Kasteel Amerongen, tabaksschuren en kasteel Zuylestein
Klompenpad Cotlandenpad - 11 KM
Op dit klompenpad ontdek je het mooie buitengebied van Amerongen en Leersum. Je wandelt op de rand van het karakteristieke kampenlandschap en door het ontginningslandschap. Over landgoederen, boerenerven, zuwes en langs lanen. De route kenmerkt zich door kleinschaligheid en de combinatie van cultuur en natuur. Denaam Cotlanden komt van de verkavelingseenheid: de cotlanden of collanden. Mensen die eigenlijk geen recht op grond hadden, de onvrijen, kregen deze kavels om te ontginnen. Ze woonden in een kot of cote en werden keuters of cotters genoemd.
Het Cotlandenpad is een relatief kort maar alleraardigst Klompenpad bij Amerongen. Je wandelt in het gebied tussen de Utrechtse Heuvelrug en de Lek. Het ochtendgloren was met de opkomende zon prachtig, het licht kleurde prachtig over de lanen en dat gecombineerd met de herfstkleuren maakt het tot een mooie ochtendwandeling. De door de werkgroep ontwikkelde paadjes langs weilanden en knotwilgen is prachtig. De lange lanen op landgoed Zuylenstein en het knusse kleine kasteeltje zijn een verademing. De varkens scharrelen in het bos op zoek naar eikels en de schapen op de weilanden grazen rustig wanneer ik ze passeer. In Amerongen maak je nog een rondje rond het kasteel Amerongen. Een Klompenpad dat echt de moeite waard is en een voor mij onontdekt gebied laat zien.
Kasteel Amerongen
Kasteel Amerongen ligt in de uiterwaarden van de Nederrijn vlakbij het dorp Amerongen. Het behoort tot de ‘Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg’ uit 1990. De geschiedenis van Kasteel Amerongen begint officieel in 1286. Op 20 juli van dat jaar verklaarde Floris V van Holland dat Henric en Diederic Borre van Amerongen zijn mannen van leen zijn geworden van den ‘Huyse dat si doen timmeren’. Oorspronkelijk is het kasteel een dertiende-eeuwse woontoren die werd gebouwd in de uiterwaarden van de Rijn. In totaal bestaat de tuin uit tien hectare. In de tuin zijn vier eeuwen geschiedenis te zien. De tuinarchitecten Eduard André en Hugo Poortman zijn de laatsten die de tuinstijl aanpasten. Zij moderniseerden de tuin in de jaren 1887 en 1924 voor graaf Van Aldenburg Bentinck. Kasteel Amerongen is nog steeds ingericht zoals de bewoners het in 1977 hebben achtergelaten. Na de dood van de graaf in 1940 is er niet veel veranderd aan de inrichting van de kamers. Het historische interieur van Kasteel Amerongen geeft dan ook een prachtig beeld van de inrichting van een adellijke familie uit het begin van de twintigste eeuw.
Lekdijk
Omstreeks 1100 of eerder lag hier een kade, die regelmatig problemen veroorzaakte. Zo was er in 1230 een ‘overlopinge der Rivieren’ en in 1233 een ‘dijckbrekinge’. In 1234 werd de kade opgehoogd tot de huidige Lekdijkhoogte. De voet van de dijk is recent verzwaard.
Kasteel Zuylestein
Het huis wordt reeds vermeld in een leenregister van de Bisschop van Utrecht aan het einde van de 14e eeuw. In de 20e eeuw werd Zuylestein alsnog door oorlogshandelingen verwoest toen het op aanraden van Groep Kees op 24 en 25 maart 1945 door twaalf jachtvliegtuigen werd gebombardeerd in de hoop SS commandant Martin Kohlroser te treffen. Wat er nu overgebleven is, is een landgoed in renaissancestijl. Het toegangshek werd gemaakt door de Roermondse architect Pierre Cuypers, het poortgebouw en de oranjerie zijn gerestaureerd.
Tabaksschuren
De tabaksteelt was vanaf de 17de eeuw voor de inwoners van Amerongen een belangrijke bron van bestaan. Een tabaksschuur uit 1808 staat langs de route en behoorde bij boerderij Rodenstein. Hier werden de tabaksbladeren gedroogd. De rode Oudhollandse dakpannen en het geteerde hout zijn kenmerkend voor deze tabaksschuren.
Amerongen
De naam Amerongen wordt voor het eerst genoemd in 1126. Amerongen was een agrarische gemeenschap. De schapen op de heidevelden van de Heuvelrug leverden de mest voor de akkers. Na de bedijking waren de uiterwaarden met vruchtbare rivierklei eveneens geschikt voor landbouw. Vanaf de 17de tot de 20ste eeuw kende Amerongen tabaksteelt. Het dorp telt nog een tiental karakteristieke tabaksschuren uit deze tijd. Een deel van het dorp is een beschermd dorpsgezicht.
Zuwes
Kenmerkend voor het gebied is de aanwezigheid van zuwes. Een zuwe is een scheidingskade tussen verschillende ontginningseenheden en werd ook zijdwinde genoemd. Deze enigszins verhoogde kades hadden een waterkerende werking en deden gelijk dienst als pad. De zuwes moesten aan bepaalde voorwaarden voldoen: ze waren 10 voet breed en lagen ca. 2 voet boven het grondwaterpeil. Nu zijn de kades met opgaande beplanting door de verhoogde ligging in het landschap nog herkenbaar als zuwes.