Skip to main content
search

Trage Tocht Plateaux-Hageven – Wandelen in het grensgebied van het Nederlandse Brabant en het Belgische Limburg.

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Vloeiweiden Pelterheggen

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Vlonderpad Plateux

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Hangbrug over de Dommel

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Grenspaal

Trage Tocht Plateaux-Hageven

De Dommel

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Grazers in het Hageven

De Plateaux, Dommeldal en Hageven

Rob Wolfs: ‘We maken een mooie, afwisselende wandeling in het grensgebied van het Nederlandse Brabant en het Belgische Limburg. Natuurmonumenten en Natuurpunt werken samen aan een grensoverschrijdend natuurgebied van statuur. En dat lukt aardig. De route start bij een parkeerplaats in de bossen van De Plateaux en komt al snel langs de cultuurhistorisch interessante vloeiweiden, ook wel Pelterheggen. De graslanden worden bevloeid met kalkrijk water uit kanaaltjes waardoor hier unieke flora voorkomt. We lopen de open heidevlakte op en komen bij de eerste grenspaal in het gebied Hageven. Op het grenspad passeren we diverse vennen. En dan volgt misschien wel het mooiste deel van de route door de Dommelvallei. De rivier mag weer kronkelen en dat doet ze naar hartelust. We steken de Dommel diverse keren over, maar de hangbrug is wel een hele fraaie. Onderweg komen we langs uitkijkpunten over het rivierdal en de achterliggende uitgestrekte vijvers. Bij bezoekerscentrum De Wulp is het goed pauzeren. Kijk van tevoren wanneer het centrum open is en probeer je wandeling daar op af te stemmen. Op het tweede deel van de tocht lopen we door het Vlaamse cultuurlandschap aan de rand van Neerpelt, met als topper een kersenbomenlaan. Over smalle paadjes door kleine bosjes, een doorsteek tussen de velden en langs brede bomenlanen keren we terug naar De Plateaux. Oud landbouwgebied is omgetoverd tot vennengebied, waar grote grazers het gebied open moeten houden. Als slotakkoord wacht ons nog een fraaie wandeling over slingerpaden door het bos en langs kanaaltjes.’

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Op de grensoverschrijdende wandeling, ik bedacht me scenario’s van quarantaines en vaccinatiepaspoorten pas toen ik de grenspaal passeerde, zie je een enorme afwisseling. En vooral veel natuurlijk schoon. Het gebied bevat heide, bospartijen, vennetjes, de Dommel en natte graslanden waar grazers het gras kort houden. Na het Dommeldal loop je kort over een wat ander gebied met kleinere graspercelen, bosranden en een bijzonder mooie laan met fruitbomen. De samenwerking met de zuiderburen heeft echt tot een prachtig natuurgebied geleid met de Dommel als verbindend element die kronkelend ons land binnenkomt.

Natuurpark Plateaux-Hageven

Het Hageven-De Plateaux spreidt zich uit over België en Nederland. Het is een oase van 600 hectare met heide, vennen, bossen en graslanden, waar de Dommel zich kronkelend een weg baant langs het prachtige landschap. Het vormt een internationaal natuurgebied van de Nederlandse Vereniging Natuurmonumenten en het Vlaamse Natuurpunt. De Plateaux bestaan voor een deel uit vloeiweiden langs de Dommel, die met populieren beplant zijn. Deze vloeiweiden zijn vanaf 1847 aangelegd. Ze werden bevloeid met kalkrijk water uit het Kempens Kanaal en gebruikt als hooiland. Het hooi werd per schip afgevoerd door een kanaal van 3 km lengte, met daarover de hoge brug, om de hoog beladen schepen te kunnen laten passeren, en een sluisje om het verval van 3 meter te overbruggen. Op de hogere delen staat naaldbos en heide. De Plateaux is samen met het Leenderbos en Groote Heide een Natura 2000 gebied onder de naam ‘Leenderbos, Groote Heide & De Plateaux’, onder andere wegens het voorkomen van de kamsalamander. Naast vennen zijn ook zandverstuivingsgebieden hersteld.

Trage Tocht Plateaux-Hageven
Trage Tocht Plateaux-Hageven

Hageven

Het Belgische gedeelte heet Hageven. Omdat de vloeiweide afhankelijk was van de watertoevoer vanuit het Kempens Kanaal, via de Spijsloop, werd deze zich in België bevindende waterloop opgekocht. Vanaf 1972 heeft ook de Provinciale overheid van Limburg bijgedragen aan de ontwikkeling van dit grensoverschrijdende natuurmonument. Momenteel zijn 60 ha aangekocht en nog eens 150 ha gehuurd. In België zijn initiatieven voor de bescherming van het gebied genomen door Hubert Lehaen en een aantal medestanders. In 1982 werd de samenwerking tussen Natuurpunt en Natuurmonumenten gestart en in 1988 kocht Natuurpunt de eerste gronden aan, terwijl ook gebieden gehuurd werden van de gemeente Neerpelt en gekocht werden door de provincie Limburg. Het Belgische gedeelte omvat een gebied dat vochtiger is dan De Plateaux. Het wordt voor een deel ingenomen door het Dommeldal, terwijl er ook enkele vennen liggen, zoals het Hageven, en enkele vijvers zoals de Gemeentevijver en de Provincievijver.

