Trage Tocht Sandenburg – Wandelen op de rand van de Utrechtse Heuvelrug

Bij de wandeling over de trage tocht Sandenburg vandaag was alles mooi: de bomenlanen, de een nog mooier dan de andere, de lucht, het gras op de weilanden, de koeien, de bossen, de dreigende lucht, de knotwilgen, de overstapjes, het kasteel en nog veel meer. Niets meer aan doen.

De Nederlandse Buurtspoorweg Maatschappij was een particulier initiatief voor het exploiteren van tramlijnen. Nieuwsbladen schreven met bewondering over de ‘tramway’. Het systeem is in Engeland uitgevonden en daar populair geworden. Daarom schreven de nieuwsbladen over de ‘tramway’. In 1886 werd het laatste traject tussen Elst en Rhenen opgeleverd. Met het toen eveneens gerealiseerde stuk tussen Rhenen en Arnhem was de tramverbinding Utrecht-Arnhem vanaf dan een feit. De historische Postweg ligt in de smalle strook bosgebied van het Utrechts Landschap Sandenburg. Hier reed de tram tussen Utrecht en Rhenen.

Kasteel Sandenburg is een Nederlands kasteel in Langbroek en behoort tot het gelijknamige landgoed. Sandenburg ligt aan de Langbroekerwetering. Het kasteel wordt voor het eerst genoemd in 1391: in dat jaar werd het beleend aan Jan van Zijl. In 1792 werd de woontoren gekocht door Gijsbert Carel Cornelis Jan baron van Lynden. Tussen 1861 en 1865 liet F.A.C graaf van Lynden van Sandenburg het door de Utrechtse architect Samuel Adrianus van Lunteren uitbreiden tot het huidige kasteel. Het kasteel wordt nog steeds particulier bewoond door de familie van Lynden van Sandenburg. Achter het kasteel ligt een oranjerie, waar vroeger bijzondere planten de winter doorbrachten. De oranjerie wordt verhuurd als een trouw- en evenementenlocatie. In de voormalige stal, het koetshuis en op de bovenste verdieping van het kasteel zijn tegenwoordig bedrijven gevestigd. In het koetshuis van Sandenburg is de dichter Gerrit Achterberg geboren.

De Stichtse Lustwarande is een lange reeks van meer dan honderd buitenplaatsen en landgoederen langs de zuidwestelijke rand van de Utrechtse Heuvelrug. Deze reeks strekt zich uit van De Bilt tot Rhenen. Aan het einde van de 18e eeuw hebben vele rijke Hollanders zich hier gevestigd en hebben zij er prachtige buitenplaatsen voor zich aangelegd, waar ze een paar maanden per jaar konden verblijven. In die tijd was de grond daar voor betrekkelijk weinig geld te koop. Veel van deze buitenplaatsen zijn in handen van bedrijven gekomen, die er een kantoor gevestigd hebben. Ook zijn er een aantal in verval geraakt of zelfs gesloopt. Het is voor de meeste particulieren namelijk niet meer mogelijk de hoge onderhoudskosten op te brengen. Enkele voorbeelden zijn Beerschoten (De Bilt), Huis Doorn (Doorn) en Wulperhorst (Zeist).

Je loopt over langgerekte, smalle graslanden met tussendoor lanen, houtwallen en rijen knotwilgen. De ontginning van het Langbroekerweteringgebied kwam tot stand onder leiding van bisschop Godebald. De Langbroekerwetering is een 12e-eeuws ontwateringskanaal gegraven ten behoeve van de ontginning van Langbroek. Door de enorme bevolkingstoename tussen de 11e en 13e eeuw werden er op grote schaal ontginningsprojecten gestart. Ook de machthebbers van het Sticht Utrecht zagen hiervan de noodzaak en voordelen. Een van de te cultiveren gebieden was (het) Langbroek. De betekenis van het toponiem broek is ‘moerassig land’. Langbroek was een moerassig gebied op de aangeslibde rivierklei van de Rijn onderaan de Utrechtse Heuvelrug. Weteringen en dwarsweteringen werden gegraven om de vochtige gronden te ontwateren. De weteringen lopen evenwijdig aan elkaar: er werd een vaste afstand van 1250 meter tussen de afwateringen aangehouden.