Skip to main content
search

Trage Tocht Den Bosch – Wandelen naar de Moerputtenbrug

Trage Tocht Den Bosch

Vlonderpad Bossche Broek

Trage Tocht Den Bosch

De Dommel

Trage Tocht Den Bosch

Moerputtenbrug

Trage Tocht Den Bosch

Isabellakazerne

Trage Tocht Den Bosch

Vlonderpad bij de Dommel

Trage Tocht Den Bosch

Langs het Drongelens Kanaal

Het Paleiskwartier, de Moerputten en het Bossche Broek

De wandeling was er een van vele herkenningspunten. Hoe vaak ben ik op deze plekjes geweest, in mijn bijna tweede woonplaats waar vele van mijn vrienden wonen. Het Paleiskwartier, de Gement, de Moerputten, het Bossche Broek, het Drongelens Kanaal, de Isabellakazerne en de stad Den Bosch. De wandeling rijgt deze mooie punten aan elkaar. Daarbij het prettige gezelschap van Stefan Horn van Wandelzoekpagina waarbij we wandelend Nederland al wandelend doornemen. Aangenaam en wederzijds een klik.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij de Moerputten

Rob Wolfs: ‘We maken een prachtige, afwisselende wandeling door de verschillende natuurgebieden aan de zuidkant van ‘s Hertogenbosch. Vanaf het station lopen we door het hippe Paleiskwartier naar de stadsrand. Een stukje fietspad brengt ons naar het begin van de onverharde spoordijk van het bekende halve zolenlijntje, officieel de Langstraatspoorlijn tussen Lage Zwaluwe en Den Bosch. Vroeger van belang voor de schoenenindustrie, nu heerlijk wandelpad met uitzichten over de polders. We slalommen over de spoordijk, over vlonderpaden door moerasbosjes en over graspaden tussen de velden, speciaal ingericht voor het pimpernelblauwtje. Bijzonder is de wandeling over de lange stoere en fotogenieke Moerputtenbrug met weids uitzicht over het natte laagveen. We vervolgen onze tocht door de Vughtse Gement, vroeger gemeenschappelijk boerenland en nu in de Rijskampen en Honderd Morgen belangrijke vogelgebieden. Langs het lommerrijke Drongelens Kanaal lopen we naar de rand van Vught en het imposante Fort Isabella. Het fort werd in de 17e eeuw gebouwd als onderdeel van de Zuiderfrontier om ‘s Hertogenbosch aan de zuidkant te beschermen. Het is nu een heerlijke pauzeplek met horeca. Na oversteek van spoor en wegen via een hoge voetgangersbrug maken we nog een fraaie ronde langs de Dommel door de Bossche Broek met zicht op de harde stadsrand. We zetten onszelf twee keer met het pontje de Moerasdraak over en tot vlakbij het station blijven we de Dommel volgen.’

Paleiskwartier

Het Paleiskwartier is een wijk in ‘s-Hertogenbosch en is aan het eind van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw ontwikkeld en gebouwd. Het Paleiskwartier is ontworpen als gemengd woon- en werkgebied: men vindt er diverse appartementencomplexen, onderwijsinstellingen, het Paleis van Justitie, advocatenkantoren, bedrijven, cafés, restaurants, een vrouwenfitnesscentrum, enkele winkels en het stadspark. Het Paleiskwartier heeft een fraai stukje moderne architectuur door onder andere Riva, Armada en het Paleis van Justitie. In het ontwerp is er veel ruimte voor groenvoorziening en pleinen. Naast de overdekte parkeergarage zijn de parkeergelegenheden veelal ondergronds of inpandig en zo is er genoeg ruimte ontstaan voor het inbrengen van rustige wandelpaden tussen het groen en water naast de kantoren en appartementencomplexen.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij Spoorbrug Paleiskwartier

