Skip to main content
search

Brandevoort – Nieuwbouw in oud jasje – Wandeling nieuwbouwwijk Brandevoort – Helmond

By 1 november 2007april 29th, 2021Noord-Brabant

Brandevoort - Nieuwbouw in oud jasje - Wandeling nieuwbouwwijk Brandevoort - Helmond

In 1997 werd door de gemeente Helmond het startsein gegeven voor de ontwikkeling van nieuwbouwwijk en Vinexlocatie Brandevoort. Deze klassieke nederzetting op grens van stad en landschap tussen Eindhoven en Helmond is ingepast in het landschap. Inmiddels 3000 woningen verder groeit het nieuwe dorp tussen jarenoude eiken, bossages en traditionele bebouwing. Wandelen in Brandevoort is lopen langs een grote differentiatie in woningtypen, klassieke architectuur, pittoreske gevels en stoepen door kronkelige straatjes onder unieke gevelbeelden.

De weg met bewegwijzering naar station Brandevoort is nog wat onduidelijk. Onderweg vallen de kenmerken van het historisch landschap aan de westrand van Helmond, waar Brandevoort is gebouwd, op. Bij de ontwikkeling van de nieuwbouwwijk zijn bestaande landwegen, watergangen, bospartijen en boomgaarden in het plan verwerkt, zo ook de vele eiken die in het landschap stonden. Bij het naderen van het station zie ik aan de over-kant van de spoorlijn dorpskern ‘de Veste’ liggen.

De naam Veste is niet voor niets gekozen want als een vesting oprijzend op een voormalige terp-achtige verhoging ligt het hart van Brandevoort. Ik vraag me meteen af of dit illusie is of werkelijkheid. Gereden vanuit een authentiek Brabants landschap vanachter grote varkensstallen lijkt de nadering van de VINEX-locatie als een sprookje en onwerkelijk. Ik wrijf mijn ogen uit en parkeer mijn auto bij het pas aangelegde nieuwe station. Lopend door de glazen overspanning van het station over de spoorlijn Eindhoven-Helmond begin ik met enige aarzeling en achterdocht de wandeling. Het beeld wat VINEX-locaties in Nederland namelijk hebben is niet echt positief te noemen. Grootschalige woonwijken waar het enige doel lijkt zoveel mogelijk mensen op een zo klein mogelijk oppervlakte te laten wonen. Waar straten met dezelfde bouwstijlen overheersen en waar woningen elkaars spiegelbeeld of kopie zijn. Brandevoort heeft daarentegen al meerdere prijzen in de wacht gesleept voor bijzondere architectuur en al menig artikel over deze VINEX-wijk met lovende kritieken heeft de pers gehaald. Basisidee van de architecten was dat te bouwen wat de mensen willen. Daarnaast wilden de bewoners wonen in de sfeer van weleer. Hier moet het eigen woongevoel alle ruimte krijgen door afwisseling in woningen en kavelindeling. Het station is stil en verlaten. Ik ben benieuwd wat me te wachten staat en vraag me af of ik hier zou willen wonen en hebben de bouwers gebouwd wat ik zou willen.

“Bouwen wat de mensen willen en wonen in de sfeer van weleer, was het basisidee van Brandevoort. De Veste is de op een terpachtige verhoging gebouwde dorpskern. De huizen hebben er afwisselende, hoge gevels met de sfeer van een oud vestingstadje.”

De ontmoeting met de eerste straten van de Veste is meteen al verrassend. De mooie klassieke gevels komen je tegemoet. Verschillen in steensoorten, kozijnen, voordeuren, dakkapellen en goothoogte vormen al meteen een rijke schakering die je in een nieuwbouwwijk niet zou verwach-ten. De bijzondere architectuuropdracht voor Brandevoort is kenmerkend en valt op bij elke stap die je door de straten zet. De vormgeving is geinspireerd op de traditionele Brabantse woningbouw. Plaatsen als Heusden, Hilvarenbeek en Oirschot hebben daarbij als voorbeeld gediend. In de straten zijn zoveel mogelijk verschillende woningen gebouwd. Hierdoor wordt een zeer afwisselend straatbeeld bereikt en wordt geappelleerd aan de behoefte aan individualiteit. Geen enkel huis lijkt hetzelfde te zijn en als ik over het pas aangelegde straatwerk loop, waan ik me inderdaad in een Brabantse plaats in de 17e eeuw. Straatnaambordjes met Herenlaan, Emansgangske en Broederwal passen bij die sfeer. Ik loop over het marktplein langs een klassieke gietijzeren overkapping, door nauwe straatjes langs sfeervolle herenhuizen aan grachten. Hier wordt de sfeer van een oud huis gecombineerd met het comfort van een nieuw huis werkelijkheid. Ik verlaat de dorpskern richting de ‘Buitens’ met de namen ‘Stepekolk’, ‘Brand’ en ‘Schutsboom’. In de Buitens is het mogelijk meer landelijk en ruimer te wonen. Het zijn stijlvolle woonbuurten van Brandevoort met veel vrijstaande huizen en twee-onder-een-kappers.

