Verkennen van volksbuurten – Enschede
Transformatie van textielstad naar moderne woonomgeving
Kenmerken
Lengte: 14,5 kilometer
Start- en eindpunt: Station Enschede
Landschap: Stad en park
Wandeling op Volksbuurtverkenner:
KLIK HIER
Verkennen van volksbuurten - Enschede
Transformatie van textielstad naar moderne woonomgeving
De rondwandeling met de klok mee begint en eindigt aan de zuidzijde van Station Enschede. De geschiedenis van de volksbuurten van Enschede is nauw verweven met de opkomst eind negentiende eeuw van de textielindustrie en de ondergang daarvan in de eerste decennia na de Tweede Wereldoorlog. De volksbuurtverkenner bereikt op de wandeling niet voor niets allereerst Roombeek ten noorden van het station. Een grote wijk met menging van voormalige fabrieksgebouwen en woningbouw. Grotendeels herbouwd na de dramatische vuurwerkramp van 13 mei 2000. Verder richting oosten naar de eveneens vooroorlogse wijk Laares met alle kenmerken van een tuindorp. Daarna draaien we naar het zuiden richting Bothoven. Met de markante buurtjes Transburg en Tattersall, genoemd naar de Engelsman die hier in 1876 een machinefabriek startte. Een ultieme mix van historische bebouwing van de vroegere textielstad met de kenmerkende problematische bloemkoolstedenbouw van rond 1980. Verder naar het meest zuidelijke punt: de wijk Varvik-Diekman, met grootschalige vervangende nieuwbouw van markante witte woningen van kort na de Tweede Wereldoorlog. Verder naar het westen via de wijken Getfert en Veldkamp. Erg gemêleerde woonwijken met woningbouw uit diverse bouwperioden, allerlei woningtypes en verschillende eigendomssituaties. Het meest westelijke punt is de wijk Pathmos. Een prachtig en goed geconserveerd tuindorp van kort na de Eerste Wereldoorlog. Een fraaie poort als toegang en mooi vormgegeven pleintjes met opvallende wit gekeimde woningen. Via de wijk Stadsmaten komt de volksbuurtverkenner vanuit het zuidwesten weer bij Station Enschede uit.
Roombeek
Na aanleg van de spoorlijn Enschede-Oldenzaal in 1890 ontstond deze wijk met veel textielindustrie met daaromheen arbeiderswoningen. Vanaf 1970 verdween de bedrijvigheid en raakte Roombeek in verval. De vuurwerkramp van 13 mei 2000 vernietigde een groot deel van de wijk. Maar liefst 1.500 nieuwe woningen verrijken inmiddels de wijk. Met een prachtige samenhang tussen oud en nieuw, ontworpen op basis van een duidelijke stedenbouwkundige visie in nauw overleg met bewoners.
Laares
De wijk Laares is een eeuw geleden gerealiseerd. Met zeer veel sociale woningbouw. De herstructurering aan het begin van de huidige eeuw ging niet zonder slag of stoot. Een gedeelte is gerenoveerd, een gedeelte vervangen door nieuwbouw. Hierbij gaat het om een mix van huur- en koopwoningen.
Bothoven
De markante buurtjes Transburg en Tattersall, dat genoemd is naar de Engelsman die hier in 1876 een machinefabriek startte. Een ultieme mix van de historische bebouwing van de vroegere textielstad met de kenmerkende bloemkoolstedenbouw van rond 1980. Met alle problemen van de rommelige ruimtelijke structuur zoals die bijna een halve eeuw geleden opgeld deed. Goed zichtbaar welke immense inspanningen de corporaties leveren om de sociale veiligheid en leefbaarheid op peil te brengen.
Varvik-Diekman
De Indische buurt in het noordelijke deel dateert uit het interbellum. Het gebied zuidelijk van de Varviksingel is kort na de Tweede Wereldoorlog gerealiseerd. Dit gebied is vernoemd naar de erven Varvik en Diekman die zich in de omgeving bevonden. De markante witte woningen zijn gedateerd en maken plaats voor moderne woningbouw in eveneens lichte tinten.
Getfert
De realisatie van de wijk Getfert startte aan het begin van de vorige eeuw. Bedoeld om de groeiende arbeidersbevolking onderdak te bieden. Met een grote rol voor de woningcorporaties. De oorspronkelijke woningbouw heeft alle kenmerken van een tuindorp. Symmetrie, eengezinswoningen met lage goten, nadruk op de vormgeving van de openbare ruimte. Inmiddels veel nieuwbouw en mede daardoor een levendige en gemêleerde woonbuurt.
Veldkamp
Een gebied met ultieme menging van bouwperioden, woningtypen en eigendomsverhoudingen: koop versus huur. Aan de oostzijde fraaie nieuwbouw in een parkachtige omgeving. De Johannes ter Horststraat is een typische monotone straat met alle kenmerken die bij eigen woningbezit horen. Deze weg vormt de verbinding met het aan de westzijde gesitueerde tuindorp Pathmos.
Pathmos
Een groot en authentiek tuindorp van destijds de ‘Vereeniging de Volkswoning’ met zo’n 1.000 woningen. Wellicht het hoogtepunt in Enschede. Toegang via een fraaie poort als uiting dat het arbeidersparadijs betreden wordt. Veel kruisingen van woonstraatjes kennen een verwijding waardoor mooie pleintjes ontstaan, die weer met witte gekeimde woningen geaccentueerd zijn. Met mooi ingepaste voorzieningen zoals scholen, winkels en een badhuis aan het Spinnersplein.
Stadsmaten
In het westelijke deel van Stadsmaten bevindt zich de nodige sociale woningbouw. Zowel grondgebonden woningen als appartementen. Let op de expressieve overstek van de woningen aan de Ereboog. Zowel goed voor schaduw op hete zomerdagen als een subtiele overgang tussen het openbare gebied de woningen zelf. Aan de noordzijde van Stadsmaten staan drie woonblokjes als een fraaie overgang van stedelijk gebied naar het Volkspark.