Achterhoekpad – Lochem-Ruurlo – Wandelen in de Gelderse Achterhoek

Een wandeling die alles met herfst te maken had. De aantallen en soorten paddestoelen onderweg waren niet te tellen en de herfstkleuren op de bomen op de Lochemse Berg kleurden alle tinten bruin en groen. Vanuit het plaatsje Lochem loop je over de flanken van de Lochemse Berg door het landschap van de Achterhoek. Het is nog ongerept en zelfs op verharde wegen ervaar je de stilte van het coulissenlandschap. Gelukje was dat Huize de Wiersse vandaag op een open dag te bezichtigen was, een pareltje tussen Lochem en Ruurlo.

De Achterhoek (Nedersaksisch: Achterhook) is een streek in de provincie Gelderland die ook wel De Graafschap wordt genoemd, naar het oude graafschap Zutphen dat in de ruimste zin een gebied beslaat met als grens: de Overijsselse streken Salland en Twente in het noorden, de Duitse grens in het oosten en zuidoosten, de Oude IJssel in het zuidwesten en de IJssel in het westen. Over de precieze grens verschillen de meningen nogal eens omdat er nooit een duidelijke historische grens is geweest.

Oorspronkelijk had het woord ‘achterhoek’ nog de betekenis voor een afgelegen hoek, maar rond 1872 werd daarmee ook het landschap Twente en graafschap Zutphen bedoeld. De vroegst bekende term ‘achterhoek’ duikt op in een gedicht van dominee Willem Sluyter uit de zeventiende eeuw: ‘Waer iemant duisent vreugden soek / Mijn vreugt is in dees’ achter-hoek’. Hij doelde daarmee op het gedeelte van de landstreek waar hij werd geboren en woonde, de omgeving van de hoek Neede en Eibergen. Hoewel het ook mogelijk is dat hij daarmee zijn favoriete hoekje bij de haard bedoelde. Rond 1850 komt in boeken meermaals de aanduiding ‘Achterhoek’ voor met betrekking tot de gehele streek. Schoolmeester Bernard Stegeman (1877-1952) schreef het ”t Gif maor enen Achterhook / Den Gelderschen, den echten.’ Hij wordt soms ten onrechte beschouwd als diegene die voor het eerst het woord ‘Achterhoek’ gebruikte voor het gebied van het voormalige graafschap Zutphen.

Hagenbeek is een onderdeel van een ecologische verbindingszone tussen Landgoed Beekvliet, de Wildenborg en het Grote Veld. Het is een bijzonder gebied met een zeer kwetsbare natuur, een oud cultuurlandschap vol verrassingen. Kleine percelen bos, oude weilanden en natte stroken in het landschap kenmerken dit gedeelte van de Achterhoek.

De stad Lochem ligt aan de rivier de Berkel alsook aan het Twentekanaal en is bekend van de nabijgelegen Lochemse Berg. Op het grondgebied van Lochem bevindt zich een stuwwal, waarvan het hoogste punt wordt gevormd door de 49 meter hoge en beboste Lochemse Berg. Zuidoostelijk van deze lage heuvel ligt de Kale Berg en noordelijk de Paaschberg. Een groot gedeelte van de stuwwal is natuurgebied.

Landgoed de Wiersse is gelegen in Gelderland, in De Achterhoek. Het landgoed ligt tussen Ruurlo, Lochem en Vorden, in de gemeente Bronckhorst en in de nabije omgeving van Zutphen. Landgoed de Wiersse heeft 16 hectare aan historische en uitstekend onderhouden tuinen. Met beek en vijvers, heemplanten en varens, een slingerende beukenloofgang van 100 meter, bruggen, fonteinen en beelden. Kasteel De Wiersse is een rijksbeschermde historische buitenplaats in Vorden. Uiteindelijk kwam het kasteel in de 18e eeuw in handen van de Van Heeckerens tot en met 1893 toen het huis in bezit kwam van Victor de Stuers, grondlegger van de monumentenbescherming in Nederland. De tuin staat bekend als ‘De mooiste tuin van Nederland’.