Grenslandpad – Kloosterzande-Nieuw-Namen – Wandelen naar het Verdronken Land van Saeftinghe

De wandeling laat een oneindig landschap zien met polders waar geen eind aan lijkt te komen. Het Grenslandpad volgt de grens van Nederland met België en sinds een paar jaar is er een variant in Zeeuw-Vlaanderen bijgekomen. Een apart gebied maar ontzettend slecht ontsloten en moeilijk te bereiken. Toch vandaag een etappe onder de rook van Antwerpen met een middenstuk om van te smullen. Het Verdronken Land van Saeftinghe is heel erg mooi. Over het struinpad met vlonders loop je echt het gebied. De contrasten zijn groot met op de achtergrond de zeeschepen op de Westerschelde richting Antwerpen en de containerkranen in de verte. Maar je staat midden in een prachtig natuurgebied. Daarnaast bijzondere dorpjes en buurtschappen waarbij Emmadorp uitblinkt met het geweldige café Het Verdronken Land. Authentieker en ludieker kan bijna niet.

Kloosterzande, Klôôster in het Oost- Vlaams, is een dorp in de gemeente Hulst. Het wordt omringd door verschillende buurtschappen zoals Noordstraat en Kruisdorp. Uit Perkpolder vertrok tot 2003 een veerdienst over de Westerschelde. Kloosterzande is gesticht door monniken van de abdij Onze-Lieve-Vrouw Ten Duinen uit uit Koksijde, die in de 12e eeuw een uithof stichtten, Hof te Zande. Deze monniken speelden een belangrijke rol bij de bedijkingswerkzaamheden in het land van Hulst. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd het hof vernield. De naam van het dorp en van de centrale ‘Cloosterstraat’ verwijzen naar de ontstaansgeschiedenis. De hervormde kerk dateert uit het midden van de 13e eeuw en is oorspronkelijk als kloosterkapel door de monniken van Abdij Ten Duinen gebouwd.

Het Knuffelpad dankt zijn naam niet aan de knuffels die een tijdje langs het pad te vinden waren, maar aan het feit dat het vroeger en wie weet nu ook nogwel, een soort Lovers Lane van Lamswaarde was. Een pad om even uit het zicht te kroelen met je verkering dus. De gemeenteraad wilde echter de knuffels langs het pad na verloop van tijd verbieden: ‘Een tijd lang hebben er knuffels langs het pad gehangen, maar zoals afgesproken in de openbare dorpsraadvergadering van 18-1-2016 willen we vragen deze niet meer op te hangen. Na verloop van tijd is er weinig schattigs meer aan en ziet het er ronduit vies en luguber uit. En dat terwijl het eigenlijk zo’n mooi paadje is…’

Oud-Lamswaarde ontstond in begin dertiende eeuw als uithof van de Vlaamse Abdij van Boudelo, een Cisterciënzer abdij. Deze uithof werd gedurende de Tachtigjarige Oorlog eind 16e eeuw verwoest. Na 1615, toen de Oostvogelpolder werd herdijkt, ontwikkelde zich nabij deze locatie het huidige Lamswaarde. De Boudeloodijk en de Boudeloohoeve herinneren nog aan de Middeleeuwse toestand. Aan deze toestand heeft het -grotendeels katholieke- Lamswaarde ook haar bijnaam: Het Heilig Land te danken. Het plaatsje ligt midden in de zeekleipolders, die voor de landbouw worden gebruikt. Tot de bestaansmiddelen hoorden in de eerste helft van de 19e eeuw, naast de landbouw, ook het turfsteken.

Paal is een buurtschap in de gemeente Hulst, in Oost-Zeeuws-Vlaanderen. Paal ligt aan de rand van het natuurgebied het Verdronken Land van Saeftinghe en beschikt over een kleine jachthaven die bij laagtij droogvalt, een zogenaamde getijhaven. Er bevond zich een werf waar platbodems, voornamelijk hengsten en hoogaarzen (vissersschepen), werden gebouwd. De oude loods van deze werf staat heden nog steeds overeind. De haven werd in de jaren zeventig uitgebaggerd en in 1980 door Rijkswaterstaat gemoderniseerd.

