We doorkruisen met een lijnwandeling de woonbuurten van zuid via west naar noord. Vertrekpunt is Station Utrecht Lunetten. De wijk Lunetten is een reactie op het modernisme dat na de Tweede Wereldoorlog overheerste. Je waant je aan een gracht in de historische Utrechtse binnenstad. Vervolgens wandelen we terug in de tijd richting Hoograven. Illustratie van de wederopbouw van kort na de Tweede Wereldoorlog. Platte daken, bouwblokken strak in het gareel met Utrechter Gerrit Rietveld als architect. Verder richting westen bereiken we de Rivierenwijk. Delen van deze vooroorlogse tuinwijk zijn inmiddels vervangen, terwijl in gedeelten nog de dorpse sfeer van weleer hangt. Kanaleneiland is het meest westelijke deel van onze wandeling. Goed zichtbaar zijn de vele investeringen ter verbetering van deze van oorsprong relatief eenzijdige woonwijk. Nu richting noorden door het levendige Lombok. Met markante en stoere sociale woningbouw van kort na de Woningwet van 1901. Verder via de noordzijde van de binnenstad van Utrecht met diverse beschutte wooncomplexen in het sociale segment. We passeren de Staatsliedenbuurt met van oorsprong veel woningbouw van woningcorporaties uit de jaren 50. Inmiddels grootschalige herstructurering met vervangende nieuwbouw en een diversiteit aan woningtypes en woonmilieus. Studentenstad Utrecht is zeer herkenbaar in het Tuindorp-West Complex. Het grootschalige wooncomplex is een gemeentelijk monument in brutalistische stijl. Tenslotte eindigen we bij Station Utrecht Overvecht. Liefhebbers kunnen van hieruit nog een korte route door Overvecht lopen. Een grootschalige woonwijk uit de jaren 60 met alle kenmerken van de wederopbouw. Inclusief de forse recente investeringen in herstructurering.

Lunetten is het Utrechtse antwoord op de zakelijke wederopbouw van na de Tweede Wereldoorlog. Een klassieke ‘bloemkoolwijk’, gebouwd rond 1980. Kleinschaligheid, een grote diversiteit aan woonvormen, mix van koop- en huurwoningen, woonerven en zelfs Hollandse grachten. Historische elementen zoals de forten aan de Nieuwe Hollandse Waterlinie en het Inundatiekanaal zijn gehandhaafd als begrenzingen van de wijk.

De in de jaren 50 gebouwde woonbuurt is een sprekend voorbeeld van de wederopbouw in modernistische stijl. Een open structuur met steeds dezelfde woningtypes. Tweelaagse niet gespiegelde eengezinswoningen in diverse kleuren met plat dak. Kozijnen strak in het gareel. Portieketagewoningen van de wereldberoemde Utrechtse architect Gerrit Rietveld, pionier van het nieuwe bouwen.

Aan de oostzijde veel vervangende nieuwbouw voor de gedateerde woningen, die dateerden uit de periode tussen de beide wereldoorlogen in. Het westelijke gebied tussen Rijnlaan en Merwedekade is wel gehandhaafd en opgeknapt. Sociale woningbouw volgens de principes van het tuindorp. Een dorpje met alle bijbehorende gemoedelijkheid in de drukke stad. Let op hoekdetails, goten en voordeuren met omlijstingen.

Kanaleneiland is in de jaren 60 gebouwd met steeds dezelfde ‘stempels’ met portieketagewoningen en eengezinswoningen. Daartussen steeds de voorzijde met parkeren en de achterzijde met groen. De Churchilllaan vormt de centrale as van Kanaleneiland en staat symbool voor de opwaardering van de wijk, waarvan de leefbaarheid steeds verder onder druk kwam te staan.

In deze tegen het Utrechtse centrum rond 1900 gebouwde levendige wijk, bevinden zich veel sociale woningen uit de eerste jaren na invoering van de Woningwet in 1901. De rond 1910 gebouwde sociale huurwoningen zijn oorspronkelijk gerealiseerd door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen. In weerwil van sloopvoornemens zijn rond 2020 de sociale huurwoningen ingrijpend gerenoveerd en gelukkig behouden.

Verspreid over de hele binnenstad is corporatiebezit te vinden. Soms zijn het historische panden die herbestemd zijn naar sociale woningbouw. In andere gevallen nieuwbouw in historische stijl, waarbij het oorspronkelijke stratenpatroon gevolgd is. In het noorden zijn juist binnen de Stadsbuitengracht enkele meer grootschalige sociale woningbouwcomplexen gerealiseerd.

De Staatsliedenbuurt, juist noordelijk van het centrum van Utrecht, is in de jaren 50 gebouwd. Enkele uniforme woningtypes binnen een strak orthogonaal stratenpatroon. Gefaseerd wordt het complete gebied vernieuwd. Vooral appartementen met een mix van huur en koop. Ook het openbare gebied krijgt een nieuwe inrichting.

Het studentencomplex is als gemeentelijke monument aangewezen vanwege de brutalistische stijl. Onafgewerkte beton, nadruk op functionele en geometrische vormen en felle accentkleuren. De liftschachten met trappenhuizen staan vrij van het woongebouw, zodat goed zichtbaar is dat elke stopplaats van de lift drie verdiepingen bedient. Let op wat het studentenleven met de omgeving doet.

Na de realisatie van Kanaleneiland vormt Overvecht de laatste grootschalige Utrechtse uitbreiding in het kader van de wederopbouw. ‘Stempels’ op basis van steeds dezelfde drie woningtypes: eengezinswoningen in twee lagen met plat dak, portieketagewoningen zonder lift in vier woonlagen en flats met lift in tien woonlagen. Een groene en ruim opgezette wijk. Met veel leefbaarheidsproblemen. De herstructurering is nog in volle gang.