Trage Tocht Cromvoirt – Op de rand van bos en boerenland onder de rook van Den Bosch

Struinen door het gebied ten oosten van Cromvoirt waar akkers en bossen afwisselen. Reeën springen weg in het hoge gras bij de Distelberg. Verder naar het Drongelens Kanaal waar inmiddels een prachtige natuurzone ligt en richting Cromvoirt het gigantisch grote golfcomplex. Hier loop je op een aarden wal dwars door de golfcourts. Brabantse rietgedekte boerderijen met kleurige windluiken sieren de buurtschappen rond Cromvoirt. En overal is er de mooie kijk op de akkers en weilanden van het Brabantse land, mijn Brabantse land.

De naam Cromvoirt bestaat uit de delen crom en voirt. Dit laatste betekent een doorwaadbare plaats in een rivier of stroom (waarschijnlijk de door Cromvoirt stromende Zandleij). In combinatie met crom wordt de betekenis: Doorwaadbare plaats bij de kromming van een rivier of stroom. De oudst bekende spellinswijze is Crumvoert.

Het laaggelegen Cromvoirt ligt tussen twee hogergelegen delen: de Vughterheide in het oosten en het Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen in het westen. Dit deel ervan heette vroeger de Helvoirtse Heide en tot 2004 was het in gebruik als militair oefenterrein. Naar het zuiden toe is het dal van de Zandleij dat de westgrens van de voormalige gemeente vormt en uitkomt op het Afwateringskanaal ‘s-Hertogenbosch-Drongelen dat ten noorden van Cromvoirt loopt. Daar vindt men ook de Cromvoirtse Dijk die de plaats vroeger moest beschermen tegen het Maaswater.

Het Afwateringskanaal van ‘s-Hertogenbosch naar Drongelen in Noord-Brabant is tussen 1907 en 1911 gegraven, om Het Bossche Broek te ontlasten bij wateroverlast. Het kanaal begint in het zuiden van de stad, vlak bij het Wilhelminaplein. Tevens werd er een aantal gemalen gebouwd, die ingezet konden worden als de Maas overstroomde. Die gemalen pompten het water dan in de richting van het afwateringskanaal. Bovendien heeft het kanaal een steeds belangrijker natuur- en recreatiefunctie gekregen: hier wordt veel gevist en gefietst, en het kanaal is onderdeel van een ecologische verbindingszone waar flora en fauna alle ruimte krijgen om zich te ontwikkelen.