Empese en Tondense Heide en Eerbeekse Hooilanden
Trage Tocht Klein Amsterdam - 10 KM
Nog nooit van gehoord, Klein Amsterdam. Het is ook niet veel meer dan een paar huizen en een veevoederfabriek. Maar de omgeving is prachtig, landbouwgronden zijn hier omgevormd tot prachtige kleinschalige percelen. Op de hooilanden kleine bosschages, af en toe een eenzame eik en kronkelende percelen die netjes worden gemaaid. Hierdoor blijven de zeldzame plantensoorten behouden. Maar ….. wat is het droog. Normaal gesproken lopen de vlonderpaden in de Empense en Tondense Heide over waterpartijen. Ik heb vandaag geen water gezien, alles is droog. Het geeft een ander beeld van wat hier gebruikelijk is. En de droogte begint zo langzamerhand dramatische vormen aan te nemen. De wandeling an sich is erg mooi. Leuke afwisseling in een kleinschalig landschap. Hier en daar bloeit de heide nog en kronkelende paden die over de graslanden lopen. Ondanks de droogte, ik heb genoten maar ik ga beslist nog eens terug om het landschap in nattere omstandigheden te bekijken.
Routemaker en bedenker Rob Wolfs over deze route: ‘We maken een verrassend mooie wandeling in het agrarische overgangsgebied tussen de Veluwerand en het IJsseldal. Op het eerste deel van de route lopen we over onverharde bomenlanen door het boerenland rond het buurtschap Klein Amsterdam. Na het oversteken van de Hallsedijk volgen we de Mestweg, een fraaie eikenlaan op de rand van boerenland en het nieuwe natuurgebied Empese en Tondense Heide van Natuurmonumenten. In dit natte terrein maken we grotendeels gebruik van de prachtige wandelpaden over uitgezette paaltjesroutes, maar dan wel in een omgekeerde of aangepaste richting om alle pareltjes aan elkaar te kunnen rijgen. Van de hei is hier niet veel meer te zien, het gebied bestaat tegenwoordig voornamelijk uit verruigde graslanden, kleine bosjes, bomenlanen en veel plassen. In de blauwgraslanden groeien in het voorjaar en zomer bijzondere bloemen. De wandeling gaat ook even over de Eerbeekse Hooilanden, een gebied dat een paar jaar geleden nog gewoon landbouwgrond was en nu weer natte natuur zoals het vroeger ook was met blauwgraslanden. Door de eigenaren van natuurboerderij ‘de Mhene’ opengesteld voor wandelaars. Deze wandeling is alleen meteigen vervoer bereikbaar en verstoken van horeca, dus zelfvoorziening is gewenst. Maar daar krijgen we dan wel een waar kleinood met veel exclusief wandelen en een rustige omgeving voor terug. ‘
Klein Amsterdam
Klein Amsterdam is een buurtschap in de gemeente Voorst en ligt in het zuiden van de gemeente tussen Klarenbeek en Zutphen. Behalve enkele verspreide woningen en boerderijen bevinden zich in Klein Amsterdam twee kleine winkels en een veevoederfabriek.
Empese en Tondense Heide
De dorpjes Empe en Tonden liggen in de buurt van dit natuurgebied, vandaar de naam Empese en Tondense Heide. Het is een 260 hectare groot natuurreservaat van Natuurmonumenten in de gemeente Brummen en maakt deel uit van het Natura 2000-gebied Landgoederen Brummen. Het gebied ligt in de overgangszone tussen de zandgronden van de Veluwe en de rivierkleiafzettingen van de IJssel. Er komt plaatselijk basenrijk bron- en kwelwater aan oppervlakte dat zorgt voor een bijzonder ecosysteem. Er zijn schraalgraslanden, de zogenoemde bloemrijke graslanden, en veenrestanten aanwezig.
In 1929 kocht de Vereniging Natuurmonumenten hier twee heidevelden met een oppervlakte van in totaal 54 hectare om te voorkomen dat ze net als de andere woeste gronden in de omgeving zouden worden ontgonnen. In de jaren 1980 – 1990 werd steeds duidelijker dat de natuurwaarden in het gebied ernstig bedreigt werden door verdroging en verzuring. Landbouwgronden die tussen de twee natuurgebieden lagen werden aangekocht en geleidelijk omgevormd. In 2013 werd uiteindelijk in samenwerking met het waterschap een herinrichting uitgevoerd die leidde tot vernatting en verschraling van de terreinen. De laatste blauwgrasland bleven zo behouden. Een vlonderpad voert door een moerasgebied.
Natuurboerderij 'De Mhene'
Naast een veehouderijbedrijf dat wordt gerund door Jantine Peters en Jaap Grolleman zijn zij ook natuurbeheerders. Ze hebben in 2013 ruim 24 hectare van hun landbouwgrond omgevormd tot natuur. Dit hebben ze in 2017 tot 38 hectare kunnen uitbreiden. Het natuurgebied is toegankelijk voor wandelaars. Er is een mooie wandelroute van 6 kilometer uitgezet door de Eerbeeksche Hooilanden en de aangrenzende Empese en Tondense Heide.
Eerbeekse Hooilanden
Hooiland is een grasland dat gebruikt wordt om hooi van te oogsten. Vaak betrof het graslanden die te vochtig waren om als weiland te gebruiken. Soms vond echter, later in het jaar, wel nabeweiding met vee plaats. Toen in de 20e eeuw het paard vervangen werd door de tractor en de auto, en kunstmest algemeen werd toegepast, is het hooiland geleidelijk aan verdwenen. Hooi als bijvoedering van rundvee werd vervangen door kuilgras en later ook snijmaïs. Om de bloemrijke schraalgraslanden en de zeldzame blauwgraslanden te behouden worden hier en daar nog gebiedjes in stand gehouden die met dat doel worden beheerd. Hierbij wordt op gezette tijden gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd. Men zorgt er dan wel voor dat de zeldzame planten in de gelegenheid zijn om zaad te zetten.
Van Hasseltpaadje
Ingenieur Rolf van Hasselt (1875-1956) woonde in Empe en hij bezat talrijke weilanden in de omgeving van Empe. Dit pad liet hij aanleggen zodat de bewoners van boerderijen makkelijk bij de weg konden komen. Natuurmonumenten liet het pad , dat leidt naar de Empese en Tondense Heide, in ere herstellen.
Overzichtskaart
Foto's van deze wandeling
Rap Rondje Cortenhoeve
De wandeling is gezien de lengte mooi te combineren met de vlakbij gelegen route Rap Rondje Cortenhoef. Dit rondje gaat door de uiterwaarden van het IJsseldal bij Brummen.
