Trage Tocht Achtmaal
De wandeling plakt een aantal landgoederen en natuurgebieden aan elkaar waarbij de ene naadloos in de andere overloopt. Het is een aaneenschakeling van kleinschalige landschappen, met name halfopen landschappen. Het is een lust hier te wandelen, elke paar honderd meter is het landschap anders. Dan weer brede zandwegen, dan weer een veldpad, dan weer een pad over de heide en dan weer een statige bomenlaan. Eigenlijk is het 15 kilometer afwisselend landschap wandelen in een kleinschalig verrassend landschap. Met daarbij het ontluikende groen en de helblauwe luchten van het voorjaar. In één woord prachtig.
Routemaker en bedenker van de wandeling Rob Wolfs: ‘We maken een mooie afwisselende wandeling over een aaneenschakeling van landgoederen in West-Brabant vlakbij de Belgische grens. Aan de noordkant van het dorp Achtmaal liggen de landgoederen Wallsteijn, De Moeren en Oude Buisse Heide. De wandeling begint bij ‘t Pannehûske, een van de eerste gebouwen in deze omgeving met échte dakpannen. De toenmalige eigenaar van Wallsteijn, Frederik van der Wall, bepaalde in 1891 dat alleen de bewoners van het landgoed, de jagers en de turfstekers, gebruik mochten maken van de herberg. Gelukkig mogen wij er nu aan het begin of eind van de route ook aangenaam verpozen. Het eerste deel van de tocht gaat door De Reten, vroeger een uitgestrekt heidegebied en nu opnieuw in ontwikkeling als natuurgebied met graslanden waar heidekoeien grazen, met nieuwe heideveldjes en vennen. Natuurmonumenten probeert hier gunstige omstandigheden te creëren voor de gladde slang. We wandelen verder door het halfopen landschap van De Moeren. Het landgoed wordt nog altijd beheerd door de familie Van der Hoeven. Langs de rand van bos en boerenland komen we bij de Oude Buisse Heide, genoegzaam bekend van de gedichten van Henriëtte Roland Holst. Zij schonk het familielandgoed in 1945 aan Natuurmonumenten. We lopen langs de rand van de hei en door bos met vennen. Het volgende traject is even heel andere koek, maar wel bijzonder. Over gras langs de Turfvaart in een open agrarisch landschap met kassen, boomkwekerijen en aardbeienteelt gaat het richting Achtmaal. Aan de rand van het dorp volgen we het Oude Kerkpad naar landgoed Wallsteijn dat rond 1800 werd aangelegd door Frederik van de Wall, burgemeester van Zundert. We kruisen de diep gelegen Turfvaart -ooit economische hoofdader voor vervoer van turf naar Breda- en genieten van de statige bomenlanen, een koepel op een heuvel, de moestuin en het witte landhuis met bijgebouwen.’
Wallsteijn
Wallsteijn is een ruim 100 ha groot landgoed en natuurgebied tussen Schijf en Achtmaal en is ontstaan na het afgraven van het hoogveen. Tot halverwege de 18e eeuw werd turf via volgeladen platbodems over de turfvaart naar de haven vervoerd. Wallsteijn bestaat uit naald- en loofbos met oude eikenlanen, afgewisseld met door houtwallen omgeven landbouwgronden. Het landhuis is in neoclassicistische stijl gebouwd, omstreeks 1810. Het landhuis heeft een aantal bijgebouwen, zoals een oranjerie en een tuinhuis uit de eerste helft van de 19e eeuw, een koetshuis uit 1872 en de Annahoeve uit 1910, een middenlangsdeelboerderij met bijbehorende langsdeelschuur.
De Moeren
In het voormalige veengebied, dat in de 17e eeuw nog Het Anker heet, werd een gedeelte van de grond aangekocht voor turfwinning door Willem Snellen (1584-1642), oud-burgemeester van Breda. Hij krijgt het gebied De Moeren in bezit. Het is een gebied, dat door vererving uiteindelijk overgaat naar de familie van der Hoeven, getrouwd met een nakomelinge van Willem Snellen. Zij bouwen op Landgoed De Moeren een buitenplaats met een mooie landschapstuin.
Oude Buisse
De Oude Buisse Heide is een natuurgebied en landgoed in de gemeente Zundert van ruim 200 ha. Het gebied bestaat uit bos, heide en vennen. Op natte plekken vindt men planten als zonnedauw en gagel. De Buisse Hoeve, een langgevelboerderij uit 1809, is een Rijksmonument. Aan de oostkant sluit de Oude Buisse heide aan bij het ruim 100 ha grote natuurgebied Wallsteijn, eveneens in bezit van Natuurmonumenten. In 1945 schonk schrijfster en politica Henriette Roland Holst (1869-1952) dit bijzondere natuurgebied aan Natuurmonumenten. De eigenares bracht hier met haar man, beeldend kunstenaar Rik Roland Holst, vele zomers door in de Angora Hoeve.
’t Pannehûske
De eerste gronden van landgoed Wallsteijn werden in 1818 aangekocht door de familie Van der Wall. Er werden 18 huisjes en boerderijtjes op gebouwd. De herberg was daarvan één van de eerste en omdat dit gebouwtje werd bedekt met echte dakpannen kreeg het al snel de bijnaam ‘t Pannehûske. In het gebouw deelden de bewoners deelden hun lief en leed, de jagers brachten hier het geschoten wild en hier werd de prijs bepaald van de turf die over de naastgelegen turfvaart naar de rijke Bredase families werd vervoerd.