Trage Tocht Brunssummerheide – Naar de bron van de Roode Bach

Het was druk op de Brunssummerheide, veel fietsers, veel honden en veel wandelaars. Het gebied heeft mooie hoogteverschillen en daarom mooie uitzichtputen. Afwisselend door bos, heide en over zand- en bospaden loop je in een grote boog om het grote gebied wat als een groene long tussen Heerlen en Sittard ligt. Even stilzitten bij het herinneringsmonument van Nicky Verstappen met uitzicht op het veld waar het allemaal gebeurde. De rillingen liepen over mijn lijf. Verder over mooie paadjes op rand van bos en akkerland kom je bij de immens grote Sigranogroeve waar het mooiste zilverzand van Nederland wordt gewonnen. De wandeling is denk ik mooi in elk jaargetijde, de paden prachtig en de gehele wandeling erg afwisselend.

De naam Brunssummerheide wordt gebruikt voor een circa 600 hectare groot natuurgebied van Vereniging Natuurmonumenten; dit betreft met name de zogenaamde Schrieversheide. Anderzijds noemt men zo ook het circa 1800 hectare grote recreatiegebied waarin dit natuurgebied ligt. De Schrieversheide (op Heerlens grondgebied) is een restant van een groter heideveld dat deels bebost is geraakt, verdwenen onder een vuilstort of bebouwd. Het werd na de Tweede Wereldoorlog gebruikt als militair oefenterrein. De als waardevol en fraai omschreven Schrieversheide is een van de meer heuvelachtige in Nederland en de enige heide van enige omvang in Zuid-Limburg. Het reliëf uit zich in grote hoogteverschillen met bijbehorende vergezichten. De kweldruk op de bronnen van de Roode Beek is daarom groot. De heide wordt doorsneden door een sterk venig en moerassig beekdal, met veel van de bijbehorende begroeiing. Dit is voor Nederland bijzonder te noemen.

Op Brunssummerheide graast een kudde Schoonebeeker schapen. Zonder deze vrijwillige terreinbeheerders was het gebied veel minder afwisselend. De verscheidenheid aan planten en dieren in alle soorten en maten is een belangrijke waarde van dit natuurgebied. Ook de heide is gevarieerd. Op de drogere gedeelten zie je struikheide groeien en op de nattere gedeelten dopheide. De heide wordt afgewisseld met grassen, struiken en boompjes. De afwisseling zorgt er voor dat er veel verschillende dieren kunnen leven.

De Roode Beek (Duits: Rodebach), is een beek in het Nederlands-Duitse grensgebied. Het is een zijriviertje van de Geleenbeek. De beek kent twee bovenlopen: een rechter bovenloop die ontspringt nabij Siepenbusch, en een linker bovenloop die ontspringt in het natuurgebied Brunssummerheide. Beide takken vloeien samen ter hoogte van Mindergangelt en stromen vervolgens als één beek verder die bij Dieteren in de Geleenbeek uitmondt. Op verschillende plaatsen vormt de beek de rijksgrens tussen Nederland en Duitsland. Het gebied van de Roode Beek vormt naast dat van de Geul en de Geleenbeek een van de drie belangrijkste beekdalen van Zuid-Limburg.

Miljoenen jaren geleden, in het Mioceen, was Limburg een tropische kust, waar fijn helder wit zand werd afgezet. Doordat er vanuit bovenliggende bruinkoollagen zuurwater naar en door de zanden sijpelde, zijn deze zandlagen min of meer schoongespoeld. Het zure water loste de aanwezige verontreinigingen op en voerde ze af. Zo ontstonden de uit vrijwel puur siliciumoxide (Si02) opgebouwde dikke lagen zilverzand. Tussen Heerlen en Brunssum liggen deze spierwitte zandlagen vlak onder het maaiveld. Maar het blijkt dat het zilverzand uit Heerlerheide zo zuiver en puur is dat het als een belangrijke grondstof voor allerlei hightech zaken, van microchips tot aan onderdelen van de ‘spaceshuttle’ toe, niet gemist kan worden.