Trage Tocht Den Haag Loosduinen – Wandelen naar het Hemels Gewelf

De Trage Tocht Den Haag Loosduinen rijgt een aantal groene parken, een landgoed en natuurgebieden aan elkaar. Soms tussen de bebouwing ben je echter elke keer weer snel in het groen. De variëteit is groot in natuur: natuurgebied Solleveld, landgoed Ockenburg, het Beethoven park en Meer en Bosch. Maar het Hyacintenbos is op dit moment in het voorjaar wel heel erg mooi en hoogtepunt van deze wandeling. Er ligt een blauw deken in het bos, de hyacinten bloeien overvloedig. Verder de aalscholverskolonie in natuurgebied Solleveld en natuurlijk het brede strand die deze wandeling zeer afwisselend maakt.

Bedenker Rutger Burgers over deze wandeling: ‘Trage Tocht in de westelijke duin- en stadsrand van Den Haag, die twee mooie landgoederen en een paar unieke natuurpareltjes aaneenrijgt. De stadse levendigheid is nooit ver weg. Op de meeste plekken zie je mensen volop, in het bos, op het strand en op de golf- of tennisbaan. Maar toch is het een echte Trage Tocht met driekwart onverharde paden. Meer en Bos is een rechthoekig landgoedje tussen de Laan van Meerdervoort en de zee, helemaal opgeslokt door de stad. Je wandelt er over walletjes en langs vijvers tussen majestueuze bomen. Een pad aan de oever van de Haagse Beek brengt ons richting de duinen. We doorkruisen het Westduinpark richting Kijkduin. Dit duingebied wordt begraasd door runderen en pony’s om de oorspronkelijke duinvegetatie meer kansen te geven. Via het strand maken we de doorsteek naar Ockenburgh. Een kort uitstapje naar het Hemels Gewelf is aan te bevelen. Het is een indrukwekkend werk van de Amerikaanse landschapskunstenaar James Turrell. Even verder voel je op de klassieke buitenplaats vier eeuwen geschiedenis. We zien er mooie lanen, gazons en kaarsrechte zichtlijnen in Franse stijl. Via het landgoed steken we door naar Solleveld (denk aan een Dagkaart). Hier is het echt stil! We wandelen er over heideveldjes en tussen de infiltratieplassen van Dunea. Eikenbomen zijn er gekromd door de zilte zeewind. En dan het contrast met het aangrenzende Hyacinthenbos. Vanaf het vroege voorjaar word je hier overweldigd door een enorme bloemenpracht tussen eeuwenoude eiken en manshoge rododendrons.’

Kijkduin ligt in de duinen en aan het strand en is de kleinste van de twee Haagse badplaatsen. Aan het eind van de 19e eeuw werden op Kijkduin, zo’n zeven kilometer van het centrum van Den Haag, enkele hotels gebouwd. Kijkduin was omstreeks 1900 niet veel kleiner dan de badplaats Scheveningen. De groei die Scheveningen daarna meemaakte, heeft in Kijkduin echter niet plaatsgevonden. De naam betekent duin, ‘door de wind opgehoopte zandheuvel’, op de top waarvan men ver kan kijken. Verschillende duintoppen langs de Hollandse kust heten ook zo. De ontwikkeling van de badplaats krijgt een sterke impuls wanneer begin jaren zeventig MAB het Atlantic Hotel en het winkelgebied ontwikkelt. Tot die tijd waren de voorzieningen beperkt tot een eenvoudig badhotel en een houten poffertjeshuis. Deze ontwikkeling zet Kijkduin als badplaats op de kaart, compleet met boulevard.

De Westduinen is een zogenaamd binnenduingebied, vol droge toppen en natte duinvalleien. Het is in de loop der eeuwen afgesloten geraakt van de zee. De toppen van de duintjes zijn arm aan kalk en voedselarm. De vegetatie in het gebied is mede vanwege deze omgevingsfactoren zeer bijzonder. De planten die je er vindt vinden er omstandigheden die taai zijn: op de open vlakte, met vaak harde, zilte zeewind, in super schrale grond.

Solleveld is een kwetsbaar en bijzonder duingebied en onderdeel van Nationaal Park Hollandse Duinen. De bomen zijn hier gekromd door de zilte zeewind. De eikenbomen in het gebied zijn bijzonder, omdat deze nergens anders in Nederland zo dicht bij de zee staan. Ook kent Solleveld open stukken met heide en struikgewas.

De watertoren in Monster, op de grens met Den Haag, is ontworpen door architect N. Biezeveld en gebouwd in 1886. De toren heeft een hoogte van 37,80 meter en heeft een waterreservoir van 600 m³. Hij werd gebouwd ten behoeve van de drinkwatervoorziening van Delft. Door de afstand naar Delft bleek de waterdruk te laag te zijn, en werd besloten een watertoren bij Delft te bouwen.

De Van Leydenhof is een natuurgebied in het stadsdeel Kijkduin en Ockenburgh aan de zuidkant van Den Haag. Het is een binnenduinbos. Er heeft nooit een landhuis gestaan. Het is vernoemd naar een voormalige eigenaar uit de familie Van Leyden, die dat stuk grond in oorspronkelijke staat wilde behouden. Hier ligt ook het ernaast gelegen Hyacintenbos, bekend om de wilde boshyacinten en andere stinzeplanten. Het is een klein bos in beheer van Zuid Hollands Landschap.

Het voormalige landgoed met buitenhuis ligt iets ten westen van de kern van Loosduinen. Vanaf 1638 bracht de dichter en medicus Jacob Westerbaen het woeste duinlandschap ten zuiden van Den Haag in cultuur en liet huis Ockenburgh bouwen, dat hij in 1652 betrok. Het landgoed werd in de formele classicistische landschapsstijl ingericht. Rond 1840 werd de formele tuin veranderd volgens de Engelse landschapsstijl. Sinds 1889 is de indeling niet meer aangepast.

Het landgoed is een kleine voormalige buitenplaats in de wijk Bohemen en Meer en Bos in Den Haag. Het is onderdeel van de ‘Stedelijke Groene Hoofdstructuur’ en maakt zo deel uit van het Nationaal Park Hollandse Duinen. Meer en Bosch was in de 17de en 18de eeuw een van de vele landgoederen rond Den Haag. De welgestelde bewoners van de stad gingen erheen om te jagen en om ‘s zomers aan de benauwde stad te ontvluchten. In 1919 werd het gebied openbaar groen. Meer en Bosch, zoals het toen gespeld werd, was rond 1600 een gebied met veel bos met daarin het visrijke duinmeertje het Segmeer. Rond 1700 liet jonkheer Johan Arent van Cats, vrijheer van Veenhuizen, agent van de keurvorst van de Palts, de boerderij aan de westkant verbouwen tot landhuis met koetshuis en schuur. Vanaf dat moment is de naam van het gebied ‘Meer en Bosch’. De tuinen werden in barokstijl aangelegd, maar in de eeuwen daarna aan de toen heersende mode aangepast.

James Turrell is een Amerikaans kunstenaar die zich voornamelijk richt op het gebruik van licht en ruimte. Het Haagse Centrum voor Beeldende Kunst nodigde Turrell in 1992 uit om een werk in de duinen van Kijkduin te maken. De kunstenaar bouwde een ellipsvormige ruimte tussen de duinen met een korte tunnel als ingang. Volgens Turrell is de ideale vorm om de hemel te ervaren een koepel. Het werk is een verkleinde versie van zijn nog niet voltooide Roden Crater. Op 21 september 1996 werd het werk, met de naam Hemels Gewelf, voorgesteld.