Skip to main content
search

NS-wandeling Tongelreep – Wandelen naar aantrekkelijk en helder riviertje

By 27 mei 2023december 25th, 202310-15 KM, Noord-Brabant, NS-wandeling

Loon, Tongelreep en Meeuwven

NS-wandeling Tongelreep

Kerk Waalre

NS-wandeling Tongelreep

Bloeiende brem

NS-wandeling Tongelreep

Handwijzer naar buurtschap Loon

NS-wandeling Tongelreep

Achtereind

NS-wandeling Tongelreep

Grote Heide

NS-wandeling Tongelreep

Meeuwven

NS-wandeling Tongelreep - 14 KM

Langs het beeld van de Wever op de markt in Waalre, dat herinnert aan de textielindustrie, loop je naar het Pelgrimspad. Door de Brabantse Kempen in stille bossen afgewisseld met stukjes heide en vennen zoals het Meertjesven bereik je de Tongelreep. Op weg naar Heeze passeer je nog het Meeuwenven.

NS-wandeling Tongelreep

De wandeling laat prachtig het gebied ten zuiden van Eindhoven zien waar je door bijna alleen natuur en onverharde wegen van Waalre naar Heeze loopt. Hoogtepunt is het Loonderkerkpad waar je tussen de groene en net ontluikende beukenhaag naar buurtschap Loon loopt. Daarna een lang lint van bos en heide waar nog een groot aantal wegen onverhard is en waar je alleen als wandelaar mag komen. Zo dicht bij de grote stad Eindhoven met vaag op de achtergrond het geluid van de snelwegen is het contrast groot en de rust enorm.

Waalre

Omstreeks 712 spreekt Willibrord over ‘Uaedritlaeum’, en later sprak men over ‘Waderlo’, wat doorwaadbare plaats bij een bosje zou betekenen. Via Waderle werd dit Waalre. Het is echter ook mogelijk dat Waalre te herleiden is op het vrij alledaagse latijnse woord ‘villaris’ met de betekenis ‘behorend tot het landgoed’. Sedert het begin van de 20e eeuw ontwikkelde Waalre zich tot een echte dorpskern, met rondom een verspreide agrarische bebouwing. Geleidelijk aan kwam het onder invloed van Eindhoven, wat zich vooral uitte in de bouw van villa´s. Waalre kreeg daardoor de bijnaam: ‘de Goudkust’. Ondanks de aanleg van nieuwbouwwijken, een bedrijventerrein, heeft Waalre-dorp nog steeds een landelijk karakter. Ten oosten van Waalre ligt een dekzandgebied met naaldbossen, overwegend grove dennen, die zijn aangeplant in de jaren 30 van de 20e eeuw als werkverschaffingsproject. Een deel van de bossen is in snippers aan particulieren verkocht, met villa’s bebouwd en gaat vloeiend over in de bebouwde kom.

NS-wandeling Tongelreep bij de oude kerk in Waalre
NS-wandeling Tongelreep

Loon

Loon is een historische buurtschap die enkele honderden meters ten zuiden van het dorp Waalre is gelegen. Loon is de naam van de heerlijkheid, waarvan de zetel nog een kilometer zuidelijker was gelegen, en wel bij de Loondermolen. Deze heerlijkheid omvatte Valkenswaard, Waalre en Aalst. De buurtschap was omstreeks 700 reeds bewoond en afhankelijk van de dwangmolen. De buurtschap wordt gevormd door een driehoekig grasveld dat met eiken is beplant en waaromheen een aantal Kempense langgevelboerderijen zijn gegroepeerd. Het driehoekig centrale plein verwijst mogelijk naar de oorsprong van Loon als Frankische nederzetting. De buurtschap vormt, samen met het nabijgelegen Timmereind, een beschermd dorpsgezicht. Loon ademt nog de sfeer van vroeger. Rond de plaetse, een driehoekig plein dat beplant is met eikenbomen, staan langgevelboerderijen die hoofdzakelijk van rond 1870 dateren. Ook de eiken zijn grotendeels zo oud.

NS-wandeling Tongelreep in Loon
NS-wandeling Tongelreep in Loon

Loonderkerkpad

Het pad dankt zijn naam aan de Loondermolen die vroeger bij de Loonderhoeve stond. De eeuwenoude watermolen werd voornamelijk gebruikt als korenmolen. De molen is na de zware beschadiging in de Tweede Wereldoorlog verder afgebroken. Het kerkenpad van de Oude Willibrorduskerk naar het voormalige Kasteel van Waalre (buurtschap Hulst), voert over Loon. Gedeeltelijk loopt het pad nog tussen hagen door, net als vroeger.

NS-wandeling Tongelreep op het Loonderkerkpad

Tongelreep

De Tongelreep is een zijriviertje van de Dommel, dat in België ontspringt bij Neerpelt en via Valkenswaard en Aalst in Eindhoven bij de Dommel samenkomt. De Tongelreep stroomt onder meer langs de Achelse Kluis, het Leenderbos, de Valkenhorst met de visvijvers, en de Genneper Parken. Hoewel al sinds de middeleeuwen wijzigingen aan de bedding van de Tongelreep werden uitgevoerd, en in 1890 het deel ten westen van het huidige Leenderbos werd gekanaliseerd ten behoeve van de aanleg van visvijvers, terwijl het deel ten zuiden daarvan werd gekanaliseerd door de monniken van de Abdij van Achel, is de Tongelreep een relatief natuurlijk, landschappelijk aantrekkelijk en helder riviertje gebleven. De naam Tongelreep is afgeleid van ‘tonge’ en ‘reep’. Tonge staat voor zandrug in een hoogveengebied terwijl reep staat voor strook land. Wanneer we naar het stroomgebied van de Tongelreep kijken zien we dat deze grenst aan een aantal hoger gelegen zandheuvels zoals de Stepkesberg en Wolfsberg. De naam Tongelreep moet ontstaan zijn in een gebied waar deze bergen zichtbaar waren. Het is dus aannemelijk dat deze voor het eerst gebruikt is op de Zeelberg, nu een buurtschap van de gemeente Valkenswaard.

NS-wandeling Tongelreep
NS-wandeling Tongelreep

Meeuwven

Aan de oevers van het Meeuwven groeit op veel plaatsen gagel, een beschermde plantensoort. Gagel werd vroeger gebruikt als smaakstof in bier, in plaats van hop. De geur van gagel zou vlooien verdrijven. Bosjes gagel werden daarom wel in de bedsteden opgehangen. Hieraan dankt het kruid zijn bijnaam ‘vlooienkruid’. De naam ‘Meeuwven’ heeft niets met meeuwen van doen. Vóór de Napoleontische tijd heette dit ven Nieuwven. Door verschrijving van een kaartenmaker is de naam Meeuwven in gebruik geraakt.

NS-wandeling Tongelreep bij het Meeuwven

Leenderheide

Het gebied wordt aan vrijwel alle zijden door andere natuurgebieden omsloten en maakte vroeger deel uit van een groot aaneengesloten heidegebied tussen Eindhoven en Achel. Het is echter deels van zijn omgeving afgesneden door de autosnelwegen A2 en A67, die elkaar ontmoeten bij het Knooppunt Leenderheide. Om dieren de gelegenheid te geven deze barrière te nemen, is een ecoduct over de A2 aangelegd. Wandelaars en fietsers hebben de beschikking over een drietal viaducten. De heide wordt hier en daar afgewisseld door kleinschalige dennenaanplant en enig vliegdennenbos. De bossen wisselen zich af met kleine weilandenclaves.

NS-wandeling Tongelreep bij de Leenderheide

Heeze

De naam ‘Heeze’ betekent ‘laag struikgewas’. De naam ‘Heeze’ is afkomstig van het Oergermaanse woord ‘haisjô’, dat ‘jong beukenbos’ of ‘kreupelhout’ betekent. Heeze wordt vanwege de vele natuur, waaronder de Herbertusbossen en de Strabrechtse Heide de Parel van Brabant genoemd.In 2021 had het dorp 9.945 inwoners. In Heeze ontstaat de Kleine Dommel uit een samenvloeiing van de Groote Aa en de Sterkselse Aa. Heeze is bekend vanwege zijn kasteel en de bossen daaromheen.

NS-wandeling Tongelreep

Overzichtskaart

Foto's van deze wandeling

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE