Schijndel, Smaldonk en het Wijboschbroek
Groene Wissel Schijndel - 12 KM
De wandeling gaat vanuit het centrum van Schijndel eerst door een woonwijk richting oud cultuurlandschap Smaldonk. Hierna volgt de natte parel het Wijboschbroek die zijn naam eer aan deed. Het was er echt nat en soms zelfs te nat om te wandelen. De plassen omzeilend loop je tussen hoge populieren via buurtschap Houterd weer richting Schijndel. Het Wijboschbroek en Smaldonk zijn werkelijk prachtig, de weg van en naar het centrum van Schijndel zijn matig. Zo maakt iedere routemaker zijn eigen keuzes. Maar mijn bescheiden mening is toch dat een aantal andere keuzes in het veld een veel mooiere route op zou leveren. Mooie zandweggetjes zijn goede alternatieven.
Routemaker en bedenker Bart van der Schagt over deze route: ‘Bent u een liefhebber van ongebaande paden en wegen en ziet u niet op tegen af en toe wat struinwerk, dan is dit een uitgelezen wandeling voor u! Na de bebouwing wandelt u naar de broek(=natte)bossen van het Wijboschbroek. Daar struint u langs diverse beekjes door stukjes moerasbos waarin u absolute stilte en een intense natuurbeleving zult ervaren. Na dit ‘avontuur’ wandelt u over de graspaden langs de Steegsche (water)Loop naar het Smaldonk: een kleinschalig agrarisch/natuurlandschap. Daarin kuiert u over boerenlandpaadjes naar de rand van Schijndel waarin u langs een singel, een dierentuintje en door een rustige wijk naar de bus loopt. Loop deze route niet na een langdurige regenperiode of in de wintermaanden, dan is het in de broekbossen behoorlijk nat, de paden zijn dan bijna onbeloopbaar! Voor het ergste stuk staat een alternatief in de routebeschrijving.’
Schijndel
In 1299 wordt Schijndel voor het eerst vernoemd als Skinle. Schijndel zou zijn naam te danken hebben aan een eikenbos, waar men in die tijd schors, skin, ging halen voor het bereiden van run, een materiaal dat gebruikt werd bij het looien van huiden. Andere bronnen spreken van een schijn, spook, en loo, bos: spookbos. Schijndel is een langgerekt dorp met het centrum ongeveer halverwege ter hoogte van de Sint-Servatiuskerk.
Smaldonk
De Smaldonken is een kleinschalig cultuurlandschap ten noordoosten van de kom van Schijndel dat mede is ontstaan onder invloed van het pootrecht. Dit is het recht dat grondeigenaren bezitten om bomen te planten langs de openbare wegen die hun gebied begrenzen. Zo ontstonden populierenlanen. Hierdoor werden ruilverkavelingen tegengegaan, aangezien de eigenaren daardoor hun pootrechten beperkt zagen. Dit is in het gebied De Smaldonken gebeurd in 1952. Tegenwoordig is De Smaldonken een afwisselend gebied met populierenaanplant, nieuw aangeplante gemengde bosjes, akkers en weilanden waarop diverse schaapskudden en ook runderen grazen, en het kinderbos, een bos van Essen en Eiken, aangelegd in 2000, met voor elk geboren kind een boom.
Wijboschbroek
Oorspronkelijk waren hier moerasbossen maar die zijn al eeuwen geleden gerooid om plaats te maken voor landbouwgrond. Het Wijboschbroek is ontstaan als ontginning van een oorspronkelijk broeklandschap ten oosten van het gehucht Wijbosch. Waar ‘broek’ in de naam voorkomt is het meestal van nature nat. Het noordwestelijke deel van het lemige broekland was al in de achttiende eeuw beplant met bos, maar het grootste deel van het Wijboschbroek bestond uit een open drassig broekland. Rond 1750 werden delen van het broeklandschap op grote schaal rationeel verkaveld en aangeplant met populieren en het vormt dan ook het middelpunt van het populierenlandschap.