WaddenWandelen – Texel – ‘t Horntje-Oosterend -Wandelen door eeuwenoud cultuurlandschap (Noord-Hollandpad)

Je wandelt in een bijzonder cultuurlandschap van schapenboeten, schuren, drinkkolken en 17e-eeuwse tuunwallen, perceelscheidingen van op elkaar opgestapeld gras en heideplaggen. Tussen de plaatsen Den Burg, Oudeschild en Oosterend zie je de weides waar het Texels schaap al heel lang graast. De boot vaart af en aan vanwaar de toeristen het eiland bevolken, toeristen die voornamelijk rond de plaatsen vertoeven. Maar als je over de wandelpaden het landschap induikt, is het al snel verlaten, stil en weids. De Erebegraafplaats geeft aan dat ook hier in de 2e W.O. gestreden is, een plek om even te bezoeken en bij stil te staan. Het is een mooie eerste kennismaking met het drukste Waddeneiland.

De veerboot ligt klaar en de scheepshoorn is het sein dat Texel is bereikt. Het is maar een klein haventje, het stelt eigenlijk niet zo veel voor. Toch is het het startpunt van vele vakantiegangers op het eiland. En ook het startpunt van de wandeling naar Oosterend, de toeristen gaan in colonne richting Den Burgh en De Koog. Ik wandel meteen weg van de hoofdweg de polder in. Prachtige bollenvelden kleuren de velden in het mooiste rood. Mijn foto van de dag is gemaakt, wat er deze dag ook nog voor moois langs gaat komen. Over de Oude Zeedijk liggen de schapen te slapen in de zon. De dijk is de grens van de Buitenpolder waar een kleine sloot vroeger werd gebruikt om Den Hoorn te bevoorraden. Zoals overal in Nederland komt de strijd van het water in de geschiedenis naar voren, zoals ook hier. Ook in tussenstop Oudeschild waar VOC-schepen vertrokken naar het verre Indië. De koopmanshuizen herinneren er nog aan net zoals de kleine haven. Ik sta even stil bij molen de Tranenroeier, wat een naam voor een molen. Als oud molenaar kijk ik geïntrigeerd naar het bouwwerk en vraag me af waar die naam vandaan komt. Bij navraag blijkt dat de molen zijn naam dankt zijn naam aan de plek waar hij oorspronkelijk stond. Dit was in Zaandam aan de Weer, op de kruising met de Traanroeyersloot. Met het roeien van traan had de molen zelf dus niks te maken, maakt niet uit, ik blijf hem fantastisch vinden. Onderweg naar Oudeschild is er nog meer cultuurhistorie, zoals de Begraafplaats Georgië, want ook hier op Texel is hevig gevochten aan het eind van de 2e WO. Over prachtige paden loop je slingerend door het landschap, WaddenWandelen is bijzonder mooi ondanks het toeristisch drukke eiland.

De buurtschap ‘t Horntje ligt in het uiterste zuiden van Texel, ZO van Den Hoorn, rond de aanlegplaats van de veerboot. Omdat de haven van Oudeschild ongeschikt was voor het aanmeren van grote kopladingsveerboten werd de veerhaven van ’t Horntje aangelegd. Voordat de veerhaven werd aangelegd lagen er bij het buurtschap ’t Horntje eigenlijk alleen maar polders en landerijen. Aan de dijk lag ook een kleine steiger, waar bij hoge uitzondering een boot aanmeerde. Het haventje werd geopend op 8 juni 1962. Waarschijnlijk komt de naam van ‘kleine hoorn’, een hoek in de dijk. Vroeger stond hier het vuurtorentje genaamd Lichtopstand ‘t Horntje Veerhaven. Deze werd echter gedoofd en verhuisd naar het parkeerterrein van het Schipbreuk- en Juttersmuseum aan de Pontweg tussen Den Burg en De Koog.

De Havensluis werd omstreeks 1464 aangelegd tijdens de inpoldering van de polder Buitendijk. De zeezijde van de sluis diende als haventje voor Den Hoorn en stond in verbinding met de vroegere Kagehaven, een ligplaats voor kaagschepen. Met zogenaamde lichters, kleine scheepjes, werd handelswaar via de kreek bij de sluis aan land gebracht, of andersom, naar kaagschepen vervoerd. De Havensluis fungeerde behalve als haventje vooral ook als sluis om overtollig water vanuit het oude land van Texel en de polder Buitendijk in het toenmalige Marsdiep te lozen.

Bij een opstand in 1945 onder de Georgische soldaten in het Duitse leger kwamen veel Georgiërs, Duitsers en Texelaars om. De 476 gesneuvelde Georgiërs werden na de oorlog begraven op een stuk land op de Hoge Berg.

De omgeving van de Hoge Berg bestaat uit een bijzonder cultuurlandschap van schapenboeten, schapenschuren, drinkkolken en 17e-eeuwse tuunwallen. Dit zijn perceelscheidingen van op elkaar gestapelde gras- of heideplaggen.

Den Burg is het grootste dorp op Texel. Het telt ongeveer 7.520 inwoners en dat is ongeveer de helft van het aantal inwoners van Texel. In het dorp staat ook het gemeentehuis van de gemeente Texel. Het middeleeuwse stratenpatroon is nog goed herkenbaar. De binnenste ring is waarschijnlijk aangelegd rondom een 7e-eeuwse burcht, terwijl de buitenste ring de ligging aangeeft van een vestingwal uit de 14e eeuw.

De Wezenputten zijn twee monumentale waterputten bi het Texelse dorp Oudeschild. In het tijdperk van de VOC lagen de schepen op de Reede van Texel te wachten op gunstige wind. Op het eiland werden onder meer proviand en drinkwater ingeslagen, waarbij het water lange tijd afkomstig was uit de wezenputten. Door het ijzergehalte was Texels water lang houdbaar en dat was belangrijk voor schepen die tot aan Kaap de Goede Hoop geen andere bronnen voor drinkwater hadden. Op enig moment werden de putten in eigendom gegeven van de regenten van het het weeshuis in Den Burg, dat daarmee een bron van inkomsten had. In 1676 werd vastgelegd dat ook inwoners van Texel voor water uit de put moesten betalen.

Oudeschild ligt uitgestrekt achter de hoge deltadijk aan de oostkant van het Texel. In de 17e eeuw was Oudeschild een dorp met internationale betekenis dankzij de Rede van Texel. Hiervandaan vertrokken veel VOC-schepen. Het dorp beleefde toen een glorietijd, onder meer omdat de schepen op Texel proviand insloegen. In de periode daarvoor heette het dorp nog ‘t Schilt. De belangrijkste bezienswaardigheden in Oudeschild zijn de De Ruyterstraat, een kilometer lange straat met oude geveltjes, het witte historische kerkje en de monumentale molen De Traanroeier. In het dorp is Kaap Skil gevestigd, een museum met thema’s over het maritieme heden en verleden van Oudeschild. Net buiten de dorpskern liggen de Wezenputten. Het Texelse water dat de VOC-schepen kochten, kwam uit deze Wezenputten. Vanwege het hoge ijzergehalte was het aan boord van de schepen lang houdbaar. De tonnen met water werden over de Skilsloot vervoerd naar de haven van Oudeschild. De opbrengst van de verkoop kwam ten goede aan het weeshuis in Den Burg.