Dwalen over oude dreven in het Mastbos, ganzen die voor je uitvliegen in het dal van de Mark en kronkelende paadjes over de Galderse Heide, kenmerken van deze bijzonder mooie wandeling. Aan de rand van Breda en Ginneken loop je dicht langs de Mark. Het water stroomt door de overvloedige regenval snel richting noorden en even verder stroomt de Bavelsche Ley in deze beek. De herfstkleuren in het Mastbos zijn uitbundig, de eik is al behoorlijk aan het verkleuren, de beuken wachten nog even. Ik ken hier vele paadjes door wandelingen over Knopenrondje Ulvenhout, het Grenslandpad, het Hertogenpad en een wandeling van Jacobus Craandijk. Toch heeft Rutger Burgers nieuwe paden ontdekt vlak langs de Klokkenberg en over het vlonderpad bij de Galderse Heide. Een spontane ontmoeting met een boer op leeftijd die trots was op zijn schuur van rondhout en driehoeksverbindingen, heimwee had naar het boerenbestaan jaren geleden en met een knipoog sprak over de grootmachten in de vleesindustrie. Zo dicht bij de rand van Breda was het een drukte met wandelaars, spelende kinderen, spottende vogelaars en joggende mannen. Maar er is meer dan genoeg ruimte in dit historisch en qua natuurwaarde hele bijzondere bos.

Routemaker Rutger Burgers over deze route: ‘Kasteel Bouvigne aan de rand van het Mastbos is een fijne uitvalsbasis voor een mooie wandeling in de Baronie van Breda. Deze Trage Tocht rijgt de graspaden langs de Mark aaneen met het aloude Mastbos. Om te beginnen steken we even de rivier over voor een ommetje door het fraaie park bij Villa Mariëndal. Komend uit het park ligt aan de overkant van de weg een Mariakapel, waar tussen april en november iedere woensdagavond een Rozenhoedje wordt gebeden tot behoud van de wereldvrede. We laten de Ulvenhoutselaan snel achter ons en kunnen vanaf de grassige oeverpaden langs de Mark genieten van het weidse rivierlandschap. Bij het voormalige katholieke sanatorium De Klokkenberg is de oversteek naar het Mastbos. Al snel bereiken we het unieke vlonderpad dat Staatsbosbeheer ter gelegenheid van het 500-jarig bestaan van het bos in 2015 in gebruik heeft genomen. Vanaf het pad heb je een mooi zicht op de natte Galderse Heide. De vlonder kan een opknapbeurt gebruiken, Staatsbosbeheer roept wandelaars van het pad op om te doneren. Het naastgelegen militaire oefenterrein herbergt een fraai stukje heide, soldaten laten zich hier niet meer zien. Na het laatste ven volgen de lange dreven van het Mastbos. Het eeuwenoude bos was van origine een productiebos. Graaf Hendrik III van Nassau liet het in 1515 aanplanten, oorspronkelijk met grove den uit het Duitse Franken. Het hout werd aanvankelijk gebruikt voor de Spaanse vloot en nadat Brabant in Staatse handen kwam voor de VOC-schepen. De boswandeling eindigt weer bij het sprookjesachtige Kasteel Bouvigne, dat in 1614 eigendom werd van de oudste zoon van Willem van Oranje.’

In Nederland stroomt de Mark naar Breda waar deze in de singel van Breda. De rivier ontspringt bij de Zandvenheide in Koekhoven, een Belgisch gehuchtje bij Merksplas. De afvoer van de Mark is zeer onregelmatig en is afhankelijk van de hoeveelheid regen die is gevallen in het bekken van de Mark. Dit wordt gevormd door het Turnhouts Vennengebied, de waterscheiding tussen de Maas en de Schelde. Het Markdal strekt zich uit van Breda tot aan de grens met België. Tussen de wijk het Ginneken en Kasteel Bouvigne is een wandelgebied dat beheerd wordt door Staatsbosbeheer. In het kader van natuurontwikkelingen is aan het begin van de 21e eeuw besloten de natuurlijke loop van de Mark te herstellen. Daartoe zijn bochten in de rivierloop aangebracht en is de rivierbedding steiler gemaakt. De omliggende weilanden zijn omgevormd tot schraalgrasland.

Het is onbekend hoe oud het kasteel precies is en hoe het er oorspronkelijk heeft uitgezien. Vanaf 1494 was er op het goed De Boeverie sprake van een omwaterd stenen huis nabij de daar al gelegen grote en kleine hoeve. Bouvigne is een voornaam herenhuis en werd nooit als jachthuis gebruikt. Op landgoed Bouvigne staan verschillende gebouwen. Het oudste en meest bekende is wel het gelijknamige kasteel. Al in de 15e eeuw werd Bouvigne voor het eerst genoemd in een officieel document. Maar het landgoed heeft bijvoorbeeld ook een kapel, een bijzondere grafkapel, het koetshuis en het Hof van Bouvigne, het hoofdkantoor van waterschap Brabantse Delta.

DeGalderse Heide is een natuurgebied dat zich enkele kilometers ten noorden van Galder bevindt. Een gedeelte wordt incidenteel als oefenterrein gebruikt. In het gebied lag een landbouwenclave van 65 ha die tot 2008 door Staatsbosbeheer werd verpacht. In 2010 werd dit gebied teruggegeven aan de natuur, waarbij de voedselrijke toplaag werd afgevoerd en de waterhuishouding werd aangepast, waardoor opnieuw een ven is ontstaan. Een vlonderpad loopt dwars over de Galderse Heide in het Mastbos.

Het Mastbos is een van de oudste bossen van Nederland. De geschiedenis van het immense bos gaat eeuwen terug. Het bos heeft een koninklijk verleden. Het werd in 1505 aangelegd op verzoek van Graaf Hendrik III van Nassau. Hij gebruikt hiervoor zaad van de grove den uit het Duitse Neurenberg. Het was ook lang in bezit van ons koningshuis, zij gebruikten het als jachtgebied, maar nu is Staatsbosbeheer de eigenaar. De naam heeft het te danken aan de vele dennenbomen die er groeien. De naam Mastbos verwijst naar de lange, rechte stammen van de bomen die voor de masten van VOC-schepen werden gebruikt. Ook voor het Kasteel van Breda werd hout uit het Mastbos gebruikt. Naast prachtige beukenlanen liggen er ook enkele heidevelden en idyllische vennen.