Dutch Mountain Trail – Kerkrade-Vaals – Wandelen naar de Schneeberg

De voor mij tweede etappe van de Dutch Mountain Trail loopt voornamelijk over Duits grondgebied met als letterlijk hoogtepunt de Schneeberg. Aanvankelijk in bosgebied loop je langs de Amstelbach. Het mooi gelegen beekdal doet de waterburcht Haus Heyden aan waarna het landschap opener wordt met een overvloed aan prachtige veldwegen. Kapellen en wegkruisen markeren je pad en richting Vaals doe je Summit 2 van de Dutch Mountain Trail aan, de Schneeberg. Hierna loop je rustig naar Vaals, het meest zuidoostelijkste puntje van Nederland.

De wandeling kent een fantastisch begin wanneer je wandelt in het ydillische dal van de Amstelbach. Overhangende beuken, kronkelende paadjes langs het water en snel stromende water in dit gedeelte van de route net na de start bij het Miljoenlijntje in Kerkrade. Historische mooie plekken volgen zoals de waterburcht Haus Heyden, de Fatimakapel, de Hubertuskapel en de voormalige watermolen de Obermühle. Hierna is het gebied opener met oude veldpaden en veldwegen die de glooiing van het landschap volgen. Meerdere wegkruizen zijn markante punten langs de route. Ineens zie je betonnen driehoeken in het veld staan ten teken dat hier de Siegfriedlinie loopt, een oude verdedigingslinie. Nu zouden ze kansloos zijn in een oorlog, toen voldeden ze prima. Langzaam nader je langs meidoornhagen en koolzaadvelden het plaatsje Orsbach waarna een pad gemarkeerd door bloeiende meidoorn die als een boog boven je beschutting geeft, je naar de Schneeberg leidt. Uiteindelijk in het bos na een korte felle klim bereik je de ‘top’ van de berg. Langs kabbelend water en over een golfterrein daal je naar Vaals, een plaats met vergane glorie aan de voet van de Vaalserberg.

De Anstelerbeek ontspringt uit verschillende bronbeekjes in Richterich, Laurensberg en Vetschau in Duitsland. De beek wordt in Duitsland namelijk Amstel of Amstelbach genoemd. De eigenlijke Anstelerbeek ontstaat bij de Nederlandse grens door de samenvloeiing van de Crombacherbeek, Bleijerheiderbeek en de Amstelbach.

Haus Heyden is een voormalige waterburcht en was eeuwenlang het middelpunt van het Heydener Ländchen. Dit was in 1361 ontstaan uit de plaatsen Richterich, Horbach, Bank, Berensberg en Eygelshoven. Na de Franse revolutie werd het Heydener Ländchen opgeheven. Haus Heyden stamt uit circa 1360. Boven de toegangspoort is een timpaan aanwezig. Een hardstenen plaat draagt het wapen van de Heren von Bongart en het jaartal 1656. Tot het begin van de 20e eeuw bleef Haus Heyden in handen van de familie Bongart. Vroeger was het omgracht, een vijver herinnert hier nog aan.

De Hubertuskapel is genoemd naar de patroonheilige van de jagers en werd in 1902 gebouwd. Op het dak zie je opvallende bouwattributen. Sint Hubertus staat bekend als patroonheilige van de jacht. Hubertus verkondigde het geloof in Brabant en de Ardennen, vandaar dat in het zuiden van Nederland en in heel België veel kerken naar hem zijn vernoemd. In sommige streken lijkt het soms wel alsof er maar twee heiligen zijn: Hubertus en Lambertus.

De Obermühle was een bovenloopse watermolen aan de Amstelbach. De Obermühle had een bovenslags waterrad, die voor het eerst in 1241 werd genoemd. Als statig instituut was de molen een banmolen voor de steden Richterich en Horbach. Voor de molen lag een grote molenvijver , waarbij de Amstelbach en Horbach werden omgeleid. Vanaf 1594 werd de molen meerdere malen verhuurd. De molen werkte tot 1964 en werd stilgelegd wegens gebrek aan water.

De Westwall, of Siegfriedlinie bij de geallieerden, was een Duitse verdedigingslinie die vlak voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gebouwd en loopt van Kleef, aan de Nederlandse grens, tot aan de Zwitserse grens. De Westwall heeft een lengte van meer dan 630 km. De Westwall was een aaneenschakeling van (ondergrondse) bunkers, betonnen tankversperringen (ook wel drakentanden genoemd), mitrailleursnesten, prikkeldraadversperringen en mijnenvelden. De Westwall werd gebouwd tussen 1936 en 1945 in opdracht van Adolf Hitler. Het bouwproject is vergelijkbaar in omvang met de aanleg van de Duitse snelwegen waardoor duizenden mensen aan het werk konden. De werking was psychologisch en strategisch bedoeld: als oppepper voor de Duitse bevolking en als afschrikking voor de Fransen.

De eerste vermelding dateert uit 1219 als ‘de Orlosberge’. Sedert 1338 behoort Orsbach tot het gebied van de Vrije Rijksstad Aken en in de 15e eeuw werd hier de Burcht Orsbach gebouwd, met verdedigingsmuur en toren, waarmee de veel dieper gelegen verbindingsweg tussen Aken en Maastricht kon worden overzien. De toren werd gebruikt om de weg te bewaken en te communiceren met het stadscentrum. Het dorp ligt aan drie zijden door Nederlands gebied ingeklemd.

De Schneeberg of Sneeuwberg is een beboste heuvel op Duits grondgebied bij Aken ten noorden van Vaals. De Schneeberg dankt zijn naam aan de kalkgrond die in de zomer een opvallend lichte kleur geeft in vergelijking met de omringende gronden. De heuvel maakt deel uit van het Duitse deel van het Plateau van Bocholtz en heeft een hoogte van 257 meter boven NAP. Op het plateau in de nabijheid van de Schneeberg zijn er ten tijde van de Tweede Wereldoorlog als onderdeel van de Siegfriedlinie antitankhindernissen aangelegd. Vanwege de strategisch gunstige Schneeberg van waaruit de Duitsers de omgeving van Vaals goed konden observeren, kwam Vaals gedurende enige tijd in niemandsland te liggen omdat men door vijandelijk vuur vanaf de Schneeberg Vaals niet kon innemen.