NS-wandeling Pietersberg Maastricht
Wandelen door het dal van de Jeker
Kenmerken
Lengte: 14 kilometer
Startpunt: Station Maastricht
Landschap: Beekdal, stad en heuvels
Een mooie combinatie van stad en natuur. Voorbij de oude binnenstad loop je omhoog naar de Sint-Pietersberg met prachtig uitzicht over het Jekerdal. Je hopt de grens over naar onze zuiderburen, passeert het chique kasteel Neercanne en loopt via de Jeker terug naar de stad.
Het Jekerdal vormt het hart van de wandeling. Het bekoorlijke dal bereik je vanuit de historische stad Maastricht waar je de Jeker al ziet stromen. Eerst loopt de route op hoogte, met Fort Sint Pieter en de Sint Pietersberg. En hier kijk je uit over het brede dal dat door duizenden jaren stromen van het riviertje is gevormd. Onderweg dassenburchten en inkijkjes in het grote gat van de ENCI-groeve dat is gevormd door jarenlang delven. Je passeert grensstenen en loopt heel even in België. Maar voor kort want in Kanne ben je weer in Nederland. De overgang naar het lager gelegen dal gaat via een charmant pad dat is omzoomd met struiken en rododendrons. Ook hier allerlei holen gegraven door dassen en vossen. Aan de andere kant van het dal ligt kasteel Neercanne, opgetrokken in mergelstenen en aangelegd met prachtige tuinen. Over de binnenplaats mag je hier even rondkijken waarna je echt daalt naar de Jeker. Langs de snel stromende rivier loop je richting de stad Maastricht. Via het Jekerdalpark, de Jeker en de Hooge Brug over de Maas bereik je weer station Maastricht. Even rondkijken in de stad is aan te bevelen. De bourgondische leefstijl spat er vanaf met kroegjes en café’s. Dit alles maakt deze NS-wandeling tot een topper met veel onverhard wandelen en met veel afwisseling met een mix van stad en natuur, hoog en laag, beslotenheid en weidsheid.
Maastricht
Maastricht is ontstaan bij een doorwaadbare plaats in de rivier de Maas, waaraan het zijn naam te danken heeft. Maastricht komt van Mosa Trajectum, doortocht door de Maas. De stad is al tweeduizend jaar lang ononderbroken bewoond. De stad heeft een lange en veelbewogen geschiedenis, waarvan de talrijke historische gebouwen en kunstschatten in kerken en musea getuigen. De stad ligt aan de voet van de Sint-Pietersberg op de plaats waar de rivier de Jeker in de Maas uitmondt. De stad bezit een groot historische monumenten en prachtige architectuur zoals de Sint Servaasbrug, de Sint Servaasbasiliek, de Sint-Janskerk en de Onze Lieve Vrouwebasiliek.
Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw met kapel
De basiliek van Onze-Lieve-Vrouw, ook wel Sterreder- Zee of Slevrouwe genoemd, is een romaanse kerk die grotendeels uit de 11e en 12e eeuw dateert. Van 1886 tot 1916 vonden grote restauraties plaats onder leiding van de Roermondse architect Pierre Cuypers, waarbij veel wijzigingen en toevoegingen uit de eeuwen na ±1200 ongedaan werden gemaakt. De naast de basiliek gelegen kapel met het 15eeeuwse genadebeeld van de Sterre der Zee wordt vaak bezocht. In de grote stadsprocessie op of rond de feestdag van Sint Servaas, 13 mei, wordt het Mariabeeld meegedragen.
Fort Sint Pieter
Fort Sint Pieter is een fort dat in 1701-02 tot stand kwam op de noordflank van de Sint-Pietersberg in Maastricht. Tot 1867 had het fort als onderdeel van de vestingwerken van Maastricht een militaire functie. Het is nu een rijksmonument en een toeristische attractie. Het fort werd in opdracht van de militaire commandant van Maastricht Daniël Wolff baron van Dopff gebouwd in een vijfhoek ter verdediging van de zuidelijke vestingmuren van Maastricht. Dit werd noodzakelijk gevonden nadat de Fransen in 1673 de Sint-Pietersberg hadden ingenomen om van hieraf met kanonnen bressen te slaan in de zuidelijke vestingmuren. Vanuit dit fort zou voortaan elke zuidelijke aanval afgeslagen kunnen worden. In 2014 is het fort gerestaureerd.
Sint-Pietersberg/ENCI
De ruim 100 meter hoge heuvel in Nederland en België ligt ten zuiden van de stad Maastricht. Vanwege de strategische ligging aan de Maas, dicht bij de stad Maastricht, verrezen er in de loop der eeuwen diverse burchten en versterkingen op de heuvel. Begin 18e eeuw werd op de noordflank het fort Sint Pieter aangelegd. Rond 1800 kreeg de Sint-Pietersberg veel aandacht van wetenschappers naar aanleiding van een publicatie. Hierin werd onder andere een schedel van een mosasaurus beschreven die mogelijk een rol heeft gespeeld bij de ontwikkeling van de evolutietheorie.
De 20e eeuw stond voor een groot deel in het teken van de grootschalige mergelwinning door de ENCI. De ENCI-groeve breidde zich in bijna honderd jaar uit tot een gigantische krater van 135 hectare. Een groot deel van de ondergrondse mergelgroeven, soms met eeuwenoude tekeningen en graffiti, ging daarbij verloren. Tegen de mergelwinning in dagbouw rees veel protest, onder meer door de actiegroep ENCI-STOP. Vanaf 2009 werd de mergelwinning geleidelijk afgebouwd en wordt de groeve deels heringericht tot natuur- en recreatiegebied.
Kapel van het Heilig Graf
De barokke kapel van het Heilig Graf, dat volledig uit lokale mergel is opgetrokken, werd gebouwd in 1647 door Herman Jekermans, een timmermanszoon uit Kanne. Hij maakte een pelgrimsreis naar Jeruzalem en beloofde dat hij bij een behouden thuiskomst een verkleinde kopie zou bouwen van de Heilige Grafkerk te Jeruzalem. Hij kwam zijn belofte na. De kapel, in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd, werd in 1960 in oorspronkelijke staat hersteld.
Kasteel Neercanne
Kasteel Neercanne of Château Neercanne, voorheen kasteel Agimont, is een zeventiende-eeuws barokkasteel in het Jekerdal. Het is het enige terrassenkasteel in Nederland, gebouwd op een aangelegd terras tegen de helling van de Cannerberg. De bijgebouwen met de markante hoektoren in het zuiden stammen uit 1611 en zijn gebouwd in de in deze periode in deze streken gebruikelijke stijl van de Maaslandse renaissance. In 1632, tijdens het Beleg van Maastricht door Frederik Hendrik van Oranje-Nassau, probeerde het Spaanse ontzettingsleger tevergeefs de Staatse troepen uit het kasteel te verdrijven. Het verwaarloosde kasteel werd in 1947 eigendom van de Stichting Het Limburgs Landschap, die het van 1947 tot 1955 liet restaureren door architect Jean Huysmans, en opnieuw van 1985 tot 1989. In de jaren 1990 werd ook een deel van de baroktuinen hersteld onder leiding van tuinarchitect Wil Snelders.
Jekerdalpark
Het Jekerdalpark is een jong stads- en natuurpark langs het riviertje de Jeker, dat in 20024 is aangelegd. In 2 miljoen jaar tijd heeft de Jeker dit dal, dat tussen de Sint-Pietersberg en de Cannerberg ligt, helemaal uitgesleten. De aanleg van het park was onderdeel van het plan om het stroomgebied van de Jeker opnieuw in te richten en om overstromingen te
voorkomen.