Trage Tocht Diepenheim – Wandelen over prachtige landgoederen

De wandeling is een aaneenschakeling van hoogtepunten en dat alles in een landschap dat zo authentiek en mooi is dat je op sommige plekken, vooral met de herfstkleuren van vandaag, even blijft staan van verbazing. De geweldige landhuizen en kastelen, de eikenlanen, de kronkelende Boven-Regge, de rust langs de Schipbeek, glooiende weilanden en nog veel meer. Langs de Schipbeek spotte ik een ijsvogel, aalscholver, zilverreiger, rietzangers en een familie zwanen. Ik genoot van de bouwkunst van de watermolen en het kabbelende water van de beek die voor de toevoer van water zorgt, de Diepenheimse Molenbeek. En richting kasteel Nijenhuis loop je door een parkachtig landschap. De lange laan naar Diepenheim brengt je terug op de beginplek van deze zeer mooie Trage Tocht.

Routemaker en bedenker Rob Wolfs over deze route: ‘In en rond het stadje Diepenheim liggen prachtige landgoederen en kastelen in een mooie bosrijke omgeving. Diepenheim is de kleinste stad van Overijssel met minder dan 3000 inwoners. Maar wel met vijf kastelen. Die zijn nog steeds in particuliere handen en worden permanent bewoond. De omringende landgoederen zijn vrij toegankelijk. Diepenheim profileert zich tegenwoordig als centrum van beeldende kunst. Jaarlijks haalt de Kunstvereniging Diepenheim in oktober gerenommeerde kunstenaars naar het ‘stedeke’ voor binnen- en buitenexposities. Het Twentse coulisselandschap is een aangename afwisseling van boerenland, bosjes, bomenlanen en monumentale boerderijen. Misschien minder voor de hand liggend is de aanwezigheid van water. En toch, de route voert langs de kronkelende Boven Regge die hier een nieuwe loop heeft gekregen met glooiende oevers en natte natuur. Maar we lopen ook een flink stuk over gras langs de rechte Schipbeek op de rand van Twente en Achterhoek. Tenslotte vergezelt de Diepenheimse Molenbeek ons over het landgoed van kasteel Nijenhuis terug naar Diepenheim.’

Het standbeeld op de Heuvel in Tilburg stelt koning Willem II voor. Het staat beter bekend als het Tilburgse Willem II monument. Willem II overleed op 17 maart 1849, al een paar dagen later liet de kunstschilder Jan Adam Kruseman weten dat het portret van Willem dat hij had gemaakt voor de Eerste Kamer der Staten-Generaal zou worden tentoongesteld. Hij wilde de opbrengst gebruiken als ‘eerste bijdrage voor de oprigting van een nationaal gedenkteeken, eene dankbare hulde der Natie aan haren Koning Willem II, in een hem waardig standbeeld.’ De vier vrouwenfiguren op de hoeken van de hardstenen sokkel zijn zogenaamde allegorieën. Ze stellen voor: het koningschap (met kroon en scepter), de wetgeving (met de wet in de linker- en een pen in de rechterhand), de schoonheid (houdt een lauwerkrans omhoog), en de welvaart (met een hoorn des overvloeds en geldstukken). Op het voetstuk staan onder andere de plaatsen vermeld waar Willem II als militair overwinningen heeft behaald, waaronder Quatre Bras, Waterloo, Hasselt en Leuven.

Huis Diepenheim is een havezate, een versterkt huis, burcht, hofstede, hof of hoeve. Het huis wordt in 1177 voor het eerst genoemd. Het huis bestaat uit een vierkant gebouw dat tegen een merkwaardige terreinophoging is gebouwd. Voor het huis staat een hoge stenen poort. Bij onderzoek van de kasteelbelt achter het huis is in 1960 gebleken dat de oudste versterking op deze plaats uit een brede ringwal heeft bestaan. Later, omstreeks de 14e eeuw, is hierbinnen een bakstenen kasteel verrezen.

Van oorsprong was het een poortgebouw van een havezate. De tuinen zijn een toeristische attractie. De havezate was van oorsprong in carré-vorm gebouwd, rond een binnenplaats. Het is diverse malen verbouwd, tot het in 1873, op de 17e eeuwse poortgebouwen na, geheel werd afgebroken. In 1874 is het voormalige poortgebouw gerenoveerd zoals het heden ten dage bestaat. Het ligt binnen een dubbel grachtenstelsel en wordt door tuinen omringd. Warmelo staat vooral bekend om de tuinen in verschillende stijlen die om het huis liggen. Er is onder meer een Victoriaanse tuin, een geometrische tuin in Franse stijl en een landschapstuin in Engelse stijl. Om het huis en de tuinen ligt een landschapspark. Naast om hun diversiteit staan de tuinen bekend om hun azalea’s, rododendrons, rozen en meer dan 300 soorten fuchsia’s.

De huidige rivier begint bij landgoed Westerflier ten zuidwesten van Diepenheim als een aftakking van de Schipbeek en bestaat uit de Boven-Regge, de Midden-Regge en de Beneden-Regge. De rivier mondt bij Ommen uit in de Overijsselse Vecht. Tot 1925 werd de rivier bevaren met zompen die langs de Regge in Enter werden gebouwd. Na 1894 is de Regge gekanaliseerd. Eerder veroorzaakte de rivier geregeld overstromingen. Tegenwoordig wordt getracht het natuurlijke verloop van de rivier in ere te herstellen.

Westerflier is een herenhuis of havezate omringd door een park en een landgoed. Het huidige huis stamt uit 1729 en is een eenvoudig herenhuis van twee bouwlagen en een grote zolder.  De Schipbeek stroomt langs het Westerflier.

De Schipbeek is een zijrivier van de IJssel en ontspringt over de grens in Duitsland. De beek werd vanaf de late middeleeuwen gekanaliseerd. Het gehele traject van de Schipbeek is nu aangewezen als ecologische verbindingszone, van de oorsprong tot de uitmonding in de IJssel. De Buurserbeek-Schipbeek bestaat voor een groot deel uit vergraven en aan elkaar gekoppelde beeklopen.

De molen wordt aangedreven door het water van de Diepenheimse Molenbeek die zijn water weer uit de Schipbeek ontvangt. De molen vormt het centrum van een buurtschap bestaande uit enkele boerderijen en huizen. Waarschijnlijk ligt hier ook de oorsprong van Diepenheim. Tot 1970 was de molen nog dagelijks in bedrijf. De boeren uit de omgeving lieten er hun graan malen. De watermolen is nog grotendeels in zijn oorspronkelijke vorm bewaard gebleven. Hij staat op houten palen in de molenkolk en de molen heeft geteerde houten gevels en uitgesleten traptreden.

Dichtbij de Schipbeek in Diepenheim is in een dikke boom een tuin op hoogte gecreëerd, vanwaar je werkelijk een fantastisch uitzicht hebt. De Boomtuin is gemaakt door Jeroen Kooijmans en is onderdeel van de Tuinen van Diepenheim, een project van de Kunstvereniging Diepenheim. Via een open wenteltrap die langs de stam van een ca. 250 jaar oude eik omhoog gaat kom je op een plateau waarop een boomtuin met varens en mossen is aangelegd. Er loopt een klein paadje naar een bankje waar je kunt zitten. Door de bladeren van de boom heb je een mooi uitzicht over het landschap en de Schipbeek.