Wandelen langs de Regge – Tussen Enter en Rijssen – Wandelen langs de Midden-Regge

De wandeling is geplaatst in de onlangs verschenen wandelgids van Gegarandeerd Onregelmatig Wandelen langs de Regge. De bedenkers Karin de Graaff en Maarten Metz over deze route: ‘Dankzij de herinrichting in het kader van het Reggedal Enter hoeven we de rivier tussen Enter en Rijssen geen moment uit het oog te verliezen. De route loopt vlak langs de oever en dat kan in het voorjaar soms voor drassige paden zorgen. Langs vele nieuw gegraven ‘oude’ meanders lopen we tot de Pelmolen in Rijssen langs de Regge. Vervolgens pakken we het parkbos van havezate de Oosterhof mee en volgen wetering De Elsgraven, weer terug naar de Enterse Waarf.’

Wat een gebied, het Reggedal. Een uniek landschap met nu een uniek decor van alle tinten groen en overal bloeiende meidoorn. Het pad loopt vaak dicht langs de waterkant van de langzaam stromende rivier. Grazende koeien aan de overkant waarvan het silhouet in het water van de Regge spiegelt. De route is zorgvuldig gekozen met af en toe een uitstapje, weg van de Regge over verrassende paadjes langs weilanden. De terugweg biedt de mooie havezathe Oosterhof en de meer dan unieke pelmolen die vandaag op Nationale Molendag draaide. Mijn hart als voormalig molenaar ging sneller kloppen. De wandeling biedt veel natuurschoon, in een ongekend mooi landschap.

De naam van het dorp aan de Regge in het westen van Twente zou zijn afgeleid van ‘Ennethere’, een kloosterling uit Zutphen. ‘Ennet’ zou komen van het Germaanse ‘anud’, wat ‘eend’ betekent. ‘Here’ zou afkomstig zijn van ‘haru’ (een zanderige heuvel in een moerassig gebied). De plaatsnaam Enter zou dus zoveel betekenen als ‘Eendenheuvel’.

De Midden Regge begint bij Rijssen, daar waar de Exosche Aa uitmondt in de Regge en eindigt bij de kruising met het Overijssels kanaal bij stuw Hancate, ten Noorden van Hellendoorn. De Regge heeft hier waar mogelijk de natuurlijke loop van de rivier teruggekregen. Hierdoor wordt het water vastgehouden en geleidelijk losgelaten. Op bepaalde plekken kan de rivier nu buiten de oevers treden. Er zijn hierdoor bochten ontstaan waarbij de buitenbochten afkalven, in de binnenbochten wordt zand afgezet en hier zie je nu licht glooiende oevers. In de rivier zijn zelfs de otter en de bever gesignaleerd.

Pelmolen Ter Horst is een olie- en pelmolen uit 1752, dit is de enige molen in Nederland met deze twee mogelijkheden. Vanaf de oprichting werd er olie geslagen uit oliehoudende zaden en gerst gepeld tot gort. De molen was in de 19e eeuw een van de belangrijkste industriemolens van Twente op een knooppunt vormde van land- en waterwegen. Tegenwoordig behoort de molen tot de mooist gerestaureerde molens van Nederland.

Havezate ‘De Oosterhof’ wordt in de Rijssense volksmond ook wel Het Kasteel genoemd. De Oosterhof wordt voor het eerst genoemd in 1324. Het is dan nog een boerderij en, onderdeel uitmakend van een schultengoed. Een schulte is een herenboer. In 1773 kreeg de Oosterhof zijn huidige uiterlijk. De laatste baron Van Ittersum gebruikte de Oosterhof als zomerhuis. Sinds 1988 is het Rijssens Museum de hoofdgebruiker van de havezate. Hier is ook het Internationaal Brandweermuseum gevestigd, een collectie te bezichtigen van brandweerlieden uit de hele wereld. Zo is er een lederen blusemmer uit Buckingham Palace uit 1830 en een lederen helm van een omgekomen brandweerman uit Amerika.

De Entergraven is een beek die begint tussen Enter en Goor en stroomt langs Enter naar de Boven-Regge. Bijna aan het eind voegt de Elsgraven die vanuit Elsen komt, zich bij de Entergraven.

Rond 1800 telde het dorpje Enter drie scheepswerven met in totaal 125 zompen. In het dorp is tegenwoordig een stukje van deze oude glorie hersteld met een nieuwe scheepswerf, De Enterse Waarf, die geheel is nagebouwd. De zomp is een oud scheepstype, dat vooral werd gebruikt ten oosten van de IJssel. Op de rivieren en beken, Overijsselse Vecht, Regge, Schipbeek en Berkel werden deze scheepjes gebruikt tussen 1670 en 1925. De zomp heeft breed uitwaaierende zijden, en daardoor een zeer diepe zeeg. Daarop werden verticale afneembare zijboorden geplaats waardoor een groot laadruim bij geringe diepgang ontstond.