Trage Tocht Sprengenberg – Wandelen naar de Palthetoren

Bos en heide bepalen het karakter van de wandeling. Over oude landwegen bereik je de bossen van het landgoed. Al snel bereik je het uitgestrekte heidegebied, met een lichte glooiing waardoor je prachtige uitzichten hebt over de heide. Je ziet er eenzame Amerikaanse eiken midden op de heide, nu in de herfst in roodbruine tinten gehuld. Terug naar het bos met het eerste hoogtepunt, een lange eikenlaan omzoom door parallel tegenover geplante rododendronstruiken. Nog even wat heide waarna het tweede hoogtepunt hoog op de Sprengenberg staat: de Palthetoren. Textielfabrikant Palthe uit Almelo bouwde de witte villa met toren die hoog boven de Sprengenberg uitsteekt. Na afloop smaakt de koffie goed in de sfeervolle herberg De Pas, een oude schuur met gebinten en oude balken.

Landgoed De Sprengenberg ligt aan de westkant van het Nationaal Park Sallandse Heuvelrug en ten zuiden van het dorpje Haarle. Het hart van het landgoed wordt gevormd door het huis, dat boven op De Sprengenberg is gebouwd, en de omliggende tuin. Het landgoed, met een omvang van 740 hectare, is vandaag de dag in beheer bij Natuurmonumenten. Het landgoed ontleent haar naam aan de “sprengen” in het gebied: plaatsen waar water aan de oppervlakte komt.

De Palthetoren is een huis op de heuvel de Sprengenberg bij Haarle, gebouwd in de jaren 1898-1910 in opdracht van A.A.W. van Wulfften Palthe. Het huis, dat niet toegankelijk is voor publiek, werd in 1982 opgenomen in het rijksmonumentenregister. Palthe woonde in Almelo en bezat het land rond de heuvel, waar hij geregeld joeg. In 1898 liet hij een achtkantig buitenverblijf bouwen waar men kon bijkomen van de jacht en eventueel met enkele personen logeren. Naast de Palthetoren staat het huis van de jachtopziener: ‘Klein Sprengenberg’ en verder waren er vroeger elders op het landgoed ook nog ergens een houten toren, pagode genoemd – en een zodenhut, die beide al lang zijn verdwenen. Aanvankelijk was het huis bedoeld als jacht- en vakantiehuis, maar later ging Palthe er permanent wonen. Zijn vrouw, Maria Aurelia Engberts, had namelijk last van reumatiek en had baat bij de droge omgeving.

Herberg de Pas bevindt zich op Erve de Pas in Haarle, dat onderdeel is van Natuurmonumenten. De Herberg stamt uit 1891 en is stijlvol gerestaureerd, waarbij de oude details en gebinten bewaard zijn gebleven.