Als je Den Bosch zegt, zeg je de kerk en het katholieke geloof. De stad wordt ook wel ‘klein Rome’ genoemd omdat het al eeuwenlang vele kerken, kloosters en kapellen heeft. Op deze stadswandeling ontdek je de kerken en kloosters en kom je alles te weten over de belangrijke religieuze plekken van de stad. Je komt langs twintig kerken en kloosters en bij elke stop kan je informatie lezen en historische foto’s bekijken. Je doet dit met de gratis route app erfgoed’s-Hertogenbosch, met verhalen, historische foto’s, video’s en 3D-animaties op locatie. De app en de verschillende routes zijn van tevoren te downloaden via WiFi, zodat er tijdens de wandeling minimaal dataverbruik nodig is. De route app is een initiatief van Erfgoed ‘s-Hertogenbosch in samenwerking met De Bossche Tijdmachine, De Paadjesmakers en Bossche Klokkenluiders Gilde.

Den Bosch, mijn stad, kun je op deze erfgoedwandeling mooi leren kennen. Voor mij op een andere manier, nieuwe steegjes, doorkijkjes en straatjes. Hoe vaak ben ik er al geweest en toch verrast deze stad elke keer weer. Bourgondisch, gezellig, knus en nog veel meer.

De Kathedrale Basiliek van Sint Jan Evangelistgewoonlijk aangeduid als de Sint-Janskathedraal, in de binnenstad van ‘s-Hertogenbosch wordt veelal beschouwd als het hoogtepunt van de Brabantse gotiek. Het bijzonder harmonieuze interieur is het resultaat van de eenheid van stijl die de gehele bouwperiode van eind veertiende tot begin zestiende eeuw bleef gehandhaafd. De buitenkant levert met zijn gulle ornamenten, zoals de dubbele luchtbogen met de 96 luchtboogfiguren en de reliëfs boven de ramen, een treffend beeld op van de versieringsdrift van de late gotiek. De Sint-Jan is ‘een bouwwerk dat volstrekt uniek is in de Nederlandse kerkelijke architectuur. De Sint-Jan staat op de hoek van de Parade en de Torenstraat, waaraan zich de hoofdingang bevindt, en imponeert door zijn omvang en rijkdom aan beeldhouwwerk. Oorspronkelijk als parochiekerk gebouwd, werd de Sint-Jan in 1366 tot kapittelkerk en in 1559 tot kathedraal van het nieuwe bisdom ‘s-Hertogenbosch verheven. Op 22 juni 1929 werd de Sint-Jan de eretitel basiliek verleend.

Het Groot Tuighuisof de Oude Sint Jacobskerk is van oorsprong een katholieke kerk gelegen aan de Bethaniëstraat en doet dienst als kantoor en depot van de gemeentelijke afdeling Erfgoed ‘s-Hertogenbosch. In de loop der tijd is het gebouw voor verschillende doeleinden gebruikt. Omstreeks 1430 werd een aan Jacobus de Meerdere gewijde kapel en een gasthuis gebouwd voor pelgrims naar Santiago de Compostella. Vanaf 1569 kreeg het de functie van parochiekerk. In 1584 was de broederschapskapel uitgebreid tot het kerkgebouw van de huidige omvang. Van 1650 tot 1668 werd het kerkgebouw gebruikt als wagenhuis en begraafplaats. Ook werd het als paardenstal voor de cavalerie gebruikt. Vanaf 1669 tot 1752 werd er een militair arsenaal en tuighuis gevestigd. Het gebouw kreeg in deze periode ook meerdere verdiepingen. Tot 1918 heeft het vervolgens dienst gedaan als infanteriekazerne. Naast het gebouw is er nog een gedenksteen bewaard gebleven van een kazerne uit 1744. Sinds 2015 is het Groot Tuighuis de thuisbasis van de gemeentelijke afdeling Erfgoed ‘s-Hertogenbosch.

De Sint Antoniuskapel is een voormalige kapel aan de Hinthamerstraat, alleen de voorgevel van de oude kapel staat nog overeind en is een rijksmonument. In 1491 werd in opdracht van de Broederschap van Sint Anthonius een gotische kapel aan het einde van de Hinthamerstraat gebouwd. Tijdens de Beeldenstorm in 1566 werd de kapel flink toegetakeld en deze werd pas in 1609 tijdens Twaalfjarig Bestand hersteld en dit nam de volle twaalf jaar in beslag. Tijdens het Beleg van ‘s-Hertogenbosch] werd de Antoniuskapel opnieuw beschadigd en na de inname van de stad raakte de kapel verder in verval waarop het in 1640 grotendeels werd afgebroken.

