Skip to main content
search

Trage Tocht Helden – Wandelen door uitgestrekte Heldense Bossen

By 12 maart 2022december 28th, 202310-15 KM, Limburg, Trage tochten

Trage Tocht Helden

Heldense Bossen

Trage Tocht Helden

Beversporen in het Afwateringskanaal

Trage Tocht Helden

Afwateringskanaal

Trage Tocht Helden

Heldense Bossen

Trage Tocht Helden

Herdenkingsplek Heldense Bossen

Trage Tocht Helden

Landweer

Trage Tocht Helden

De wandeling start op een mooie plek, het oude Mariaklooster in Helden. Een markante plek aan de rand van het dorp en bij de toegang tot het grote boscomplex. Het beeld van de wandeling bestaat uit twee landschappen: De Heldense Bossen en het Peelgebied met het Afwateringskanaal. Het eerste intiem, het tweede weids en open. Niet zo heel veel variatie dus, echter, de wandeling geeft onzettend veel rust en stilte en dat is ook wat waard. Uitgestrekte bossen met brede zandlanen en intieme bospaden. Maar ook de weidsheid van de Peel met langs het Afwateringskanaal vele beversporen en een immense dassenburcht. Ik heb genoten, met Ivar.

Trage Tocht Helden

Routemaker en bedenker van de wandeling Rob Wolfs: ‘We maken een mooi wandeling door bos en langs boerenland in de regio Peel en Maas in Noord-Limburg. De tocht begint aan de rand van Helden bij het Kerkeböske, VVV, dorpscentrum en restaurant ineen. Het is vastgebouwd aan het Mariaklooster uit 1929, waar sinds 2006 het streekmuseum gezeteld is. We wandelen door de licht heuvelachtige bossen rondom Helden op oude stuifduinen. Onderweg komen we een oude landweer tegen, de Lankert of Lanterd, een kilometerslange dijk met een haag van struiken en bomen. We vervolgen onze tocht tussen de velden en komen bij het Afwateringskanaal. Die volgen we zo’n 2 kilometer lang over een hoog gelegen bomenrijke dijk. Het kanaal werd rond 1850 gegraven om het zure veenwater bij de ontginning van de Peel af te laten wateren naar de Maas. Op het laatste deel van de route lopen we even over de oude verbindingsweg Gruise Epper en langs de bosranden van de Keuperheide terug naar Helden.’

Helden

Helden is het oudste kerkdorp van gemeente Peel en Maas en wordt vaak samen uitgesproken met Panningen als Helden-Panningen. De plaatsen zijn intussen aan elkaar gegroeid. De naam Helden wordt het eerst vermeld in 1144 in een oorkonde van de aartsbisschop van Keulen over het klooster van Millen in Duitsland, waarin over bezittingen te Helden wordt gesproken. In het dorp prijkt de Sint-Lambertuskerk en het voormalige Mariaklooster uit 1903. Het was een klooster van de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid. De zusters, die onder meer het onderwijs verzorgden, vertrokken in 1967, en tegenwoordig is het klooster een buurtcentrum onder de naam: Kerkenbosch. De kloostertuin is sinds 2013 een wandelpark, waarin de oude Mariagrot is opgenomen.

Trage Tocht Helden me zicht op de kerk van Helden

Streekmuseum Peel & Maas

De Tuin biedt mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt hulp en ondersteuning waar mensen kunnen resocialiseren en reïntegreren. Er worden groente, kruiden en bloemen gekweekt, tuinen onderhouden en aangelegd en hout gekloofd. Ook voeren ze onderhoudswerk in de bossen uit.

Trage Tocht Helden bij het streekmuseum en voormalig Mariaklooster

Heldense Bossen

De Heldense Bossen vormen een boscomplex ten westen van Baarlo en ten zuiden van Helden en bestaat voornamelijk uit naaldbos dat in de jaren ’20 en ’30 van de 20e eeuw werd aangeplant op stuifzandduinen. De naaldbomen werden ooit als mijnhout gebruikt, maar tegenwoordig vindt houtexploitatie nauwelijks meer plaats. Hoewel een klein gedeelte van het bos gebruikt wordt voor recreatie is het voornamelijk een rustgebied voor vogels en andere dieren. Er zijn tal van wandelmogelijkheden in het gebied.

