Trage Tocht Holset – Wandelen met zicht op Belgisch land

Het Limburgse heuvelland is een van de mooiste plekken in Nederland om te wandelen. Veel rust, glooiende landschappen, variatie, doorkijkjes, wegkruisen, beekjes en hellingbossen. Dat alles biedt ook de Trage Tocht Holset. Het mooie plaatsje met zo lijkt het meer restaurants dan huizen ligt mooi tegen het Vijlenerbos. Gemene kleine klimmetjes brengen je langzaam op de grens met België. Prachtige beukenlanen, mooier heb ik ze zelden gezien, sieren de bossen. Richting buurtschap Wolfhaag mag je over een oud kerkepad lopen dat werd gebruikt door de kerkgangers om naar Vaals te lopen. Richting Vaals loop je over glooiende graslanden langs de Zieversbeek en net voor het einde van de wandeling zie je nog het wijndomein Holset want in Limburg worden de laatste jaren goede wijnen gemaakt. Een wandeling die je goed kunt combineren met wijnwandeling Vijlen.

Bedenker en routemaker Rob Wolfs over deze wandeling: ‘We maken een prachtige wandeling in het meest zuidoostelijke puntje van Nederland met een klein uitstapje naar la Belgique. Op het eerste deel van de tocht lopen we vanuit Holset over slingerpaadjes tussen de glooiende velden naar het Holsetterbos. Holset zou ‘hulstbos’ kunnen betekenen. We steken door naar het Malensbos en het Schimperbos, waar we langs de rand van het bos lopen met steeds weer doorkijkjes naar het open Belgische land. Alle bossen hier zijn eigenlijk onderdeel van het Vijlenerbos, dat grotendeels uit loofbos bestaat. Over smalle kronkelpaadjes op de grens en via een kort uitstapje langs de randen van de Belgische plaats Gemmenich lopen we weer dwars door de velden naar het gehucht Wolfhaag. Hier ontspringen in de omgeving verschillende bronnen van de Zieversbeek. We lopen dwars over graslanden en tussen heggetjes in het glooiende heuvellandschap. Een asfaltvoetpad voert ons langs de rand van Hoog Vaals naar de Oude Akerweg. Op het laatste stukje van de route genieten we nog één keer van de mooie uitzichten over de heuvels om daarna moe en voldaan neer te zijgen bij een van de horecagelegenheden in Holset.’

Het dorp ligt in het Selzerbeekdal op een lage heuvelrug die zich uitstrekt vanaf het ten zuiden van het dorp gelegen Vijlenerbos tot aan Lemiers, waarbij de heuvelrug geleidelijk aan steeds verder afloopt. Holset is waarschijnlijk ontstaan als een vroegmiddeleeuwse ontginningsnederzetting in bebost gebied. De naam zou zijn afgeleid van hulisetum, hulstbos. Holset telt 9 rijksmonumenten, waaronder diverse vakwerkboerderijen en enkele grafheuvels in het Vijlenerbos. Op een heuvel in het centrum van Holset, waar tevens enkele wegen samenkomen, ligt de H.H. Lambertus en Genovevakerk die gewijd is aan de heilige Lambertus van Maastricht en Genoveva van Parijs.

Het Vijlenerbos bestaat eigenlijk uit meerdere bossen, die alle eigendom zijn van Staatsbosbeheer; er wordt daarom soms gesproken van de Vijlenerbossen. Het is een langgerekt bosgebied dat zich uitstrekt over een lengte van circa acht kilometer tussen Epen en het Drielandenpunt bij Vaals. Het bos grenst over een lengte van circa vijf kilometer aan België en over ongeveer ene kilometer aan Duitsland. Het bos ligt op het Plateau van Vijlen, het hoogste heuvelplateau van Zuid-Limburg. De tamelijk uitgestrekte hellingbossen worden gekenmerkt door forse hoogteverschillen van zo’n 100 meter. Door de hoge ligging ligt de temperatuur er vaak iets lager dan elders, hangt er vaak meer bewolking dan in de dalen, waardoor er meer regen, hagel en sneeuw valt. De bossen bestaan voor een kwart uit naaldbos en voor de rest uit loofbos.

De naam betekent óf een nederzetting, omgeven door een heg of haag tegen wolven, óf nederzetting van een man met de naam Wolf zoals Wolfram of Wolfgang. In het gebied rond Vaals zijn verschillende haagnamen te vinden. In 2011 is bij Wolfhaag een project rond plattelandsontwikkeling van start gegaan. Het doel van dit project was om natuur, landbouw, waterbeheer en recreatie nieuwe impulsen te geven. Verspreid gelegen natuurgebieden worden met elkaar verbonden tot een robuust en goed functionerend landschap, dat aantrekkelijk is voor plant, dier en mens. De geelbuikvuurpad is nu zelfs teruggekeerd in de natuur in buurtschap Wolfhaag.

Van oudsher loopt er bij een weiland bij Wolfhaag een kerkenpad. Dit leidt vanuit het gehucht naar de kerk van Vaals. Delen van het pad zijn verlegd maar de doorsteek van Wolfhaag richting Vaals bestaat nog steeds. In het laagste deel begint een waterstroompje waar de geelbuikvuurpad weer is gesignaleerd.

De beek wordt gevoed door vele kleine zijbeken en lokale bronnen en mondt uit in de Selzerbeek ten oosten van Lemiers. De beek ontspringt bij Wolfhaag aan de Belgische grens in Zuid-Limburg en stroomt noordwaarts langs Vaals over de Duitse grens.

Deze palen dateren, met een enkele uitzondering, uit 1843. Ze zijn opgesteld met het Belgische wapen aan Belgische kant en het Nederlands wapen aan de Nederlandse kant. De palen zijn stuk voor stuk, met nummer en uit ijzer gegoten. De huidige Belgisch-Nederlandse grens werd in de 19e eeuw vastgelegd. Grenspalen worden geplaatst op het punt waar de grens een knik maakt. Van oudsher is vanuit een grenspaal de volgende grenspaal al te zien, hoewel dat tegenwoordig niet altijd meer het geval is.

Het afgebakende wijnbouwgebied Vijlen is relatief hoog gelegen, met wijngaarden tussen de 170 en 220 meter NAP. De beschermde oorsprongsbenaming geldt alleen voor de gebieden binnen Vijlen waar de bodem bestaat uit een mengsel van vuursteen, kiezel en kalksteen. De bovenste laag moet bestaan uit löss. Deze bodemsamenstelling zorgt ervoor dat water goed kan wegstromen. Binnen het gebied is Wijngaard St. Martinus het oudste wijnbedrijf. Dit bedrijf plant sinds 1988 druivenrassen in het gebied aan, sinds 2009 is Domein Holset het tweede wijndomein in het gebied.