Trage Tocht Ede – Wandelen over de Ginkelse Heide

Bedenker van de route Rob Wolfs: ‘Vanaf station Ede Centrum wandelen we na een korte passage door de winkelstraten de Klinkerberg op en verrassend genoeg lopen we over een halfverharde weg achter de huizen langs naar de rand van Ede. De Sysselt is een mooi afwisselend loofbos met veel verrassende elementen: een heideveldje, een heuveltop en brede beukenlanen. Na de Sysselt lopen we over de Ederheide via een prachtig smal paadje naar een uitzichtpunt. We dalen weer af in de richting van het Edese bos. Dit deel van het Edese bos is een echt recreatiebos met enkele fraaie oude beuken- en eikenpercelen. Ondanks het grote aantal bezoekers is er nog steeds veel wild te zien, zoals wilde zwijnen, reeën, vossen, edelherten en soms een das. Na de oversteek van de Apeldoornseweg komen we al snel op landgoed Kernhem. Het landgoed is bijzonder door de beukenlanen, die vanaf het huis Kernhem in verschillende windrichtingen lopen en als zichtlijnen fungeren. In de Doolhoflaan is een vleermuisreservaat ingericht waar de oude beuken uit 1735 zoveel mogelijk in stand gehouden worden als verblijfplaats voor verschillende soorten vleermuizen. Op het laatste stuk van de wandeling lopen we parallel aan het ‘kippenlijntje’ terug naar het station.’

De wandeling heeft twee gezichten, enerzijds het bebouwde gedeelte van Ede wat niet bijster interessant en leuk is tenzij je een kop koffie wil nuttigen. En anderzijds de prachtige bossen en heide bij het Sysselt, de Ederheide, de Edese Bossen en landgoed Kernhem. De laatste zie je maar net, iets verder het landgoed op zou leuk zijn geweest. Maar de heide bloeit prachtig en de bossen waren ondanks de voorspelde drukte heel rustig. Een voor mij onondekt gebied, zeker de moeite waard.

Ede ligt op de westflank van de Veluwe en in de zuidelijke Gelderse Vallei en staat bekend om de Slag om Arnhem. In de Tweede Wereldoorlog speelde de plaats een belangrijke rol vanwege de luchtlanding van de geallieerde troepen in september 1944, als onderdeel van Operatie Market Garden. Jaarlijks trekken de luchtlandingen op de Ginkelse Heide duizenden bezoekers naar Ede. De geschiedenis van Ede is nauw verbonden met die van het landgoed Kernhem. De graven van Gelre bouwden van de 12e tot en met de 14e eeuw diverse versterkingen langs de grenzen met het Sticht Utrecht, de burcht Kernhem was er een van. Aan de (zuid-)oostkant van het dorp bevonden zich twee grote kazernecomplexen, waar in totaal maar liefst zeven kazernes bij elkaar lagen en in de toptijd waren in de kazernes ongeveer vierduizend militairen gehuisvest. In de Tweede Wereldoorlog zijn tijdens Operatie Market Garden geallieerde militairen op de Ginkelse Heide bij Ede geland. Vanaf daar zijn ze, vechtend tegen de Duitsers, naar Arnhem getrokken. Elk jaar in september wordt dit herdacht door parachutespringen boven de heide.

De Sysselt is een bosgebied ten oosten van Ede met een oppervlakte van 350 ha is sinds 1954 eigendom van Gelders Landschap & Kastelen. Over de oorsprong van de naam bestaat geen zekerheid. Er zijn vermoedens dat de naam verband houdt met de sijs, die hier als wintergast voorkomt, en die hier mogelijk werd gevangen. In de middeleeuwen bestond de Sysselt vooral uit bos dat in gebruik was als hakhout. In de 17de eeuw verdween het bos grotendeels als gevolg van teveel hakken, beweiden en te weinig nieuwe aanplant. Tegen het einde van de 18de eeuw kenmerkte de Sysselt zich door heide en zand. De kleine percelen bos die nog over waren moesten beschermd worden en uitgebreid. Vanaf de Franse tijd werd het gebied stelselmatig bebost, eerst met eiken, die als hakhout werden benut, later ook met dennen.

De Ginkelse Heide is een heidegebied bij Ede dat wordt afgewisseld met bos en grenst aan de Eder Heide. Op 17 september 1944 vonden op de Ginkelse Heide geallieerde luchtlandingen plaats in het kader van Operatie Market Garden. De luchtlandingen worden jaarlijks herdacht bij het Airborne monument bij de Verlengde Arnhemseweg, ter hoogte van de schaapskooi. Op de Ginkelse Heide leven edelherten, wilde zwijnen, schapen en reeën. Wandelend over de heide kun je genieten van fantastische vergezichten.

De Eder Heide is een heidegebied dat wordt afgewisseld met bos en grenst aan de Ginkelse Heide. Het grootste deel van de hei is met struikheide begroeid en om te voorkomen dat heide niet verandert in bos, wordt er gemaaid, geplagd en wordt het gebied door schapen begraasd.

Het Edese bos is een zeer oud bos en wordt al in 1512 genoemd in een in dat jaar opgestelde boswet. Het bos was toen in handen van dertien eigenaren. In de middeleeuwen bestond het bos uit eik, beuk en eikehakhout. In 1793 werden er voor het eerst dennen gezaaid. In 1878 gebeurde dit op grotere schaal, omdat de vraag naar mijnhout toenam.In het Edese Bos komen verschillende bostypen voor zoals beukenbos, maar ook eikenbos en naaldbos, bestaande uit grove dennen, douglassparren en fijnsparren.

Aan de rand in het Edese Bos op landgoed Kernhem ligt De Doolhof. Het is in 1735 aangelegd rond het Gravenbergje en is bedacht als vermaak voor de bewoners van Huis Kernhem en hun gasten. Het is aangelegd volgens een symmetrisch padenpatroon, omgeven door dicht eikenhakhout. Er staan nog de oude monumentale dennenbomen van 150 tot 200 jaar oud. Middden op de Doolhof staan enkele 200 jaar oude knotbeuken.

De graven van Gelre bouwden van de 12e tot en met de 14e eeuw diverse versterkingen langs de grenzen met het Sticht Utrecht, de burcht Kernhem was er een van. Tussen het doolhof en het huis loopt de Doolhoflaan, die tegenwoordig de gemeentelijke begraafplaats doorkruist. De bomen van de laan zijn grotendeels beuken die al in 1735 werden aangeplant. Ze herbergen een groot aantal vleermuizen van verschillende soorten. De in de totaal drie kilometer lange laan werd daarom al in 1978 aangewezen als vleermuizenreservaat.