Trage Tocht Quatrebras – Wandelen naar de Pyramide van Austerlitz

Ik maak vandaag een wandeling met Rutger Burgers waar we samen bespreken hoe we de wandelgids Wandelen in de Meierij gaan presenteren. Gezellig en onderhoudend wandelen we over een gevarieerde route met heide, bossen, landgoederen en de bijzondere Pyramide van Austerlitz. Een Trappist ontbrak ook niet, de plannen zijn gesmeed en genoten van een wandeling die weliswaar dicht bij drukke wegen ligt maar overal boeit.

Routemaker en bedenker Rutger Burgers over deze route: ‘De Franse naam Quatre Bras danken we aan de Napoleontische tijd. Al in die tijd was er midden op de Utrechtse Heuvelrug een kruispunt van doorgaande wegen, met daaraan een herberg die de welluidende naam droeg. De provinciale wegen over de heuvelrug zijn er nog steeds en dat merken we tijdens het wandelen van deze Trage Tocht. Onderweg moeten we helaas vier keer een drukke weg oversteken! Maar daartussen wandelen we in prachtige brokken natuur. We kunnen genieten van mooie bomenlanen en glooiende velden op landgoed Den Treek Henschoten. Ook het grote heideveld bij de Treekerpunt is bij wandelaars zeer geliefd. Voorbij pannenkoekenhuis Bergzicht zoeken we de Oude Utrechtseweg op. Dit onverharde pad stijgt geleidelijk naar het hoogste punt op de heuvelrug: de Marmontberg ( 49,2m NAP) met de Pyramide van Austerlitz. De grassige piramide steekt nog eens 36 meter boven het maaiveld uit. Generaal Marmont, bevelhebber in het Franse leger, liet dit indrukwekkende monument bouwen uit bewondering voor de Egyptische piramide van Gizeh. Een groot deel van de 18.000 soldaten die in de legerkampen op de heuvelrug verbleven heeft aan de Pyramide bijgedragen, want de bouw was al in 27 dagen voltooid. We laten de toeristendrukte achter ons en dalen geleidelijk af via de landerijen van De Laagt en De Hoogt. We zien mooie akkers en weiden midden in het bos. Nog één keer steken we een drukke weg over en dan komen we bij de Koeheuvels. Dit stuifzand- en heidegebied is een kleine verrassing vlak voor het einde van de wandeling.’

Het dorp Maarn ligt aan de voet van de gelijknamige Heuvelrug in het zuidoosten van de provincie Utrecht. Maarn heeft een bijzonder dorpsgezicht. In 1921 is het ‘Tuindorp’ Maarn gebouwd voor de arbeiders die werkzaam waren in de zandafgraving van de Nederlandse Spoorwegen. De huizen zijn relatief klein, maar hebben daarentegen een enorme tuinoppervlakte.

Het landgoed van bijna 2000 hectare is geheel in particuliere handen en ligt op de overgang van de Utrechtse Heuvelrug naar de Gelderse Vallei. Het landgoed bestaat voornamelijk uit bos met aan de oostelijke rand weilanden en akkers. Verspreid in het bos liggen ook nog landbouwgronden, heidevelden, zandverstuivingen en vennen. De benaming Den Treek-Henschoten komt voort uit het samengaan van twee landgoederen in 1935. Landgoed Den Treek was oorspronkelijk eigendom van de familie De Beaufort en landgoed Henschoten van de familie van Asch van Wijck. Beide landgoederen zijn sindsdien onder gezamenlijk beheer. Aan de oostelijke rand bleef grondgebonden landbouw bestaan, maar de rest van het landgoed werd ingericht als een bosbedrijf, met rechte kavels en een geheel nieuwe wegen- en padenstructuur.

De Pyramide van Austerlitz is een monument dat bestaat uit een met gras beklede piramidevormige zandheuvel van 40 bij 40 meter met een stenen obelisk. De totale hoogte, inclusief obelisk, is 33 meter. Bezoekers kunnen het platform bij de obelisk bereiken langs een trap van 81 treden. De piramide is in 1804 gebouwd door napoleontische soldaten op een van de hoogste punten van de Utrechtse Heuvelrug. Op deze centrale plek in Nederland had de Franse generaal Auguste de Marmont in 1804 een legerkamp opgericht (Camp d’Utrecht) waar hij in een paar maanden tijd verschillende bataljons wist samen te smeden tot een groot, goed getraind leger, dat de Britse vijand zou kunnen verslaan bij een eventuele herhaling van de inval van 1799.

Tevreden over de militaire kracht van het nieuwe leger, en tegen verveling bij zijn soldaten, liet De Marmont hen in de herfst van 1804 dit monument bouwen, geïnspireerd op de piramiden van Gizeh die De Marmont in 1798 zelf had gezien tijdens de Egyptische veldtocht van Napoleon. Zelfs het door erosie blootgelegde trapvormige oppervlak van de Egyptische piramides liet hij imiteren. Het monument bestond uit een zandheuvel, aan de buitenkant bekleed met plaggen, als bescherming tegen winderosie. De bouw duurde 27 dagen. De totale hoogte was 36 meter, inclusief de 13 meter hoge houten obelisk. Het geheel kreeg de naam Mont Marmont ofwel Marmontberg.

De koepel is gebouwd in 1840 in neoclassicistische stijl door tuinarchitect J.D. Zocher jr.  De opdracht was afkomstig van de Amsterdamse bankier J.B. Stoop. Hij was eigenaar van een aantal heidegronden in de omgeving van Zeist, waar hij nieuw bos had laten aanplanten. Op een hooggelegen plek midden in die nieuwe bossen had hij zijn buitenplaats gepland. Tuinarchitect J.D. Zocher jr. kreeg  de opdracht, maar kwam niet verder dan de bouw van een theekoepel. Door allerlei praktische bezwaren gingen de plannen voor een hoofdhuis niet door. Deze koepel staat er echter nog steeds en is bekend als de koepel van Stoop.

Het bestaat uit een open zandverstuiving, afgewisseld door heideplantjes en jeneverbesstruiken. Het is een restant van een oorspronkelijk veel groter stuifzandgebied met heide waar eeuwenlang schapen graasden. Doordat het gebied in snel tempo dichtgegroeide, werkt men sinds deze eeuw aan het herstel van het oorspronkelijk open en gevarieerde heide- en stuifzandterrein.