In 1859 werd de Sint-Josephkerk gebouwd als kloosterkerk door de paters redemptoristen, die zich in 1854 in ‘s-Hertogenbosch gevestigd hadden. De voormalige kerk werd omschreven als een neogotische kruisbasiliek met gestukadoorde houten kruis-, rib- en stergewelven. Al in de 50’er jaren neemt de populariteit van het celibaat af. Er kwamen weinig nieuwe paters bij en in 1971 waren er nog slechts 5 paters in de kerk en het klooster gehuisvest. Deze 5 paters vertrokken op 5 augustus 1971 naar het redemptoristenklooster in Wittem en de Sint-Josepherk kwam leeg te staan. Vanaf dat moment was de kerk geen gebedshuis meer en is het in gebruik als Orangerie, een evenementencomplex.

De Sint Cathrien, of de oude benaming de Kruiskerk in de binnenstad van ‘s-Hertogenbosch is een rooms-katholieke kerk. De kerk is vernoemd naar de heilige Catharina van Alexandrië. Een beeltenis van haar staat boven het portaal. Een kruisteken, wat een verwijzing is naar de stichters van de kerk de Kruisheren is hier en daar in het gebouw aanwezig. Geïnspireerd door een reis naar Istanbul waar de architect Jan Stuyt de Hagia Sophia had gezien ontwierp hij een koepelkerk in Neo-Byzantijnse stijl. De eerste steen werd gelegd in 1916 en in 1918 was de bouw voltooid. Het bestaande grondplan van de waterstaatskerk, een kruiskerk, kon hij gebruiken om er een gelijkmatig achthoekige kerk van te maken. De koepel is van gewapend beton gemaakt, wat voor die tijd een waagstuk was.

Dit protestants kerkgebouw in een doodlopend zijstraatje van het Emmaplein is samen met het Kapucijnenklooster het enige overgebleven kerkgebouw uit de laat 19e eeuwse wijk Het Zand. Huize Bethel is weliswaar gebouwd in de vroege 20e eeuw (1908), maar kan worden beschouwd als een voorbeeld van traditionele eclectische architectuur, zoals die kenmerkend was voor de late 19e eeuw. Er werd nog volop gebruikgemaakt van traditionele, klassieke elementen, zoals de zuilen in het toegangsportaal en de tuitgevelvorm. Maar we zien ook nieuwe details, zoals de muurankers in de voorgevel, die door de smid zijn uitgevoerd met de voor de art nouveau kenmerkende zweepslagvorm.

Mariënburg is een voormalig klooster in het centrum, in 1488 werd de bouw van de kapel gerealiseerd. De basis voor het klooster werd gelegd in 1897, waarna de bouw werd afgerond in 1899 en het bouwwerk in gebruik werd genomen. Sinds 2001 is het complex een rijksmonument. De Mariënburg (Burcht van Maria) was in de Middeleeuwen een kloostercomplex van zusters Franciscanessen. In 1566 heeft het complex zwaar te lijden gehad door de beeldenstorm. Na het beleg van 1629 toen het Katholieke geloof niet meer in het openbaar beleden mocht worden vertrekken de meeste zusters, waarna de gemeenschap langzaam uitsterft. Het terrein is daarna in gebruik voor militaire doeleinden. In 1870 komt het voormalige kloostercomplex in beeld voor de Zusters van JMJ. Deze congregatie was gestart in 1822 in Amersfoort. In 1840 vestigen zij zich in Engelen, en in 1870 verhuizen ze naar de Sint-Janssingel om er het moederhuis van de congregatie te bouwen. Uit respect behouden zij de naam Mariënburg.

De Synagoge van ‘s-Hertogenbosch of Bossche Synagoge is een voormalige synagoge die tegenwoordig als Muziekcentrum De Toonzaal in gebruik is. De synagoge is gebouwd in 1823 als vrijstaand complex in opdracht van de joodse gemeente van ‘s-Hertogenbosch. Voor de Tweede Wereldoorlog zijn er voor de gevel van de synagoge een rij huizen gebouwd, die het zicht ervan onttrokken. Ruim veertig jaar na de oorlog zijn deze huizen gesloopt om het pand weer in oude staat te herstellen. Vanaf de Tweede Wereldoorlog tot de jaren zeventig werd de synagoge steeds minder gebruikt.