Overal ademt het landelijke gebied van Zeeuws-Vlaanderen de sfeer uit van een uitgestrekt, vrij open polderlandschap, onderbroken door dijken, dorpjes en monumentale boerderijen. In de 19e eeuw wilde men de schorren indijken die regelmatig onder water liepen. Zoals bij de Koningin Emmapolder die ten noorden van de Prosperpolder en de Van Alsteinpolder lagen. Deze schorren waren deels eigendom van de Staat der Nederlanden en deels van de Hertogen van Arenberg. De bedijking kwam in 1897 gereed, waarbij een polder van 599 ha ontstond, die vernoemd werd naar Koningin Emma.

Het Verdronken Land van Saeftinghe is een natuurgebied gelegen op de grens van Nederland en België. Het grootste deel van het gebied ligt in het Nederlandse Zeeuws-Vlaanderen. Dit 3580 ha grote schorrengebied op de linkeroever van het estuarium van de Westerschelde is het grootste brakwaterschor van Europa. Het gebied is 3580 hectare groot en bestaat uit een delta van slikken en schorren met vele geulen. Het verschil tussen hoog- en laagwater bedraagt ter hoogte van het verdronken land gemiddeld 4,80 meter, maar bij springtij kan dat oplopen tot ruim zeven meter. Het getijverschil is het grootste van heel Nederlanden het is een voor vogels belangrijk gebied waar veel broed- en trekvogels leven of passeren, maar ook is het een voedselgrond en kraamkamer voor vissen, garnalen en krabben. En in 1990 werd er voor het eerst in dertig jaar zelfs een gewone zeehond in de wateren gezien.

Emmadorp is een buurtschap dat ligt aan het Verdronken Land van Saeftinghe, dat het grootste brakwaterschor van Europa is. Dit gebied trekt vooral in de zomer veel bezoekers. In Emmadorp bevindt zich het Bezoekerscentrum Saeftinghe, waar informatie over het natuurgebied wordt gegeven.

Het café is meet dan 100 jaar oud en heeft een dito geschiedenis. Vroeger heette het ‘De Weegbrug’, naar de functie die het ooit had voor de landbouwhaven, in 1985 kreeg het de huidige naam. Het is een klein, maar erg gezellig café, met een opkamertje en de kleinste Grote Zaal die je tegen kunt komen. Midden in de rust van de polder waar verder niets te beleven valt, is er nostalgie en gezelligheid. Het bijzondere is de aankleding met tientallen koffiekannen op de tafels, relikwieën en een pelgrimageplekje met een verering van God. Een mooier café is er niet en als je al niet gelovig bent, bekeer je je hier ter plekke.

Nieuw-Namen stond vroeger bekend als Hulsterloo, en wordt onder die naam voor het eerst genoemd in een schenkingsacte uit 1136. De naam Hulsterloo komt voor in het epos Van den vos Reynaerde: Int oostende van Vlaenderen staet een bosch ende dat heet Hulsterloo. Hulsterloo verdween en een nieuw ontstaan dorp werd bekend als de Kauter, dat hooggelegen plaats betekent. Nieuw-Namen ligt namelijk evenals het Belgische buurdorp Kieldrecht op een pleistocene zandrug. Nadat in 1664 de grens werd vastgesteld, sprak men wel van de Hollandsche Kauter, terwijl met Konings-Kauter het latere Kieldrecht werd bedoeld. In 1858 werd de naam De Kauter op initiatief van pastoor Ludovicus Camerman veranderd in Nieuw-Namen. Dit refereert aan het dorpje Namen, dat in 1715 door de zee werd verzwolgen. De helft van de inwoners komt uit België en Nieuw-Namen is een van de weinige plaatsen in Zeeland waar prehistorische voorwerpen, zoals vuurstenen pijlpunten, zijn gevonden. Nieuw-Namen wordt omgeven door zeekleipolders, met name de Saeftingepolder (1805).

Op de grens van Nederland met België en Duitsland staan meer dan 1300 grenspalen. De dorpen Kieldrecht (B) en Nieuw Namen (NL) zijn enkel door een grenspaal gescheiden, het betreft grenspaal 271. Grenspalen werden geplaatst op het punt waar de grens een knik maakte. Van oudsher is vanuit een grenspaal de volgende grenspaal al te zien, hoewel dat tegenwoordig niet altijd meer het geval is.