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Grenssteen

Een grenssteen vlak bij een grote eik geeft precies aan waar de grens met België loopt. Helaas was deze steen door een slimme of sluwe persoon te verplaatsen vandaar dat er op deze plek ook een eik stond. Die was niet meer te verzetten zodat er door de buren niet stiekem land kon worden gewonnen.

Dommel

De Dommel komt hier ons land binnen. Bij de Belgische grens liggen de gehuchten Borkel en Schaft en het riviertje de Dommel heeft hier de ruimte gekregen. Hier vlakbij de grens zie je loofbossen, heide, vennen en plekken waar duidelijk zichtbaar is dat de Dommel bij hoog water haar gang mag gaan. Onderweg passeer je zelfs een hangbruggetje en de korenmolen van St Antonius is een plek om even stil te staan. De bron van de Dommel bevindt zich op het Kempens plateau bij het gehucht Wauberg in de gemeente Peer in Limburg. Op dit plateau ontspringen ook beken die rechtstreeks naar de Maas vloeien, of via Zwarte Beek en Demer naar de Schelde stromen. De bron van de Dommel ligt op 77 meter boven zeeniveau. Het verval van de Dommel is 75 meter. Via Overpelt en Neerpelt bereikt het riviertje de Nederlandse grens, die het ten zuiden van Schaft passeert.

Trage Tocht Plateaux-Hageven bij de Dommel

Pelterheggen

Bevloeien is een vorm van landbouwtechniek, waarbij graslanden door stromend water bemest worden met kalk en mineralen uit rivieren, beken en bronnen. Met behulp van de kleinste hoogteverschillen en een ingenieus systeem van sloten en sluizen vloeit het water over de weiden, waardoor een rijk graslandschap ontstaat. Het doel is de grasgroei te stimuleren om uiteindelijk zoveel mogelijk kwalitatief goed gras/hooi te kunnen oogsten. Het zijn de laatste functionerende vloeiweiden van Nederland, de Pelterheggen. Met de aanleg van de vloeiweiden op de Plateaux werd in 1851 begonnen. Oorspronkelijk wilde men een complex aanleggen van 360 ha. Maar de aanvoer van water uit het Kempens kanaal was beperkt en uiteindelijk werd slechts 52 ha aangelegd. Voor de aanleg van de vloeiweiden moesten omvangrijke inrichtingswerken worden uitgevoerd. Er werd een 3,7 kilometer lang aanvoerkanaal gegraven voor de aanvoer van Maaswater. Daarna werden de vloeiweiden geëgaliseerd en werd een ingenieus waterbeheersingssysteem aangelegd. Tijdens de hoogtijdagen van de vloeiweiden waren er in deze streek 2500 hectaren vloeiweiden. Nu rest er daarvan nog 28 hectare en Natuurmonumenten heeft in 2008 de weiden hersteld vanwege de belangrijke cultuurhistorische waarden en de bijzonder flora en fauna.

Trage Tocht Plateaux-Hageven bij de Pelterheggen
Trage Tocht Plateaux-Hageven bij de Pelterheggen

De Hoge Brug

In de 19e eeuw was er veel vraag naar hooi voor de paarden van de cavalerie. Een systeem van kalkrijk Maaswater werd naar de vleiweiden geleid. Nadat het hooi van de vloeiweiden was gehaald, werd het per schip afgevoerd naar onder andere Antwerpen. Hiervoor is een kanaaltje gegraven naar het Kempisch Kanaal voor de scheepvaart. Met trekschuitjes werd het hooi van de vloeiweiden naar het kanaal vervoerd. De trekschuitjes werden zo vol en hoog mogelijk geladen met hooi, vandaar dat de brug extra hoog is gemaakt en nu nog de naam Hoge Brug draagt.

Trage Tocht Plateaux-Hageven

Bezoekerscentrum De Wulp

In de gemeente Neerpelt vindt men bezoekerscentrum De Wulp, waar ook een insectentuin is. In het gebied zijn diverse wandelingen uitgezet die de vele aspecten van het gebied tonen. Hiertoe behoort onder meer een natuurleerpad. Ze starten van bezoekerscentrum De Wulp en van de werkschuur van Natuurmonumenten. Vanaf de werkschuur vertrekt ook het wateringpad, een 9 km lange wandelweg naar het Wateringhuis te Lommel-Kolonie. In de nabijheid van het bezoekerscentrum staat een in 1847 ter gelegenheid van de voltooiing van de bevloeiingswerken opgericht wegkruis. Het is een zogenoemde Verkeerde Lieve Heer.

Trage Tocht Plateaux-Hageven bij bezoekerscentrum De Wulp

Overzichtskaart

Foto's van deze wandeling

Wandelen in het grensgebied van het Nederlandse Brabant en het Belgische Limburg.

Henrie van ZoggelWandelblog Ambulare

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE