Klompenpad Heuzesepad – Wandelen door landschap met eeuwenoude bomenteelt

Tussen de Betuwse dorpen Opheusden en Kesteren zijn de sporen van kleiwinning nog goed te zien. Hetzelfde geldt voor de eeuwenoude bomenteelt. Bij startpunt De Spees verwijst een replica van een wachttoren naar de tijd dat hier de Romeinse noordgrens liep. Vanaf de Rijnbandijk ervaar je een imposant uitzicht op de Grebbeberg. Via het Heuzeseveer en een zomerkade leidt het pad je door een stukje bebouwde kom richting het oeverwallenlandschap waarvan de zware ‘zavelige’ komklei vruchtbare grond biedt aan boomkwekerijen. Sinds de achttiende eeuw worden in dit gebied hoofdzakelijk laanbomen geteeld. Een laatste lusje voert langs de loop van de Oude Rijn.

Opheusden ligt voorts aan de zuidoever van de Nederrijn en in de streek Neder-Betuwe. Het dorp en zijn omgeving kenmerken zich door een vlak rivierenlandschap op ongeveer zes meter hoogte met veel tuinbouw. Opheusden staat bekend om zijn grootschalige laanboomkwekerijen en laat zich er op voorstaan een van de grootsten op dat gebied in Europa te zijn. Wellicht is de naam Opheusden afgeleid van het woord ‘husa’, een oud-Germaans woord dat ‘huis’ betekent. In het dorp kan men vanaf de 17e eeuw de hierop gelijkende geslachtsnaam Van Husde aantreffen.

Het aardfort De Spees werd aangelegd in 1799-1800 om de Rijnbandijk te beschermen tegen vijandelijke troepen. Het fort was onderdeel van een verdedigingslinie met de Liniedijk, die bij sluiting van een sluisje het omliggende land kon onder water zetten en zo de vijand kon tegenhouden. Deze inundatie werd voor het laatst gebruikt in 1939-1940. Na zijn verval in 1809 werd De Spees in de twintigste eeuw hersteld als verdedigingslinie tegen Duitsland. De Romeinse wachttoren heeft waarschijnlijk op deze plek gestaan, op een oude verdedigingslinie van het Romeinse Rijk. De Romeinen hebben ook de kersen, pruimen en ander fruit meegenomen naar deze regio, waar de huidige fruitteelt in de Betuwe nog haar vruchten van plukt.

De Opheusdense Veer is één van de oudste Nederlandse veerponten. Het veer werd al omstreeks 1300 benoemd in documenten, maar schijnt in de 9de eeuw al gevaren te hebben. In de Opheusdense kerk is een muurschildering van St. Christophorus aanwezig. Deze heilige is de beschermheer van de veren en duidt aan dat de veer voor Opheusden vroeger van groot belang was. De veer verbindt Opheusden met Wageningen.

Met de aanleg van de plas komt er kwam er ruim 8.000 m2 extra ruimte beschikbaar voor de opvang van overtollig regenwater. Dit is nodig bij hevige regenbuien die als gevolg van klimaatverandering in de toekomst vaker voor kunnen komen.

Oorspronkelijk werden hier fruitbomen geteeld. Later werden dit voornamelijk laanbomen. Dit had twee redenen, ten eerste omdat kleigrond hier van nature nogal zavelig is, dat is een zandige kleigrond waarop de meeste boomsoorten zich eenvoudig kunnen wortelen. Ten tweede omdat het gebied kleinschalig is en bestaat uit veelal kleine percelen. Dit paste goed bij de kleinschalige bomenteelt, nu is het grotendeels gemechaniseerd.

De Zwaluw is een korenmolen in Kesteren. De molen is in 2002 nieuw gebouwd voor de familie Timmer met gebruikmaking van onderdelen van een Duitse molen. De naam De Zwaluw is een verwijzing naar de verwoeste molen in Brakel die eens eigendom was van dezelfde familie. De Zwaluw is een grote achtkante bovenkruier met bijgebouwen waarin in onder andere een restaurant gevestigd is.

Het Monument De Wachter is een beeld van een robuuste boerenvrouw. De vrouw kijkt uit over de Rijn in de richting van de Grebbelinie met haar gedachten bij de verschrikkingen van de vijf jaar Tweede Wereldoorlog.