Trage Tocht Helden in de Heldense Bossen
Trage Tocht Helden bij de Heldense Bossen

Gruise Epper

Het tracé is als een pad of weg al te zien op een kaart van 1820. Die slingerde door een zanderig gebied en de gebiedsnaam staat op oude kaarten al als ‘Gruissen Epper’ en ‘Gruissen Epper Ven’. Gruise Epper komt voort uit de woorden ‘grieze’ en ‘upper’. Grieze betekend grijs, de kleur van het onvruchtbare stuifzand ter plaatse. Upper  staat voor hoog gelegen grond. Het ven ernaast werd later ook naar deze strook vernoemd ofwel het ‘Grieze Uppersven’. Hoewel de naam pas in 1820 voor het eerst opduikt op de kadasterkaart is het zeer waarschijnlijk veel ouder. In de Gruise Epper is men pas rond 1850 begonnen met landbouw op de grijze stuifzandachtige grond. Door bemesting werd de grijze zand vermengd met organisch materiaal waarna zich een dunne ‘estlaag’ vormde die donkerder van kleur is. De naam ‘Gruise Epper’ is echter nooit verdwenen.

Trage Tocht Helden bij de Gruise Epper

Afwateringskanaal

Het kanaal verbindt de Noordervaart in Meijel met de Maas. In 1853 werd begonnen aan de Helenavaart, een ontwateringskanaal door de Peel. Ze mondt uit in de Noordervaart, en deze leidt verder naar de Zuid-Willemsvaart. De landeigenaars langs de Zuid-Willemsvaart wilden echter niet dat het zure veenwater in de Zuid-Willemsvaart geloosd werd, omdat het kanaalwater dan minder geschikt zou worden voor de vloeiweiden. Rijkswaterstaat moest op zoek naar een alternatieve monding voor de Noordervaart. Aanvankelijk overwoog men de afwerking van de kanaalwerf Beringe–Venlo. In 1854 bleek dat een verbinding Beringe–Kessel goedkoper zou zijn. Later werd dit traject verder naar het zuiden verlegd, om samen te vallen met een bestaande waterloop. In 1929 was het Kanaal Wessem-Nederweert klaar. Het Afwateringskanaal moest niet langer bevaarbaar gehouden worden. In 1932 ging het kanaal over naar de gemeente Helden, die het waterpeil meteen verlaagde zodat ook de venen in Helden hun water kwijt konden.

Trage Tocht Helden bij het Afleidingskanaal
Trage Tocht Helden bij de sluis in het Afleidingskanaal

Landweer

Verreweg de meeste landweren zijn verloren gegaan maar bij Helden is er nog een goed bewaard gebleven. De landweer kan beschouwd worden als een lange-afstandshek van de late middeleeuwen: een aarden wal van gemiddeld een meter hoog, met ondiepe greppels of sloten aan weerszijden. Op de wal groeide een dichte vegetatie van doornige planten, eigenlijk de voorloper van de prikkeldraadversperring. Volgens een archiefstuk uit de 14de eeuw was de aarden wal die de heer van Horn Willem VI opwierp aan de grens met het Hertogdom Gelre bestemd tegen het ‘inrijden des Heeren vianden van Hoern’. Deze vijanden waren vermoedelijk afgedankte troepen uit de Honderdjarige Oorlog van Frankrijk,die met hun plunderingen en veediefstallen het land onveilig maakten. De kilometerslange landweer of Lankert liep van de Maas tot aan het woeste Peelgebied.

Trage Tocht Helden bij de Landweer
Trage Tocht Helden bij de Landweer

Overzichtskaart

Foto's van deze wandeling

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE