerkdorp Roggel ligt in Midden-Limburgen wordt bewoond door Roggelnaren. Midden in het dorp staat de Sint-Petruskerk gebouwd in 1447 ten teken dat we in het katholieke Limburg zijn. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bliezen de Duitsers de torenspits van de kerk op. Jaarlijks wordt er hier op Hemelvaartsdag een motorzegening door de pastoor gehouden. De lokale pastoor zegent zelfs ook koeien en eindexamenkandidaten. In het dorp stroomt de Roggelse Beek die ten zuiden van de plaats samen met de Bevelandse Beek in de Zelsterbeek stromen. De geschiedenis van Meijel met armoedige boerderijtjes worden vele eeuwen bepaald door de ligging aan een oude weg die van ‘s-Hertogenbosch, via Deurne, Meijel en Roggel, naar Keulen loopt, de via regia antiqua. Het was toen de enige goed begaanbare weg in de Peel. Pas in de twintigste eeuw kent de plaats bloei als met moderne technieken de woeste Peel omgezet wordt naar landbouwgrond.
Asbroekerheide
De Asbroekerheide is een bosgebied ten noordwesten van Roggel. Het is een oud heideontginningsgebied. Het bestaat voornamelijk uit naaldbos dat werd aangeplant op dit voormalig heide- en stuifzandgebied. Levend stuifzand is nog te vinden nabij de Kirkelsberg. Het gebied staat bekend om zijn stilte. Voor de Nederlandse Stichting Geluidshinder was dat reden om de Asbroekerheide te nomineren voor de titel ‘stilste plekje van Nederland’.
Roggelse Beek
De Roggelse Beek is een riviertje in Limburg dat uitmondt in de Leubeek als de Zelsterbeek. Het ontstaan van Roggel als nederzetting hangt duidelijk samen met de door de gemeente Roggelse Beek. Samen met diverse waterlopen die begin twintigste eeuw zijn gegraven had de beek de functie om het omliggende gebied te ontwateren ten behoeve van de turfwinning. In 1938 werd de Roggelse Beek genormaliseerd en grotendeels rechtgetrokken. De komende jaren gaat waterschap Limburg nog 72 kilometer aan rechte afvoerbeken omvormen naar kronkelende natuurbeken. Hierin wordt ook de Roggelse beek meegenomen.
Waterbloem
Het gebied wordt gezien als een Natte Natuurparel, het was tot omstreeks 1850 een groot moerasgebied. Nu bestaat het uit een zeer afwisselend bosgebied met stukjes heide, landbouwgrond en nog steeds ook moerassen. Als gevolg van lokale Peelrandbreuken met ondoordringbare bodemlagen komt hier kwelwater omhoog. De moerassige delen worden doorstroomd door de Roggelse Beek die hier omstreeks 2000 hersteld werd, zodat ze weer meandert. Het gebied werd vanaf omstreeks 1850 ontgonnen en beheerd als landgoed door de notarisfamilie Haffmans, die het tevens als jachtgebied gebruikte. Staatsbosbeheer legde er productiebossen aan.
Noordervaart
De Noordervaart is een doodlopend kanaal in Midden-Limburg dat in verbinding staat met de Zuid-Willemsvaart bij Nederweert. Het kanaal werd tussen 1803 en 1810 aangelegd als deel van Napoleons Grand Canal du Nord, een kanaalproject dat in 1803-1810 werd uitgevoerd met als doel de steden Antwerpen, Venlo en Neuss te verbinden. Het werd nooit voltooid, hoewel afzonderlijke gedeeltes de basis van enkele moderne kanalen vormen. De aanwezigheid van turf in het gebied zorgde ervoor dat de Noordervaart in 1854 op vaardiepte werd gegraven tot aan de vervolgens gegraven Helenavaart. Deze kanalen zorgden er immers voor dat het water uit de Peel weg kon en de turf uit Helenaveen en Deurne via de beide Peelkanalen kon worden afgevoerd.
Peelrandbreuk
Bij Roggel en Meijel ligt de Peelrandbreuk, een geologische breuklijn die zijn naam dankt aan de Peel. Grofweg volgt de breuklijn de lijn Meinweg, Roermond, Meijel, Neerkant, Liessel, Deurne, Bakel, Gemert, Uden en Heesch. Het scheidt de hoger gelegen Peelhorst van de langzaam naar beneden zakkende Roerdalslenk. Dit proces is nog steeds gaande en de gemiddelde verticale beweging langs de breuk is ongeveer 5 cm per duizend jaar. Langs de breuk komen nog aardbevingen voor, zoals in Roermond in 1992 en bij Uden in 1932. Er zijn nu plannen die moeten leiden tot een zogeheten Unesco Geopark tussen Roermond en het Brabantse Heesch.