Knopenrondje Baarlo – Wandelen rond kastelendorp Baarlo

Je krijgt heel wat te zien op dit Knopenrondje Baarlo. Al meteen na de start bij de kerk in Baarlo doemt  kasteel d’Erp voor je op. Maar om dit goed te bekijken, moet je nog even geduld hebben. Eerst leidt Mat Maessen je in dit Knopenrondje door het lokale park. Hier zie je kunstwerken in het openbaar en het monument dat herdenkt tot waar het Maaswater in 1995 en 1998 kwam. Verderop volgt via het boomgaardengebied weer een kasteel, kasteel de Berckt, waarna je de uiterwaarden opzoekt. Langs de Maas is het struinen geblazen met meer dan mooie blikken op kloosterdorp Steyl aan de overkant van de Maas. Nog even een laatste blik over de Maas bij het veerpont waarna de route je door de uiterwaarden en open velden richting Baarlo leidt. Daar mag je je eindelijk vergapen aan kasteel d’Erp en het omliggende park. Nog even een watermolen en een voormalige wasplaats, genoeg te zien dus op dit Knopenrondje. En op het eind wacht de koffie met Limburgse vlaai, ik heb genoten.

Het karakteristieke dorpje ligt aan de Maas en telt wel 4 Kastelen en wordt dan ook wel het kastelendorp genoemd. De plaats ligt op de linkeroever van de Maas, acht kilometer ten zuiden van Blerick/Venlo. Baarlo heeft een agrarische oorsprong maar dient ook als forensenplaats voor Venlo. Het dorp heeft een landelijk karakter.

Kasteel d’Erp, ook wel bekend onder de namen De Borcht, Van Erp-Holt, Holt te Erp, is een rond 1200 gebouwde burcht. Het huidige kasteel werd in de 17e eeuw gebouwd. De burcht werd bewoond door Gerard van Baerle. Omstreeks 1400 werd het eerste kasteel op deze plek gebouwd.  In 1974 werd het kasteel, dat toen eigendom was van de Gemeente Maasbree, volledig gerestaureerd. Momenteel is het privé-bezit en niet opengesteld voor bezoekers.

De molen behoorde tot de bezittingen van de baronnen d’Erp de Baerlo et Holt, die vroeger Kasteel d’Erp bewoonden. Omdat het peil in de Kwistbeek nogal varieerde en de molen vaak te weinig water had om te malen, liet de eigenaar een standerdmolen bouwen, waarin de molenstenen van de watermolen werden gelegd. Deze standerdmolen is tijdens de terugtrekking van de Duitse troepen in 1944 opgeblazen. De watermolen werd na de bouw van de windmolen als oliemolen ingericht. In 1906 werd de watermolen verbouwd tot korenmolen. Hiertoe werd het waterrad verwijderd en vervangen door een Girard-turbine. Nadat in 1962 het maalbedrijf was gestopt, werd de Molen van Baarlo in 1970 verkocht aan de gemeente. In 1977 werd begonnen met de restauratie, waarbij de watermolen teruggebracht werd tot zijn oorspronkelijke vorm.

Kasteel de Berckt is een in de 13e eeuw gebouwd kasteel. Het kasteel is gelegen aan de oude Romeinse heerweg tussen Kessel en Venlo. Godefridus van Eyll wordt in 1279 genoemd als eigenaar van het kasteel. Het oude kasteel werd in 1830 gesloopt en in Italiaanse stijl herbouwd. Van het vroegere voorhof is nog een bakstenen vleugel uit het eerste kwart van de 18e eeuw over. Aan het begin van de 20e eeuw werd het een klooster. Arcenaar Nagels kocht in 1994 het kasteel en vestigde er een groepsaccommodatie.

Naast de kenmerkende kastelen is Baarlo ook het dorp van de in 2009 overleden Cobra-kunstenaar Shinkichi Tajiri. Zijn kunstwerken vind je door het hele dorp terug. De werken van Tajiri in Baarlo zijn vaak te herkennen aan de knopen. Ook los van Tajiri valt het op dat in Baarlo veel openbare kunst aanwezig is. Het dorp kan worden gerelateerd aan diverse andere kunstenaars. De belangrijkste daarvan is ongetwijfeld Mathieu Kessels (1784-1836), die in de jaren 1820 en 1830 in Rome woonde en daar tot Europese roem kwam. Baarlo was verder de tijdelijke verblijfplaats van de kunstenaar Albert Neuhuys terwijl de modernist Jan Stekelenburg er volop heeft geschilderd.