Trage Tocht Plasmolen-Mook – Wandelen van Maas naar Mookerhei

De wandeling laat echt twee gezichten zien. Enerzijds het gebied te noorden van de Maas met de Mookerplas, de plaatsjes Middelaar en Mook en de rivier de Maas. Het zicht op de imposante kerk van Cuyk is prachtig, schepen varen voorbij en koeien in de weides in de uiterwaarden. In de verte zie je de Mookerhei op de stuwwal al liggen, de historische plek waar belangrijke veldslagen hebben plaatsgevonden. Je klimt langzaam omhoog en boven zijn de panorama’s op het Maasdal mooi. De heide bloeit nog een beetje. Het gebied rond het Zevendal leidt je tenslotte weer naar Plasmolen.

Mook is een kerkdorp in de Nederlandse gemeente Mook en Middelaar en na Molenhoek de noordelijkste plaats in de provincie Limburg. Mook ontstond langs de weg van Nijmegen naar Venlo. De heerlijkheid behoorde aan het Mariastift en het Sint-Adalbertstift te Aken en werd in 1227 verkocht aan de Graaf van Gelre. In 1473 werd het een leen van het Hertogdom Kleef, om in 1815 bij Nederland te worden gevoegd. Mook leed grote schade in 1944 en 1945 en werd daarna herbouwd. Mook ligt direct aan de Maas, tegenover Katwijk, dat via een veerpont te bereiken was. Deze pont is echter opgeheven. De spoorbrug over de Maas is van 1882. De verbinding met Katwijk is in 2020 hersteld, door de aanleg van een fietsbrug parallel aan de spoorbrug. Een waterweg takt bij Mook af van de Maas en voert naar de Mookerplas, die door zand- en grindwinning is ontstaan. Ten noordoosten van Mook ligt een stuwwallengebied met hoogten tot 69 meter. Hier ligt de Mokerheide, een natuurgebied met de Heumense schans en de Mookerschans.

De Mookerplas is een recreatiegebied in de Nederlands-Limburgse gemeente Mook en Middelaar. De Mookerplas is ontstaan uit zand- en grindwinning die van de jaren 50 tot in de jaren 90 actief was. Het kanaal en ongeveer de helft van de Siep zijn voor recreatieboten toegankelijk en bij Mook en Plasmolen zijn ook jachthavens en campings. Het gebied is 100 hectare groot en ligt ten oosten van de rivier de Maas, waarmee het via een keersluis verbonden is, en net bovenstrooms de splitsing tussen de Maas en het Maas-Waalkanaal.

Huis Middelaar, ook wel Middelaarshuis, was een kasteel in Middelaar, gelegen aan de Maas. De eerste vermelding van dit kasteel is van 1388. Waarschijnlijk was het in 1375 gebouwd door Arnold van Heumen. Deze koos partij voor het Hertogdom Brabant en tegen Hertogdom Gelre, waardoor hij zijn Gelderse bezittingen kwijt raakte. Deze werden geschonken aan ene Willem van Cuijk, basterdzoon van Arnold. Deze stierf kinderloos, en zo kwam het kasteel aan de Hertog van Gelre.

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog werd het kasteel nog bezet door Parma, om in 1641 ingenomen te worden door Frederik Hendrik, die het Genneperhuis belegerde en een schipbrug over de Maas deed aanleggen. Deze werd verdedigd door het kasteel, dat daartoe van schansen werd voorzien. Tijdens de 17e eeuw kwam het kasteel in bezit van Pruisen maar in 1702, tijdens de Spaanse Successieoorlog, werd het door Franse troepen verwoest. Begin 19e eeuw was het kasteelterrein in bezit van de Staat der Nederlanden die het verkocht aan Herman van Wijck, burgemeester van Kessel. Deze liet er een boerderij bouwen. Op het terrein zijn nog grachtresten en ondergrondse muurresten van het kasteel aanwezig.

De Mookerheide of Mookerhei is een bos- en heidegebied waar vond in 1574 de Slag op de Mookerheide plaats vond. Lodewijk van Nassau en Hendrik van Nassau, twee jongere broers van Willem van Oranje, vochten hier tijdens de Tachtigjarige Oorlog tegen de Spanjaarden. Het gebied zelf ligt op een stuwwal waar Frederik Hendrik van Oranje in 1929 zijn troepen verzamelde, om van daar uit te vertrekken naar ‘s-Hertogenbosch. Een paar dagen na zijn vertrek van de heide begon hij het Beleg van ‘s-Hertogenbosch. Na 1639 werd op de Mookerhei het verdedigingswerk Mookerschans aangelegd. Ook in de Tweede Wereldoorlog is op deze heide flink gevochten. In het heidegebied zijn kraters achtergebleven van bominslagen.

Op de Mookerheide kunt je dassen, gladde slangen, zandhagedissen en ringslangen tegenkomen. Een deel van de Mookerheide wordt begraast om ervoor te zorgen dat de heide niet dichtgroeit met bomen en grassen.

Middelaar werd in de 2e W.O. bijna geheel verwoest doordat het op een strategisch belangrijke plek aan de Maas lag. Het puin ruimen begon in de zomer van 1945 en de kerk was een teken van heropbouw van de plaats. Als noodkerk werd eerst een schuur gebruikt. Vanaf september 1945 was een dubbelwandige houten barak ter beschikking. De sloop van de oude kerk was in mei 1946 voltooid. Het ontwerp van een kruiskerkje in gotische vormentaal werd op 20 oktober 1947 goedgekeurd. De kerk kreeg 200 zitplaatsen voor volwassenen en 112 voor kinderen. De nieuwbouw werd aanbesteed op 10 februari 1948 en gegund aan de laagste inschrijver M. van Dijk. De bouwcampagne verliep voorspoedig want op kerstavond 1948 kon de kerk ingezegend worden.