Armada

De gebouwen met bolvormige zuid gevel van roestvast staal en rode bakstenen achter gevel, liggen aan het water. Met het oog op licht, lucht, land en water heeft de architect en stedebouwkundige Anthony (Tony) Mc Guirk van Building Design Partnership deze tien Armada complexen aangevuld met een parkeergelegenheden onder de binnentuin. Armada is opgeleverd in 2005. Naast een aantal bekroonde werken op zijn naam te hebben staan en een design award in 2006, heeft Anthony (Tony) Mc Guirk tevens de architectuurprijs 2003 voor Armada in ontvangst genomen. De naam komt uit het Spaans, vrij vertaald betekend het ‘vloot’ en dat is goed doorgevoerd in de vorm van de gebouwen.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij de Armada

Moerputten

De Moerputten is een natuurgebied van 118 hectare, behoort tot de Natura 2000-gebieden en is in beheer bij Staatsbosbeheer. Het is een van de weinig overgebleven laagveenmoerassen ten zuiden van de grote rivieren. De naam geeft aan dat het een moerassig gebied is, ter plaatse loopt een verlande prehistorische rivierbedding waarin sterke veenvorming heeft plaatsgevonden. De veenlaag was dik genoeg om te worden ontgonnen. Zo ontstonden twee plassen, de Lange Putten, waarover nu de grote Moerputtenbrug ligt, en een kleinere, de Moerput. Sporen van veenontginning zijn nog te zien in het landschap, zo zijn er talrijke legakkers. Het waterrijke gebied maakte eeuwenlang deel uit van de inundatiezone rond ‘s-Hertogenbosch. Dat betekende dat als het militair noodzakelijk werd geacht het waterpeil nog verhoogd moest kunnen worden. De aanleg van een spoorweg in het laatste kwart van de 19e eeuw was daarom alleen mogelijk als de spoordijk ter hoogte van de Moerputten werd onderbroken door een lange brug op pijlers.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij de Moerputten

Voormalige spoorbrug

Door het gebied loopt een oude spoorbrug, de Moerputtenbrug. Het was een spoorbrug van de Langstraatspoorlijn en is sinds de eeuwwisseling een voetgangersbrug die deel uitmaakt van het Halve Zolenpad. Aan de Moerputtenspoorbrug is vanaf het najaar van 1881 tot 1887 gebouwd. Pas eind 1890 reden er over deze brug dagelijks treinen tussen ’s-Hertogenbosch en Geertruidenberg (- Lage Zwaluwe). Bij de bouw had men rekening gehouden met een eventuele spoorverdubbeling. De 35 bakstenen pijlers zijn breed genoeg uitgevoerd voor een tweede ijzeren brugdeel. De lijn is echter tot aan de sluiting in 1972 altijd enkelsporig gebleven. Na aanvankelijke plannen tot sloop werd de brug in 1995 een rijksmonument en in 1997 heeft Staatsbosbeheer de brug aangekocht. De brug was na de sluiting van de lijn ernstig in verval geraakt en er bladderde giftige loodmenie af die in het onderliggende water en de kwetsbare natuur terechtkwam. Om deze vervuiling te stoppen en de brug te conserveren is in opdracht van Staatsbosbeheer in april 2004 begonnen aan de restauratie. In mei 2011 werd de brug definitief heropend voor wandelaars.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij de Moerputtenbrug

De Gement

De Gement is een wijk en een poldergebied in Vught en ligt tussen de dijk van het Afwateringskanaal ‘s-Hertogenbosch-Drongelen en de verlaten spoordijk van het Halve Zolenlijntje, de oude spoorlijn tussen ‘s-Hertogenbosch en Raamsdonk. Door verschillende gronden in de Gement en door vele overstromingen vindt men er bijzondere planten en dieren. Tevens is de Gement een beschermd gebied voor weidevogels, ganzen en zwanen. In 1989 werd de Gement opgenomen als kerngebied in de ecologische hoofdstructuur van Nederland.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch in de Gement

Fort Isabella

Het fort verdedigde vanaf de 17e eeuw de stad ‘s-Hertogenbosch tegen de Hollanders en biedt later bescherming tegen oprukkende Fransen en opstandige Belgen. In de 20e eeuw wordt het oude fort omgevormd tot de Isabellakazerne. Daar was het roemruchte Regiment Wielrijders gelegerd, dat dapper weerstand bood tegen de Duitse invallers. De Isabellakazerne is een voormalige kazerne en is genoemd naar Isabella van Spanje, Sinds 2013 is het kazernecomplex tijdelijk in gebruik door studenten, bedrijven en horeca. In 2021 is men bezig het complex te herontwikkelen. Er worden woningen en appartementencomplexen gebouwd maar de oorspronkelijke kazerne-architectuur blijft zichtbaar.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij de Isabellakazerne

Bossche Broek

Het Bossche Broek is een natuurgebied in het dal van de Dommel dicht bij het centrum van de stad Den Bosch. Tot 1629 was het Bossche Broek een moeras, dat in tijden van oorlog een natuurlijke verdediging vormde voor de stad ‘s-Hertogenbosch. Hierdoor slaagden verschillende belegeraars er niet in om de stad in te nemen en verkreeg de stad de bijnaam ‘de onoverwinnelijke moerasdraak’. In opdracht van prins Frederik Hendrik van Oranje werd het moeras voor het beleg van 1629 met behulp van dijkenstelsels en rosmolens leeggepompt zodat de Staatse soldaten de Bossche zuidwal konden bestormen en de stad innemen. In de jaren 40 van de twintigste eeuw was de gemeente van plan om het gebied te bebouwen. Natuurbeschermers ijverden echter voor het behoud van dit gebied. In 1954 heeft het gemeentebestuur, mede op aandringen van het gemeentebestuur van Vught, besloten om het gebied te laten zoals het was. Het gebied is beschermd als Natura 2000 gebied en een deel van het beheer is op verschraling gericht. Daarnaast zijn in 2015 verschillende projecten gestart in het kader van natuurherstel. Dat betekent onder meer dat sloten verdiept en verbreed worden en dat het waterpeil wordt verhoogd. Dit moet onder meer het pimpernelblauwtje en de grote modderkruiper ten goede komen. Het gebied kun je bereiken door gebruik te maken van het voetveer de Moerasdraak.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch bij voetveer de Moerasdraak

Den Bosch

De stad draagt de bijnaam ‘Moerasdraak’. Deze naam heeft de stad overgehouden aan haar rol in de Tachtigjarige Oorlog. ‘s-Hertogenbosch was toen een vestingstad omringd door moeras zoals Het Bossche Broek en de Moerputten, waardoor de stad ‘onneembaar’ werd geacht. De stad ligt op het punt waar de Aa, de Dommel en de Zuid-Willemsvaart samenkomen en de Dieze vormen. In de Sint-Janskathedraal zetelt bisdom ‘s-Hertogenbosch. Het is dan ook het katholieke bolwerk met De Sint-Janskathedraal als het hoogtepunt van de late Brabantse gotiek. Het is een van de meest karakteristieke gebouwen van de stad en torent boven de stad uit. Het is de grootste kathedraal van Nederland. In de Sint-Jan staat het genadebeeld van Onze Lieve Vrouwe van ‘s-Hertogenbosch (de Zoete Moeder). Aan het genadebeeld werden diverse ‘wonderen’ toegeschreven. Hierdoor trokken vele pelgrims al in de middeleeuwen naar ‘s-Hertogenbosch.

Wandeling over Trage Tocht Den Bosch in het Bossche Broek

Overzichtskaart

Foto's van deze wandeling

Het was een wandeling waarin je op een mooie manier Den Bosch leert kennen: natuur, cultuur en historie.

Henrie van ZoggelWandelblog Ambulare

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE