Skip to main content
search

Trage Tocht Oranjewoud – Wandelen door mooiste landgoederen in Friesland

By 28 juni 2021december 31st, 202310-15 KM, Friesland, Trage tochten

Trage Tocht Oranjewoud

Museum Belvedére

Trage Tocht Oranjewoud

Begraafplaats Brongerga

Trage Tocht Oranjewoud

Princenhof

Trage Tocht Oranjewoud

Voormalig K.I.-Station

Trage Tocht Oranjewoud

Brongerga

Trage Tocht Oranjewoud

Landgoed Oranjestein

Oranjewoud, het Grand Canal en Brongergea

Bedenker Rob Wolfs omschrijft de wandeling: ‘We maken een mooie wandeling in Friesland onder de rook van Heerenveen door het landgoederenlandschap van Oranjewoud. Aan het begin van de route passeren we statige landhuizen en horeca De Oranjetuin. Landgoed Oranjewoud werd in 1676 gesticht door Albertine Agnes van Oranje. Zij was getrouwd met de Friese stadhouder Willem Frederik. In hun kielzog bouwden andere rijke Friezen hier landhuizen en legden parken en tuinen aan. We laten de baroktuinen van Overtuin links liggen en komen al snel in het museumpark dat in 2004 werd aangelegd als reconstructie van het park uit 1700, met een centrale plek voor museum Belvédère. Langs het Grand Canal en na een stukje door het Tuimelaarsbos lopen we door de buurtschap Brongergea en vergapen ons aan de mooie panden, met als hoogtepunt de begraafplaats van Van Limburg Stirum en de bijzonder fraaie klokkenstoel. De tocht vervolgt een flink stuk langs vaarten en bosranden met zicht op meer open boerenland. Verderop komen we dan weer in het halfopen coulissenlandschap met een afwisseling van bosjes, graslanden en bomenlanen op landgoed Oranjehoeve. De beuken- en eikenlanen zijn imposant. Een wandellandschap om van te smullen!’

Trage Tocht Oranjewoud

De wandeling is inderdaad om van te smullen, wat een schoonheid aan landschappen. Het is een beetje on-Fries, geen meren, geen grote weilanden en geen sloten. Wel een enorme afwisseling aan landschappen op een relatief klein gebied. Met mooie beukenlanen, kleine percelen weiland, statige bossen en daartussen het buurtschap Brongerga met het mooie kerkhofje en de klokkenstoel. Met op het eind van de wandeling een score van 35 ooievaars en 40 reeën, het kon niet mooier.

Oranjewoud

Oranjewoud is een dorp gelegen tegen de oostelijke rand van de plaats Heerenveen. Het gebied heette voor de aankoop van Albertine Agnes Schoterwold, kortweg ‘t Wold. Oranjewoud dankt zijn naam aan de aanwezigheid van de Oranjes. In 1676 kocht prinses van Oranje Albertine Agnes van Nassau een bestaand landgoed genaamd Sickingastate samen met drie boerderijen en gaf hieraan de naam Oranjewoud. Zo’n buitenverblijf was destijds in de mode. Ze liet er lange lanen, singels en tuinen in barokstijl aanleggen naar Frans voorbeeld. Na de dood van Albertine Agnes erfde haar schoondochter het bezit. Zij liet architect Daniël Marot, bekend van Paleis Het Loo, paleis Oranjewoud in classicistische/barokstijl ontwerpen. In het begin van de 19e eeuw vestigden zich verscheidene voorname families in Oranjewoud. Zo liet Hans Willem de Blocq van Scheltinga kort na 1834 een nieuw landhuis bouwen op het terrein van het afgebroken Paleis Oranjewoud. Dit landhuis noemde hij dan ook Oranjewoud. Het nieuwe landhuis was geen bezit meer van de Koninklijke familie, maar kreeg zo nu en dan nog wel bezoek van leden van het koningshuis.

Trage Tocht Oranjewoud
Trage Tocht Oranjewoud

Museum Belvédère in museumpark

In 2004 heeft het landgoed zich aan de noordzijde uitgebreid. In het nieuwe stuk werd Museum Belvédère, ontworpen door architect Eerde Schippers, gebouwd. Het gebouw is in zwarte basaltplaten afgewerkt. Het is het eerste museum voor moderne en hedendaagse kunst in Friesland. Het oude noordwestelijke tuindeel werd door Staatsbosbeheer gereconstrueerd naar ontwerp van landschapsarchitect Michael R. van Gessel en samen met het nieuwe parkdeel en het museum heet dit nu het Museumpark Landgoed Oranjewoud.

Trage Tocht Oranjewoud bij Museum Belvedére

Het museum komt voort uit de wens van drie mannen: Thom Mercuur, Sjoerd de Vries en Boele Bregman. Met name Thom Mercuur droomde al geruime tijd van het opzetten van een eigen museum, een grote ‘kijkdoos’ voor kunst. Het museum is vernoemd naar de Belvedère in het Parkgebied Oranjewoud. De collectie bestaat met name uit werken van Friese kunstenaars en geestverwanten die nauwelijks in andere openbare collecties getoond worden.

Trage Tocht Oranjewoud bij het Grand Canal

Grand Canal

In het museum Belvédère is dwars op het water van de Prinsenwijk gebouwd. In het museum heb je een geweldig uitzicht over het Grand Canal. Na het huwelijk met Johan Willem-Friso, kwam Maria Louise op 2 januari 1710 in Leeuwarden te wonen. De prins was echter weinig thuis omdat hij in die tijd meevocht met de Spaanse Successieoorlog. Bovendien zou hij ook een enorme afkeer hebben voor de Friese hoofdstad. Het ontwerp van de Grand Canal kwam tot stand na het overlijden van Albertine Agnes. Hierdoor kwam het landgoed Oranjewoud in handen van Prinses Henriëtte Amalia, de moeder van Johan Willem-Friso. In de 18e eeuw was Oranjewoud samen met het Grand Canal een favoriete plek van Maria Louise.

Trage Tocht Oranjewoud bij het Grand Canal

Brongerga

Buurtschap Brongerga ligt in het Parkgebied Oranjewoud, ten oosten van het dorp Oranjewoud. Brongerga was een kleine boerengemeenschap die was ontstaan in de 11e of 12e eeuw. Deze groeide uit tot een groot kerkdorp in de 14e tot 17e eeuw). Het gebied van het dorp strekte zich uit van het hoogveen van De Knipe aan de Schoterlandse Compagnonsvaart tot aan de rivier de Tjonger. Op de begraafplaats staat een van de klokkenstoelen in Friesland en er bevinden zich de grafkelders van de families van Limburg Stirum en De Blocq van Scheltinga.

Trage Tocht Oranjewoud in Brongerga
Trage Tocht Oranjewoud

Begraafplaats van Van Limburg Stirum

Voor het eerst wordt Brongerga als dorp genoemd in 1408. De kerk, gewijd aan de heilige Agatha, moet in de 17e eeuw al in verval zijn geraakt. Oude kaarten uit de 17e eeuw geven het al als vervallen kerk aan. Nu treffen we alleen nog de klokkenstoel aan op het kerkhof, waar een oude zerk het jaartal 1711 vermeldt. Het kleine kerkhof van Brongerga met de karakteristieke klokkenstoel wordt gedomineerd door de familiegrafkelder van de Van Limburg Stirums. Als je over het kerkhof loopt, voel je bijna de rijke historie. Zo zijn er ook familiegraven van de families Van Scheltinga, Bienema en Heloma.

Trage Tocht Oranjewoud op het kerkhof van Brongerga

Klokkenstoel

In gemetselde kerktorens bestond de noodzaak tot het aanbrengen van een klokkenstoel al snel, wanneer een samenstel van luiklokken was gebouwd. Het luiden van deze klokken veroorzaakte scheuren in het torenlichaam. Daarom werden verschillende eikenhouten constructies ontwikkeld die de trillingen goed naar beneden geleidden en toch het gewicht van de beweegbare klokken, die soms meer dan 500 kilo per stuk wegen, konden dragen. De vrijstaande klokkenstoel, van boven voorzien van een dak, komt op kerkhoven en naast kerken in het noorden van Nederland veel voor, voornamelijk in Friesland, Drenthe en de kop van Overijssel. Vrijstaande klokkenstoelen werden vaak gebouwd omdat armere dorpen zich wel een eenvoudig kerkgebouwtje konden veroorloven, maar geen toren waarin de luidklok zou moeten hangen. Bovendien was de ondergrond zacht en veenachtig, waardoor er met verzakking rekening gehouden moest worden.

Trage Tocht Oranjewoud bij de klokkenstoel op het kerkhof van Brongerga

Overzichtskaart

Foto's van deze wandeling

Een wandeling door een prachtig landgoederenlandschap.

Henrie van ZoggelWandelblog Ambulare

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE