Skip to main content
search

Roots Natuurpad – Liempde-Oisterwijk – Dwars door De Mortelen en Kampina

KIJK ROND IN

DE KAMPINA

Play Video

De Kampina, de Mortelen en landgoed Heerenbeek

VANUIT OISTERWIJK LOOP JE EERST DOOR DE KAMPINA, HET UITGESTREKTE HEIDEGEBIED IN HET NATIONAAL LANDSCHAP HET GROENE WOUD. DAN LOOP JE DE MORTELEN IN, MET RUIM 10 KM2 HET GROOTSTE AANEENGESLOTEN LANDSCHAPSRESERVAAT VAN BRABANT. HET KLEINSCHALIGE COULISSENLANDSCHAP ROEPT HERINNERINGEN OP AAN DE TIJD VOOR DE GROTE RUILVERKAVELINGEN. EN VERDER NAAR LIEMPDE WANDEL JE NAAR LANDGOED HEERENBEEK, EEN RUIM 250 JAAR OUD LANDGOED IN HET NOORDEN VAN DE GEMEENTE OIRSCHOT. HET GEBIED BESTAAT VOORAL UIT VOCHTIG LOOFBOS. BOOMVALK EN HAVIK ZIJN HIER AANSPREKEND BROEDVOGELS, MAAR LATEN ZICH NIET ZO GEMAKKELIJK ZIEN. EEN VINKGARANTIE IS ER DAARENTEGEN WEL VOOR ONS WANDELAARS.

Waar kan dat nog in de provincie Noord-Brabant? Vijfentwintig kilometer wandelen in alleen maar bos, heide en onverharde wegen, het is redelijk uniek maar het gebied in de driehoek Tilburg-Den Bosch-Eindhoven leent zich ervoor. En dat allemaal in het groen. Beginpunt word niet voor niets ‘de parel in het groen’ genoemd met de beroemde vennen met namen als Putven, Rietven, Rietven, Diaconieven en Galgenven. En verder naar de Kampina met de bossen, de vennen, de purperen hei, ‘een dorpje dat past in je hand’, dat is de Kampina in volle glorie.

Belversven

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk bij het Belversven

Het Belversven is een stroomdalven dat ligt in de noordwesthoek van de Kampina. Het is een van de vele vennen ten zuiden van Oisterwijk. In de omgeving van het Belversven is nooit bewoning geweest, op één uitzondering na. In de directe nabijheid van het Belversven woonde Frans van der Dungen (1880-1939), die bekend stond als kluizenaar en zonderling. Hij woonde in een hut, er wordt ook wel gesproken van een hol, en hij hield zwanen, pauwen, eenden, kalkoenen, fazanten en allerlei soorten kippen. Hij had ook een klein zwart-wit gevlekt paardje, dat luisterde naar de naam Tijger. Als F. Koster in Natuurmonumenten in Nederland de situatie ter plaatse beschrijft is het boerderijtje van Franske ‘gelukkig’ al verdwenen, maar tekent de tuin met allerlei verwilderde kweekplanten en adventieven zich nog duidelijk af. ‘Ook hier staan vruchtboomen. De eigenaar van dit alles was een zonderling. Ofschoon hij zich best de weelde veroorloven kon om behoorlijk te wonen, verkoos hij het jaren lang in een hol verblijf te houden; later kwam het boerderijtje met een groote hoenderfokkerij tot stand. Hij had er zijn eigen landjes met aardappelen, zijn weitjes met vruchtboomen, zijn honderden kippen.’ Anno 2010 herinnert alleen nog een eik aan ‘Franske’.

Rosep

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk bij het riviertje de Rosep

De Rosep is een riviertje in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De Rosep begint als gekanaliseerde beek bij Haghorst. Na de kruising met de weg Moergestel-Oirschot loopt zij grotendeels door het natuurgebied Kampina, waardoor de meanderende loop en karakter bewaard zijn gebleven. De Rosep stroomt langs het Belversven, dat iets naar het oosten ligt. Ten zuiden van Haaren mondt de Rosep uit in de Esschestroom.

Kampina

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk op de Kampina

De Kampina is Brabant zoals het ooit was. Je vindt hier nog natte heide met vennen, geurende gagelstruwelen, beemden, loofbossen en blauwgraslanden. De Kampina telt tientallen vennen, net als de nabijgelegen Oisterwijkse Bossen en Vennen. De meeste vennen ontstonden in de laatste ijstijd. De poolwind blies het zand tot heuveltjes en in de uitgestoven laagtes die zo ontstonden bleef het regenwater staan. Door de onderliggende leemlaag liep dat water niet weg. Het Belversven en het Winkelsven zijn weer op een andere manier ontstaan. Dit zijn restanten van het smeltwaterdal van de Beerze, een beek die nu veel meer naar het oosten loopt.

Zover als je kunt kijken, is er heide. Hier en daar een verdwaalde boom, de heide is nog een beetje paars gekleurd. Hoe groot is dit gebied midden in het drukke Brabant. Geen geluiden van treinen, auto’s of wat dan ook. Het is een bijzondere plek bij de boom die eenzaam midden in het gebied staat.

De Mortelen

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk

De Mortelen is het westelijke gedeelte van de beheerseenheid Mortelen en Scheeken dat in bezit is van de Stichting Brabants Landschap. De Mortelen zijn gelegen in de gemeenten Oirschot, Best en Boxtel. Het gebied omvat complexen als Achterste BroekWoekensBerendonkenKuppenbunders, en Ooiendonk. Het betreft zowel een coulisselandschap met populierenbos en met houtwalletjes omzoomde zowel als stukken oud hakhoutbos waarin kleinschalige weiden liggen. De Mortelen vormen een schakel in het “Het Groene Woud”: een keten van grote natuurgebieden in midden-Brabant van Tilburg tot Schijndel.

Het kleinschalige cultuurlandschap is van hoge waarde, aangezien dit in de rest van Noord-Brabant vaak door ruilverkaveling verloren is gegaan. Wegen en perceelgrenzen komen overeen met natuurlijke landschapselementen zoals kleine hoogteverschillen. Ontginningen geschiedden individueel in de vorm van kampjes: geïsoleerde akkers te midden van woeste grond, waarbij ook aan de aanwezige dekzandkopjes (donken) kan worden gedacht. De jongere heide-ontginningen in het noorden van het gebied zijn grootschaliger en kennen rechte percelen. Een dergelijk landschap komt in Noord-Brabant veelvuldiger voor.

Het landschap is hier kleinschaliger geworden met variatie in de percelen. Dan weer een weiland, dan weer een bospartij, af en toe een aantal koeien en dat alles afgewisseld met beekjes als de Beerze. Het is een uniek gebied vol variatie en eentje om te koesteren.

Landgoed Heerenbeek

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk bij landgoed Heerenbeek

Heerenbeek is de naam van een landgoed dat zich bevindt in het noorden van de gemeente Oirschot. Het maakt deel uit van het gebied De Mortelen en Scheeken en is in bezit van de Stichting Het Brabants Landschap.

Het landhuis is een gemeentelijk monument dat witte gepleisterde muren en hangtorens heeft en daardoor op een kasteeltje lijkt. In 1998 heeft hier een brand gewoed die het interieur van het huis geheel verwoestte, waarna dit volledig werd hersteld. Tegenwoordig is het particulier bezit en als zodanig bewoond. Van hier uit loopt een oprijlaan naar de Oude Grintweg toe. Achter het Landhuis bevindt zich de originele Vlaamse schuur van de Hoeve (nr. 6), die in 1997 geheel is gerestaureerd. De Vlaamse schuur van de Hoeve is het oudste gebouw op het landgoed en is een Rijksmonument, eveneens bewoond door particulieren.

Het landschap wordt iets opener. De populieren nemen de overhand in het landschap ten teken dat we hier in het gebied van de klompenindustrie zijn. Echte Brabantse dorpen als Liempde waar eens per jaar de Boeremert nog wordt gehouden en waar in de kiosk op het plein nog ganzenbord kan worden gespeeld.

Beerze

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk langs de Beerze

De Beerze is een beek in Noord-Brabant. De naam Beerze werd al in 1545 gebruikt door keizer Karel V. De herkomst van de naam is onzeker. Het kan verwijzen naar beer, dat in het Middelnederlands ‘modder’ betekent, het kan ook zijn afgeleid van berne(bron) of barne (branden). Barne verwijst dan naar de aanwezigheid van veen (turf), dat vroeger dienstdeed als brandstof voor de kachel. Het veen werd gevormd in de laaggelegen gebieden rond de beek.

Liempde

Wandeling over het Roots Natuurpad van Oisterwijk bij ganzenbord in kiosk in Liempde

Het dorp Liempde heeft een aantal rijks- en gemeentelijke monumenten, een aantal oude langgevelboerderijen, twee beschermde dorpsgezichten (omgeving Raadhuisplein en kerk/Kapelstraat) en een zeer oude duiventoren (In het gehucht Kasteren). Het is een typisch esdorp, er zijn verschillende op dekzandruggen gelegen akkercomplexen met een dik plaggendek, weidegebieden, en voormalige heidevelden. Veldnamen als Kerkheiseweg en Heideweg herinneren daar nu nog aan.

Door de kleinschalige verkaveling, het patroon van zandpaden en kleine bosjes ontstond het typisch Meierijs landschap. Op de deels sterk leemachtige gronden rond Liempde werden vanaf 1750 veel populieren aangeplant. Tussen 1760 en 1780 vond de grootste toename van houtteelt plaats in de gemeenten Schijndel-Sint-Oedenrode-Udenhout en Veghel. Met de aanplant van populieren, het patroon van zandpaden en vochtige broekgronden ontstond op deze wijze het zo kenmerkende Meierijse “Peppellandschap”. Dit landschap was in feite puur economisch, aangezien de populierenteelt grotendeels in dienst stond van de klompenindustrie.

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE