Ik maakte vandaag een mooie wandeling met Rutger Burgers ten zuiden van Goirle in het stroomgebied van de Roovertse, Poppelsche en Nieuwe Leij. Aan deze beken stonden watermolens die de basis waren voor de textielindustrie in deze Brabantse plaats ten zuiden van Tilburg. Het Kerklaantje vanaf de kerk in Goirle leidt je al snel de natuur in met mooie paden langs de Nieuwe en Poppelsche Leij. De beken kronkelen door de weilanden tot je in meer bebost gebied komt van het landgoed Gorp en Roovert. Hier stroomt de Roovertsche Leij en langs varens en uitgesleten oeverwanden geniet je van het snel stromende water van de beek die vanuit België ons land binnenkomt. Boerderij Leenhof en kasteel Gorp en Roovert zijn historische hoogtepunten midden in het bosgebied. De route verlaat hierna het landgoed en een meer open gebied met mooie kronkelende zandwegen langs de bospartijen volgt. Langs natte gebieden en over een prachtige eikenlaan loop je naar Goirle terug waar het slotakkoord wordt gevormd door de Vosreijt. Hier wordt het landelijk gebied opnieuw ingericht door waterschap de Dommel. De gehele wandeling is een opeenvolging van onverharde paden en wegen in een prachtig stukje Brabant.

De naam Goirle komt van het woord goor, wat drassig betekent en van het woord lo, wat moeras of bos betekent. Opgravingen uit 1896 toonden aan dat er reeds in de 12e eeuw een kerkje is geweest. Goirle maakte toen deel uit van de heerlijkheid Groot-Tilburg. De textielindustrie heeft in Goirle een belangrijke plaats ingenomen. Terwijl in het naburige Tilburg de fabricage van wollen stoffen domineerde, speelde in Goirle de linnenfabricage oorspronkelijk een belangrijke rol. Textiel, met name grof linnen, werd hier geleidelijk aan steeds belangrijker. In 1665 was 15% van de beroepsbevolking spinner of wever, in 1797 was dit al 31%. De jaren ’60 van de 20e eeuw waren het voorspel voor de ondergang van de textielnijverheid. In 1967 sloot W. van Enschot & Zonen, één van de oudste fabrieken, haar poorten. Deze werd gevolgd door N.V. Tilkamwol en N.V. Pijnenburg. Steeds meer is Goirle een forensengemeente geworden, vele inwoners werken dan ook in Tilburg.

De Poppelsche Leij is een bovenloopje van de Nieuwe Leij dat ontspringt ten zuiden van Baarle. Ten zuiden van Goirle, ter hoogte van de Vloeder Zuid, vloeit de Poppelsche Leij samen met de Rovertsche Leij en stroomt dan verder als de Nieuwe Leij. De Poppelse Leij en de Rovertse Leij verschillen sterk van elkaar in karakter. De Rovertse Leij is weinig vergraven en slingert nog geheel natuurlijk door het bos. Eenmaal buiten het landgoed Gorp en Roovert is de beekloop rechtgetrokken. De Poppelse Leij is daarentegen veel meer een overloop van een serie vennen en moerassen aan de rand van de Regte Heide. Deze beek heeft nooit sterk gemeanderd en is daarbij ook nog eens door mensenhand naar de rand van het beekdal verlegd. Daar was het immers eenvoudiger graven dan midden in het moeras. Het water werd zo opgeleid dat het kon worden ingezet voor de watervoorziening van een watermolen.

Het Haneven ligt op de grens van Goirle en Hilvarenbeek. Het is een van de grotere vennen die is overgebleven van de meer dan twintig vennen die hier vroeger lagen. Het ligt in een gebied waar lange lanen in de bossen liggen, aantrekkelijk voor de jacht. In het ven wordt geprobeerd de exoten te verdrijven en andere planten te verkrijgen zodat het ven weer lichter wordt en meer gevarieerde planten zal herbergen.

Het riviertje ontspringt tussen Ravels en Eel, stroomt langs de kom van Poppel en langs het natuurreservaat Tulderse Beemden. Nabij de Rovertkapel passeert het bij grenspaal 209 de Belgisch-Nederlandse grens en stroomt door het Landgoed Gorp en Roovert als Rovertsche Leij, om iets ten zuiden van Goirle samen te vloeien met de Poppelse Leij. Als Nieuwe Leij vervolgen beide beken verder gezamenlijk hun weg. Het riviertje stroomt door bossen, graslanden, vennen en landbouwgronden in en om Landgoed Gorp en de Roovert. De beek kronkelt door het landschap en door de hoge adelaarsvarens rond de beek ligt het beekje soms verscholen in het landschap.

Landgoed Gorp en Roovert is een uitgestrekt landgoed (1200 ha) met oude loof-, naald- en gemengde bossen, cultuurgronden, heide, vennen en over een lengte van vijf kilometer een nog volop meanderende Rovertse Leij met enkele afgesneden oude meanders. Het gebied bestaat uit oude loof-, naald- en gemengde bossen, heide en enkele vennen, waarvan Haneven, Biesbosch, Papschot en Bankven de belangrijkste zijn. De bossen langs de Rovertse Leij hebben de grootste natuurwaarde. Hier zijn vele broedvogels, zoals bosuil, zwarte specht, boomklever en goudvink.

In het najaar van 2008 hebben Waterschap De Dommel en Brabants Landschap het landelijk gebied langs de Nieuwe en Oude Leij van Goirle ten westen van de Beeksedijk opnieuw ingericht. Tijdens extreem hoge afvoeren van de beek kan er grote hoeveelheden water tijdelijk in het gebied vast worden gehouden. Op deze manier overstromen andere agrarische gebieden langs de beek minder snel dan voorheen. In het gebied is 15 hectare nieuwe natte natuur aangelegd en wandelaars kunnen van het gebied genieten door een nieuw aangelegd wandelpad.