Ommetje Vierwindenbos en Docfabos – Oss – Wandelen op voormalige Ossche Heide

Deze wandelroute loopt door ‘De Vierwinden en Docfabos in Oss. Je wandelt over een oude padenstructuur die nog deels ongewijzigd is. Daarnaast zie je enkele elementen van de oude landschapsstructuur, zoals restanten van hakhoutwallen en een laaglandbeek. De route loopt vrijwel geheel langs halfverharde paden, zandwegen en bospaden. De ommetjes zijn ontwikkeld in het kader van de reconstructie Maas en Meierij. Landschapsbeheer Oss is hierdoor bezig met de realisatie van een wandelroutenetwerk in de gemeente Oss. Basis van dit netwerk zijn de ‘Ommetjes’ rond de dorpen en de stadjes van de gemeente Oss.

Zo dicht bij de bebouwing van Oss is het opvallend hoeveel groen dit gebied herbergt. Tevens als bouwplek voor imposante villa’s is het een oase van rust, met hoge naaldbomen, stuifzandgebiedjes en doorkijkjes naar weilanden. Beslist zal hier door de Ossenaren veel gebruik van gemaakt worden. Een korte en mooie wandeling dicht tegen het centrum van Oss.

Aan het begin van de 19e eeuw was dit een ruig en open terrein, de Ossche Heide. Een deel hiervan was tegen 1900 in cultuur gebracht. Kort na de eerste Wereldoorlog is het ten behoeve van stuthout voor de mijnbouw beplant met productiebos, bestaande uit sparren en dennen. Door modern extensief bos- en waterbeheer wordt er inmiddels al weer vele jaren naar gestreefd een gevarieerde flora en fauna tot ontwikkeling te brengen. De padenstructuur in dit deel is nog grotendeels ongewijzigd; verder herinneren enkele elementen aan de oude landschapsstructuur, zoals restanten van hakhoutwallen en een laaglandbeek.

Deze wandelroute loopt door het ‘Docfabos’ in Oss. Dit gebied bestaat nu voor het grootste gedeelte uit bos. Ongeveer 150 jaar geleden maakte het echter deel uit van een uitgestrekt heideveld, de toenmalige ‘Ossche heide’. Hier en daar bevonden zich akkertjes, omzoomd door hakhoutwallen. De heide werd begraasd door schapen. Door de opkomst van de kunstmest, omstreeks 1900, en de goedkope wolimport uit o.a. Australië verdwenen de schapen en veranderde het landschap meer en meer in een open bos. Rond de jaren dertig werden grote delen van de resterende heide ontgonnen ten behoeve van de landbouw. Andere gedeelten werden opnieuw beplant met productiebos, bestaande uit sparren en dennen, hier ook ten behoeve van de mijnbouw. Van de oorspronkelijke heide is nagenoeg niets meer over.

Langs de Willibrordusweg tussen Oss en Heesch staat een, op het eerste gezicht, eenzame waterput. Tegenwoordig komen hier voornamelijk recreanten maar nog niet zo heel lang geleden had de ‘Willibrordusput’ een sterke aantrekkingskracht op bedevaartgangers. Van heinde en verre kwamen mensen naar deze plek voor genezing van koorts en kinderziekten. De huidige put is gebouwd in 1926. De oorspronkelijke put lag een tiental meters zuidelijker en is tot tweemaal toe, in 1936 en 1950, opgegraven.

In de jaren 30 zijn in het kader van de werkverschaffing een drietal vijvers gegraven in het gebied. Deze zijn, naar hun vorm, onder de namen Perenvijver, Appelvijver en Kersenvijver bekend. Met name in de Perenvijver heeft zich in de loop der tijd een amfibieënpopulatie van kikkers en salamanders ontwikkeld. Door de sterke verlanding en afname van de waterstand werd deze gemeenschap sterk bedreigd. Na jaren van verwaarlozing zijn de perenvijver en appelvijver in 1999 opgeschoond en uitgegraven. De ontwikkeling van de poelen wordt zoveel mogelijk aan de natuur overgelaten. Echter wanneer de poelen dreigen dicht te groeien, wordt er ingegrepen.