“In Stepekolk is gekozen voor een architectonische stijl die doet denken aan Brabantse langgevelboerderijen. De meeste woningen in deze wijk hebben dan ook een bredere gevel en een hoog, rood dak dat meteen op de eerste bouwlaag staat. Vrijwel geen enkele woning is gelijk aan een andere.”

Bij het naderen van de wijk Stepekolk is het enige wat ontbreekt de boer met paard en wagen die verderop het land bewerkt. Dit klassieke beeld van vroeger toen het zware leven op het Brabantse land zich rond de boerderij afspeelde, heeft duidelijk als inspiratiebron gediend voor deze deelwijk Stepekolk. Woningen in warme kleuren met bijpassende tuinen sieren deze wijk. Toegegeven het gebrek aan ruimte en hierdoor de hoge grondprijzen in Nederland hebben ook hier hun stempel gedrukt. Er staan veel woningen op een relatief klein oppervlak. Maar door de uitgekiende situering van de huizen lijkt bijna een buurtschap ontstaan zoals je die vroeger tegenkwam. Ik loop de wijk Stepekolk uit over voormalig agrarisch gebied wat als groene strook tussen de deelwijken ligt richting Brand.

“De architectuur van Brand heeft veel weg van een koloniale stijl. In de gevels is veel hout en zijn witte elementen verwerkt; de daken zijn vlakker en er zijn details aangebracht als veranda’s en gevelversieringen. Brand is daardoor misschien wel de minst Brabantse van alle Buitens: het is een Buiten met een lichte, zonnige haast exotische uitstraling.”

Gebouwd in een vooroorlogse 20e-eeuwse stijl vormen de gevarieerde huizen in de Brand een speelse woonwijk die na elke bocht in de weg verrast. Bewoners hebben de mogelijkheid gehad hun woning naar eigen inzicht aan te passen. Het lijkt zo simpel om deze keuzemogelijkheden aan bewoners aan te bieden. Toch gebeurt het in de meeste nieuwbouwwijken niet en het gevolg is eentonigheid waarbij woningen uit een productielijn lijken te zijn gekomen. Het siert de bedenkers van Brandevoort dat ze van dit traditionele idee zijn afgeweken. En deze kleine investering heeft een hoog rendement opgeleverd. Architecten hebben zich uit kunnen leven, de bouwvakker heeft genoten van het afwisselende werk bij het bouwen van steeds weer andere woningen en de bewoners genieten van woningen die zijn gebouwd naar eigen inzicht. Langzaam wordt duidelijk waarom deze nieuwbouwwijk in de prijzen is gevallen en dat er een gefundeerd idee achter Brandevoort ligt.

“Schutsboom is een wijk geworden met een vriendelijk en open karakter. Er zijn veel woningtypen, die elk ook nog eens een groot aantal variaties hebben. Geen enkel huis lijkt daardoor hetzelfde; eentonige straten met rijtjeshuizen die andere nieuwbouwprojecten vaak kenmerken, zijn hier nergens te vinden.”

Door woonwijk Schutsboom langs ruimere huizen is de variatie in huizen door de bewoners overgenomen. Door de aanleg van eigen tuinen en erfafscheidingen leeft de wijk en is al bijna geen sprake meer van nieuwbouw. In een landelijke omgeving gaat de wandeling weer terug richting de Veste. Deze dorpskern valt nu nog meer op met zijn natuurlijke verhoging en stenen wallen aan de randen. Onder het genot van een bakje koffie geniet ik van het uitzicht op de herenhuizen langs de gracht en het marktplein en concludeer dat Brandevoort een wijk is om trots op te zijn. Verschillende deskundigen zijn het er zelfs over eens dat Brandevoort VINEX-locatie nummer één in Nederland is en na deze wandeling kan ik dat alleen maar beamen. De inmiddels 3000 woningen vormen een mooi geheel in een woonwijk waarover goed is nagedacht. Tot 2017 zullen er nog eens 3000 woningen bij komen met nieuwe buitens Kranenbroek, Liverdonk en Hazenwinkel. Ook de Veste wordt nog uitgebreid. Ik loop terug naar het station en de aarzeling en achterdocht over deze nieuwbouwwijk is weg. Het is inderdaad wonen in de sfeer van weleer en er is gebouwd wat de mensen willen. Als ik dan toch in een nieuwbouwwijk zou moeten gaan wonen, dan graag in Brandevoort.

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE