Lopen langs de Linies – Asperen – Wandelen tussen twee imposante forten

Op de Noorder Lingedijk ten oosten van Asperen werd rond 1845 het Fort bij Asperen gebouwd. Dit fort kreeg de vorm van een halve cirkel met een bomvrije geschutstoren en daar omheen een gracht met ophaalbrug. De geschutstoren van het fort diende als afsluiting van de Linge en als verdediging van de achterliggende sluizen. Een paar jaar later werd de torengracht gedempt en er kwam een kanonremise met in de kelder een buskruit- en projectielenmagazijn en vanuit dit grote magazijn werden de batterijen in de buurt van munitie voorzien. Tijdens de mobilisatie 1914-1918 werd bij de ingang een  wachthuisje gebouwd en tijdens de mobilisatie van 1939-1940 volgde de bouw van betonnen schuilplaatsen. Het zware drie verdiepingen tellende gebouw bestaat uit buitenmuren van anderhalve meter dik. De drie verdiepingen bestaan uit een kelder, begane grond met geweerschietgaten, eerste etage met kanonschietgaten en geheel boven een aarden bovenbatterij.

Met zijn 108 kilometer is de Linge de langste, puur Nederlandse rivier. Hij ontspringt bij het Betuwse Doornenburg om bij Gorinchem in de Merwede uit te monden. Ooit was de Linge woest en breed en stroomde deze met de Waal door de Betuwe en overstroomde regelmatig. Nu meandert het riviertje hier rustig door het landschap en is landschappelijk van hoge waarde.

Geofort heefte oorspronkelijk Fort bij de Nieuwe Steeg of ook wel Fort bij Herwijnen. Het ligt bij Herwijnen en is ook onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het werd gebouwd in 1878 aan de oostkant van Fort Asperen, ten zuiden van rivier de Linge. Het fort moest een stuk niet te inunderen land beschermen dat tegen de binnenzijde van de Lingedijk lag. Een andere taak was het ondersteunen van het Fort Asperen en de nabijgelegen wapenplaats. Doordat het fort mogelijk van meerdere kanten belegerd kon worden werden twee bomvrije gebouwen gebouwd met de voorgevel naar elkaar toe geplaatst. Tussen deze gebouwen is een ruimte opengelaten van ongeveer vier meter. Door de geringe afstand maakten vijandelijke granaten weinig kans om de kazerne op deze zwakke plek te raken.

Het fort was tot 1963 in gebruik bij het ministerie van Defensie. In 2011 vond een grote renovatie plaats. Eigenaar Staatsbosbeheer en de exploitant GeoFort bieden sinds 2012 gezamenlijke activiteiten aan op het raakvlak van natuur, cartografie en navigatie. Fort bij de Nieuwe Steeg heet sindsdien GeoFort. GeoFort is een interactief science center waarin alles om de aarde draait. Centrale thema’s zijn big data, geo-design en klimaat.

Asperen kreeg rond 1314 stadsrechten. Het heeft een prachtig gerestaureerde stadswal, tegenover het gelijknamige fort, en aan het stratenpatroon en de vele monumentale panden kun je zien dat het een rijke historie heeft. Asperen maakt onderdeel uit van de Hollandse Waterlinie, de Zuider Lingesluis (1809) en de Noorder Lingesluis (1862) maken deel uit van de Diefdijklinie, de oostelijke droge waterkering in de dijkring van de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. De linie moet de lager gelegen westelijke gebieden beschermen tegen Betuws overstromingswater. De sluizen hadden tevens een functie in de Hollandse Waterlinie. Bij een vijandige aanval op het Gewest Holland werden de sluisdeuren gesloten. Daardoor kwam het gebied ten oosten van de Diefdijklinie onder water te staan.