De Traagste Tocht – Elst-Leersum

De Traagste Tocht, een bijzonder project, wandelen van de woonplaats van Rob Wolfs naar de woonplaats van Rutger Burgers, dwars door Nederland van Dieren naar Amsterdam. Maar niet zomaar, zoveel mogelijk over trajecten van Trage Tochten die door deze twee routemakers zijn ontworpen. En dus veelal over onverharde paden. In een druk bevolkt land als Nederland met veel infrastructuur en bebouwing én waar ruimte onder druk staat, is dit bijzonder. Vandaag van Elst naar Leersum, we gaan verder over de Utrechtse Heuvelrug waarbij we de route ‘finetunen’ tijdens de wandeling. We zien veel bos met prachtige beukenlanen, de ene nog mooier dan de andere. De eigenaren van kasteel Amerongen wisten wel hoe je een bos aan moest leggen. Ook het einde biedt veel bos en ook hoogteverschillen, we wandelen tenslotte over de Utrechts Heuvelrug. Daartussen mooie en bijzondere plekken zoals kasteel Amerongen, de Eenzame Eik, tabakschuren, de Amerongse Berg, landgoed Zuylestein, kasteel Amerongen, de Amerongse Bovenpolder, de graftombe van Nellesteyn en de Uilentoren. Onverhard wandelen dus met alleen maar hoogtepunten ondanks dat we in ons drukke Nederland wandelen.

De Amerongse Berg is een heuvel met een hoogte van 69,2 meter boven NAP. De heuvel ligt ten noordoosten van Amerongen in het Amerongse Bosch, een van de oudste bossen op de Utrechtse Heuvelrug. De meeste bossen op de heuvelrug zijn niet ouder dan een eeuw, maar in het Amerongse Bosch dateren sommige grove dennen uit 1770. Het bos werd aangelegd als jachtgebied voor de kasteelheren van het in de Amerongse Bovenpolder gelegen kasteel Amerongen.

Het Amerongse Bos bestaat uit loof- en naaldbomen van verschillende leeftijden en is een van de oudste bossen op de Utrechtse Heuvelrug. In het bos groeit een verscheidenheid aan bomen, de oudste zijn grove dennen die stammen uit 1770. Veel laanbomen zijn tweede generatie en stammen uit het eind van de negentiende eeuw. In de Tweede Wereldoorlog is veel bos gekapt, daarna werd vooral Japanse lork en douglasspar aangeplant. Beukenlanen vormen een netwerk door het gebied.

Het dorp ligt aan de voet van de Amerongse Berg en vlak bij de Nederrijn. Een deel van het dorp is een beschermd dorpsgezicht: kasteel Amerongen ligt net ten zuiden van het dorp tegen de uiterwaarden, aan het Hof staat de Andrieskerk, een laatgotische kerk waarvan de bouwstijl grotendeels is afgeleid van de Utrechtse Domtoren en verder vindt je er het Tabaksmuseum.

Het kasteel ligt in de uiterwaarden van de Nederrijn en wordt voor het eerst genoemd in 1286. In 1918 vraagt de gevluchte Duitse keizer Wilhelm II na afloop van de Eerste Wereldoorlog asiel aan in Nederland. En in 1982 is het kasteel door de erfgenamen Bentinck overgedragen aan de Stichting Kasteel Amerongen.

Zuylestein is een vrij toegankelijk 17e-eeuws park met grote visvijvers en boomgaard, een ommuurde tuin en prachtige moestuin. Je vindt er ook diverse monumentale gebouwen: een voor de Utrechtse Heuvelrug typische schaapskooi bijvoorbeeld en een winkel met landgoedproducten in de oude oranjerie .

De bossen rond de Eenzame Eik zijn zestig tot honderd jaar geleden aangeplant om het stuifzand vast te houden. Daarvoor werd door boseigenaren, als statussymbool, naar Frans voorbeeld, een Sterrenbos aangelegd in de vorm van een cirkel met acht spaken. Zo ook de eigenaren van Kasteel Amerongen, die rond 1790 een sterrenbos aangelegd hebben. Het sterrenbos wordt weer hersteld en in 2004 zijn de lanen weer aangeplant. In het middelpunt van de cirkel staat de ‘eenzame eik” die daar waarschijnlijk al werd geplant bij de aanleg in 1792.

De Amerongse Bovenpolder is een aangelegd natuurgebied en bestaat uit een moeras- en plassenlandschap dat met een steilrand begrensd wordt door de Utrechtse Heuvelrug. Dwars door de hele Bovenpolder loopt een kwelgeul, het restant van een oude, verlande rivierarm.

De Uilentoren, oorspronkelijk Pyramide Lombok geheten, is een uitkijktoren. Het wordt gerangschikt als folly, een term uit de vermaakarchitectuur. Het is ongeschikt voor huisvesting of andere functies en is uitsluitend decoratief. In 1904 werd naar het ontwerp van architect J. Pothoven Azn. in opdracht van deurwaarder H.G. van Dam uit Wijk bij Duurstede deze toren gebouwd.

De tombe is een rijksmonument en is onderdeel van de parkaanleg behorend bij Kasteel Broekhuizen. Naar ontwerp van architect Jan David Zocher werd in 1818 werd op het hoogste punt van de Donderberg een familiegraftombe gebouwd. In 1822 werd Alette Everarda van Nellesteijn (1815-1822), een kind uit het tweede huwelijk van Cornelis Jan van Nellesteijn (1759-1832), als eerste in de graftombe bijgezet.