De lijnwandeling voert ons vanaf Station Amsterdam RAI richting noordoosten naar uiteindelijk Station Amsterdam Muiderpoort. De Rivierenbuurt is de eerste kennismaking met de ruimtekunst van Berlage en de architectuur van de Amsterdams School. Verder richting noorden naar de Nieuwe Pijp voor een vervolg en meer hoogtepunten daarvan. Daarna richting oosten over de Berlagebrug naar de Transvaalbuurt. Het Transvaalplein herinner nog volop aan het trieste lot van de Joodse gemeenschap, die ooit de hoofdbewoners van de buurt waren. Daarna wandelen we verder richting noorden via de Oosterparkbuurt naar de Kadijken. Een pier in voormalig havengebied met van oorsprong veel pakhuizen. De herbestemming van een pakhuis tot sociale woningbouw rond 1980 vormt een icoon uit de tijd dat huurdersparticipatie opnieuw uitgevonden is. Daarna vervolgen we onze verkenning richting Oostelijke Eilanden en Cruquius. Ook voormalige haventerreinen die tot woningbouw herbestemd zijn. Met nieuwe sociale huurwoningen in een prachtige parkachtige omgeving. Plus een woongebouw slingerend over water. Het laatste deel van de wandeling voert ons via de Indische Buurt naar Station Amsterdam Muiderpoort. Aan het Javaplein een badhuis, dat stamt uit het begin van de vorige eeuw toen goede sanitaire voorzieningen in woningen nog ontbraken. Plus de zorgvuldig gerenoveerde Berlageblokken.

Overheidsingrijpen in samenwerking met de woningbouwverenigingen aan het begin van de vorige eeuw. Met de Nieuwe Pijp als start. Ware ruimtekunst, waarbij het openbare gebied centraal staat en de woonblokken deze begrenzen. Grote samenhang tussen ontsluitingsstraten, woonstraten en -pleinen. De rijke architectuur verbeeldt de trots op ‘de verheffing van de arbeider’.

Woningbouwverenigingen droegen bij aan de realisatie van de Transvaalbuurt in de eerste helft van de vorige eeuw. Volgens de stedenbouwkundige opzet van Berlage in de stijl van de Amsterdams School. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog was de buurt voor 80% Joods. Het Transvaalplein fungeerde als verzamelpunt voor de Joodse inwoners bij razzia’s.

De oorsprong van deze buurt gaat terug naar het einde van de 19 e eeuw. Een grote stadsuitbreiding, mogelijk na de afbraak van de stadswallen en bolwerken. Langgerekte straten met minimale hoeveelheid groen op het Oosterpark na. Van oorsprong veel revolutiebouw en daarmee erbarmelijke woonomstandigheden. Het badhuis aan het Boerhaveplein compenseerde het gebrek aan sanitaire voorzieningen.

Stadsvernieuwing optima forma. De Kadijken dateren van ruim voor de Woningwet van 1901. Bij de broodnodige herstructuring rond 1980 is onder invloed van bewonersparticipatie en met hulp van woningcorporaties en boegbeeld wethouder Jan Schaefer -‘in geouwehoer kun je niet wonen’- ingezet op sociale herbestemming. Met het Entrepotdok als icoon. Ruim 500 woningen in dit monumentale pakhuis.

Incidenteel karakteristieke sociale huurwoningen uit het begin van de 20e eeuw. Maar het meeste sociale bezit is toch gebouwd na het in onbruik raken van de havens. Vanaf dan een weerspiegeling van de tijdgeest. Eerst de grootschalige seriematig woningbouw van de jaren 70. Dan kleurloze, anonieme woongebouwen uit de jaren 80. Tot de meer uitgesproken architectuur van de afgelopen decennia. Let op de imposante nieuwbouw in het Funenpark.

Veel recentere sociale woningbouw op deze pieren. Het woongebouw met sociale huurwoningen tussen Borneolaan en Cruquiusweg verbindt zelfs over de Entrepothaven heen twee pieren. Wonen op hoogte met prachtig uitzicht. Groot contrast met de woningbouw aan de J.M. van der Meylaan. Relatief laag en gesitueerd aan een prachtige groenstrook over de lengterichting van de pier.

De buurt is gerealiseerd van het begin van de 20e eeuw. Rondom het Javaplein veel historie. Het badhuis. Berlage zelf ontwierp de zogenaamde Javablokken in opdracht van de Vereeniging tot verbetering der Volkshuisvesting “De Arbeiderswoning”. Let op onder meer de groengebieden tussen de blokken in, de straatverlichting, de kleurstelling van kozijnen en detaillering van het metselwerk.