Trage Tocht Bilthoven – Wandelen over landgoed in Engelse landschapsstijl

Op de wandeling wisselen de mooie boslanen en bospaadjes elkaar in rap tempo af met een mooie onderbreking op het landgoed Beerschoten. Al snel na de bebouwde kom van Bilthoven met de bijzondere protestantse kerk loop je door de Biltse Duinen door mooie beukenlanen, de bomen zijn immens groot. Kleine duinpartijen en uitgestrekte bossen brengen je bij landgoed Beerschoten waar de beeldentuin, de kleine maar knusse en mooie berceau en de mooie waterpartij waar je een kijk op het landhuis hebt, een mooie decor vormen. Weer door bossen met kleine hoogteverschillen gaat de route terug naar Bilthoven.

De geschiedenis van Bilthoven gaat terug tot 20 augustus 1863, toen de spoorlijn Utrecht-Amersfoort in gebruik werd genomen en bij de kruising van de spoorlijn met de Soestdijkseweg een station werd geopend.

Het nieuwe station werd ‘Station De Bilt’ genoemd, hoewel het op een halfuur lopen van De Bilt lag. Pas omstreeks 1900 verschenen de eerste villa’s rond het nieuwe station. Als gevolg van deze spoorverbinding met de stad en het feit dat de grond relatief goedkoop was, nam het aantal villa’s rond het station na 1900 snel toe. Het dorpje dat hierdoor langzaamaan ontstond, werd aangeduid met de naam ‘De Bilt-Station’. Deze naam bleek echter voor verwarring te zorgen. Mensen die in De Bilt op bezoek wilden gaan, bleken regelmatig de trein naar Station De Bilt te nemen en omgekeerd namen mensen die in De Bilt-Station wilden zijn vaak in Utrecht de tram naar De Bilt. Om deze reden werd in 1917 besloten de naam van het nieuwe dorp te wijzigen in de naam Bilthoven.

Het Panbos bestaat uit bos met daartussen enkele zandvlaktes. Karakteristiek voor het Panbos zijn de oude grove dennen die aan de rand van de zandvlaktes staan. Door de wind is het zand tussen de wortels weggestoven en is het wortelstelsel bloot komen te liggen. Nu lijkt het alsof de bomen ‘wandelen’.

De Biltse Duinen liggen tussen Bilthoven, Bosch en Duin een camping en een golfbaan. Het gebied bestaat uit bos met daartussen stuifzandvlaktes. In 2008 en 2009 is een groot deel van de Biltse Duinen in beheer gekomen van Utrechts Landschap. Hierdoor is een belangrijk stuk natuur op de Heuvelrug veiliggesteld. Al sinds 1987 waren er plannen om de naastgelegen golfbaan uit te breiden in de Biltse Duinen. Buurtbewoners hebben vereniging ‘Vrienden van de Biltse Duinen’ opgericht en samen met het IVN De Bilt strijd gevoerd voor het openhouden en en behoud van de Biltse Duinen. En met succes. De Biltse Duinen fungeren als schakel tussen de natuurgebieden in Bosch en Duin en het Panbos en maken onderdeel uit van de ecologische hoofdstructuur.

Het grootste deel van het landgoed Beerschoten wordt beheerd door Het Utrechts Landschap en diverse delen van het landgoed zijn rijksmonument. Beerschoten grenst aan de landgoederen Houdringe en het Panbos. Samen vormen deze landgoederen een groot natuurgebied van circa 379 hectare. Het landgoed bestaat voornamelijk uit ongemengd bos met beukenlanen en lanen van douglassparren. Naast de grote lanen zijn er ook kleinere paden door berceaus heen.

Beerschoten was vanaf de 12de eeuw tot aan 1580 onderdeel van het vrouwenklooster in de Bilt. Het hedendaagse landgoed functioneerde in die tijd als een uithof van het klooster. In 1680 werd Beerschoten door de Staten verkocht aan Jacob Martens. Martens zette een nieuw huis op de plaats waar het huidige huis nu staat. Dit was niet ver van de boerderij die op het landgoed was gelegen. De formele aanleg op het landgoed werd gerealiseerd in de 18de eeuw. De familie Steengracht van Oostcapelle kocht het landgoed in 1820 over en heeft sindsdien het landgoed steeds vergroot.

De spoorlijn van De Bilt naar Zeist was een lokaalspoorweg die werd aangelegd door de Nederlandsche Buurtspoorweg-Maatschappij als zijtak van de Centraalspoorweg. De dubbelsporige lijn werd geopend op 29 augustus 1901 en geëxploiteerd door de NCS. De spoorlijn zorgde er samen met de bosrijke omgeving voor dat zich langs het traject diverse villadorpen ontwikkelden. De spoorwegmaatschappij was bijvoorbeeld de belangrijkste aandeelhouder van de NV Villapark Bosch en Duin. ‘s Zondags waren de stations langs de lijn perfecte startplaatsen voor een boswandeling, bijvoorbeeld voor de inwoners van Utrecht. De lijn werd in 1941, net als veel andere Nederlandse spoorlijnen, opgebroken door de bezetter. Na de Tweede Wereldoorlog werd de lijn weer in gebruik genomen, ditmaal enkelsporig en alleen voor goederenvervoer. Op 28 mei 1972 werd de lijn definitief gesloten.