Wandeling Waterweetjes Grave

Een wandeling tussen het kerstdiner door waarbij je bij Grave langs voornamelijk water ontdekt wat water voor Grave heeft betekent. De Thompsonbrug, het van Sassegemaal, de Hampoort, de Graafsche Raam, kanonnen en de vesting Grave, het komt allemaal bij elkaar in deze Waterweetjes-wandeling.

Gemaal van Sasse ligt nabij de John S. Thompsonbrug in Grave. Dit gemaal laat het water uit de Peel via het riviertje de Raam in de Maas stromen.

Het gemaal van Sasse is het eerste elektrische gemaal dat in de regio is gebouwd door het toenmalige waterschap De Maaskant. Het gemaal was nodig geworden door de aanleg van een stuw in de Maas die het waterpeil verhoogde. Daardoor kon de Raam zijn water niet meer zomaar op de Maas lozen. In 1928-1929 werd het gemaal gebouwd en in 1929 werd het in gebruik genomen. Rond 1950 en opnieuw in 1981 is een deel van de apparatuur gemoderniseerd. Het gemaal is genoemd naar Jhr. mr. A.F.O. van Sasse van Ysselt, de eerste voorzitter van waterschap De Maaskant.

Het riviertje De Raam mondt uit in de Maas bij gemaal Van Sasse. De Raam veroorzaakte voor die tijd problemen met de waterafvoer: de vroegere uitmonding in de Maas (bij de Oude Haven in Grave) was niet alleen te krap, ook voerde het riviertje zuur Peelwater aan.

Het overtollig regenwater uit de wijk langs het watertje kan hier infiltreren in de bodem. Naast waterafvoer heeft de Raam ook een functie als ecologische verbindingszone: een natuurlijke inrichting die uitwisseling van planten en diersoorten tussen natuurgebieden mogelijk maakt. Daarom is langs
de Raam een natuurzone aangelegd.

Het Stuw- en sluizencomplex Grave is een complex van een stuw en twee sluizen naast elkaar in de Maas bij Grave en Nederasselt. Over de sluizen en de stuw ligt een verkeersbrug, de John S. Thompsonbrug. Stuw en brug zijn als één geheel gebouwd. In 1929 werd het complex in bedrijf gesteld. Een nieuwe, tweede, sluis werd in 1974 geopend. De huidige beheerder is Rijkswaterstaat Zuid-Nederland.

Het complex is een Rijksmonument en heeft grote cultuurhistorische waarde. Het is niet alleen van betekenis voor de geschiedenis van de bouwtechniek in ijzer en staal, maar ook van belang voor de typologische ontwikkeling van de grote verkeersbruggen.

Grave is een bezienswaardig vestingstadje aan de Maas met tal van historische woonhuizen, enkele kerken, overblijfselen van de militaire activiteiten, de Maaskade enzovoort. Op het einde van de 13e eeuw gesticht door de Heer van het Land van Cuijk, die er reeds een kasteel had, heeft het stadje een ronde plattegrond en een regelmatig stratenplan. Hoewel de vestingwerken in 1876 gesloopt werden, is de vorm ervan nog enigszins af te lezen aan de loop van een aantal singels, die een deel vormen van de Graafse Raam.

Grave en water zijn altijd verbonden met elkaar geweest. Gelegen aan de Maas en de Beerse Overlaat was er altijd water maar ook de dreiging van water aanwezig. De Maaspoort bevoorraadde Grave van water en deze staat bovenop de huidige waterkering die het plaatsje beschermt tegen hoog water van de Maas. Je kunt er de waterstanden van 1993 en 1995 nog zien.

De kanonnen aan de rand van Grave werden tot 1930 afgeschoten ten teken  dat binnen één dag de Beersche Overlaat (een verlaging in de Maasdijk ter hoogte van het dorp Beers) in werking zou treden door het stijgende waterpeil. Hierdoor liepen de landerijen rondom Grave onder
water. Zo wisten de boeren dat het vee binnengehaald moest worden.

Het vestingplaatsje Grave telt vele monumentale panden. Vroeger was de Hamstraat de belangrijkste winkelstraat, tegenwoordig wordt er echter vooral gewoond. ‘Ham’ betekende een bij water gelegen stuk grond. vlakbij ligt de Hampoort, de toegang vanuit ’s-Hertogenbosch. Voor de poort lag een
dubbele gracht, met daarin een eiland (een ravelijn) waarover de toegangsweg liep.