Knopenrondje Vorstenbosch – Wandelen rond mijn geboorteplaats

Vorstenbosch is een knus dorp dat ten westen van Uden en ten noorden van Veghel ligt. We kunnen voor we starten even schuin tegenover het beginpunt de grote lindeboom aan de Heuvel bekijken. Die is al in de 17^e eeuw aangeplant en eens stond er een muurtje omheen. Daar las de dorpsomroeper elke zondag na de hoogmis in de kerk ‘Het Gebooi’ voor. Gemeentelijke verordeningen werden afgekondigd en natuurlijk was er na afloop de borrel in het café.  De wandeling gaat door Het Riet dat in de jaren ’60 door de ruilverkaveling groter verkaveld is. Ook de struwelen en bosschages zijn toen weggehaald. Het natte gebied leidt ons naar de Leygraaf. De van oorsprong laaglandbeek stroomt van Boekel naar de Aa bij kasteel Heeswijk.  We zien natuurlijke oevers waar watervogels graag vertoeven. Over oude landwegen met een overvloed aan eikenbomen en schouwpaden van de Leygraaf keren we terug naar Vorstenbosch, geboorteplaats van routemaker Henrie van Zoggel.

Voor een verkenning van een nieuwe Knopenrondje voor Wandelzoekpagina ging ik op onderzoek uit rond mijn geboorteplaats. Ondanks de ruilverkaveling in de jaren ’70 zijn hier nog mooie onverharde paden en wegen overgebleven. Opvallend daarbij zijn de vele lange eikenlanen die dwars door de open velden lopen. De paden langs de Leijgraaf zijn bekoorlijk en altijd is er het zicht op de molen en de kerk van Vorstenbosch. Een geslaagde verkenning, de wandeling zal komend jaar te vinden zijn op Wandelzoekpagina.

Vorstenbosch is een dorp gelegen in de Meierij van ‘s-Hertogenbosch. Het is een rustig en landelijk gelegen kerkdorp met een sterke binding tussen de bewoners. Vorstenbosch is waarschijnlijk al lang een bewoonde plaats geweest. Er is in 1958 een urn bij de bouw van de Schoolstraat gevonden. Maar ook op andere plekken in het dorp zijn sporen van eerdere bewoning gevonden. Gezien hoge droge ligging op zandgrond nabij vruchtbare beekdal van de Leijgraaf is dit niet onbegrijpelijk. Vorstenbosch lag echter ook op de grens van woeste heide en peelgronden. Tot in de 19de eeuw waren rondom Vorstenbosch heidegronden aanwezig. In 1850 werd Vorstenbosch een zelfstandige parochie. Deze kerk werd te klein en bouwvallig, waarop in 1932 met de bouw van de nieuwe, huidige  kerk werd begonnen. Ook kwam er in 1937een klooster van de zusters van Barmhartigheid.

Oorspronkelijk was er ter plekke van de Leijgraaf een vochtige laagte met de naam de Meer. Later werd de beek uitgegraven en kreeg het de naam Leijgraaf dat letterlijk ‘geleide gegraven loop’ betekent. De beek stond in de zomer vaak droog, later zijn er stuwen aangelegd om het waterpeil te kunnen regelen. Door kanalisatie in de jaren ’50 en ’60 is het beekje over grote delen rechtgetrokken. Begin van deze eeuw zijn de oevers natuurlijker gemaakt en er zijn vistrappen aangelegd, een ervan is op de route te zien. De Leijgraaf stroomt verder door naar de gemeente Meierijstad en mondt bij kasteel Heeswijk uit in de Aa.