Knopenrondje Giersbergen – Wandelen rond boerengehucht met langgevelboerderijen

Ik maakte vandaag een mooie wandeling met vriend Kees door Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen, een van de grootste stuifzandgebieden van Europa. Vanaf het boerengehucht Giersbergen met een aantal mooie langgevelboerderijen lopen we meteen de bossen in. De bomen zijn hier in de 19e eeuw geplant om het oprukkende zand tegen te houden. We worden al snel getrakteerd op enkele kleine stroken met stuifzand. Door overwegend bos bereiken we halverwege de wandeling de zuidflank van het natuurgebied. Hier is een tussenstop bij de Rustende Jager mogelijk, al 100 jaar een pleisterplaats voor doorgaande reizigers. Op de terugweg naar Giersbergen volgt het hoogtepunt van de wandeling: de Brabantse Sahara. Over de grote zandvlakte wandelen we over een steeds veranderend landschap. De wind heeft hier vrij spel en metershoge duinen zorgen voor een bijzondere wandelervaring. Na een halfopen landschap eindigen we de wandeling bij de dorpspomp van Giersbergen.

Giersbergen is een gehucht ten zuiden van Drunen in de gemeente Heusden en heeft 28 inwoners en ligt aan de noordzijde van het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Het plaatsje Giersbergen bestaat uit een aantal oude, rietgedekte langgevelboerderijen. Een dorpspomp siert het gehucht waar boeren eeuwenlang vochten om het stuivende zand van de Drunense Duinen tegen te houden. En in de omgeving zijn nog steeds oude wegen en houtwallen uit de Middeleeuwen te vinden. Het duidt op een onaangetast landschap, kleinschalig en authentiek met veel afwisseling.

In het buurtschap staat een bronzen kunstwerk (beeldje) op een bakstenen sokkel van een vrouw met eieren in haar schort. Het is gemaakt door kunstenaar Carla Vrendenberg in 1996 en geplaatst ter herinnering aan het 750 -jarig bestaan van het gehucht Giersbergen 1244-1994.

Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen is een natuurgebied van ruim 3500 hectare groot en is sinds 2002 een nationaal park. Het park is enerzijds grotendeels een afwisseling van droge zandverstuivingen en naaldbos, maar ook de uitgestrekte beekdalzone van de Zandleij hoort erbij. Het stuifzandgebied is in de late middeleeuwen ontstaan. Het bestaat uit een hoger wat ruig en zanderig middengebied met een iets vruchtbaardere maar toch nog schrale rand eromheen. Tot aan de late middeleeuwen kon het gebied bescheiden boerengemeenschappen voeden, maar in die tijd van betrekkelijke welvaart nam de bevolkingsdruk zo toe dat de kringloop in het gebied door overbegrazing en te vaak plaggen van de heide fataal werd verstoord en een steeds groter wordende woestenij ontstond en het zand hele nederzettingen. Vanaf de 14e eeuw werden er eiken geplant in een poging het stuifzand te keren en in de 18e en 19e eeuw probeerde men het met dennen en helmgras. Het gebied is stabiel en er worden zelfs bomen gekapt om dit voor Noord-Europa uitzonderlijk grote stuifzandlandschap in stand te houden.