Skip to main content
search

Trage Tocht Herwen – Wandelen in de Gelderse Poort

KIJK ROND IN

DE GELDERSE POORT

De Gelderse Poort, Rijnstrangen en de Rijn

DE ROUTE GAAT DOOR HET WAARDENGEBIED VAN DE GELDERSE POORT EN DE RIJNSTRANGEN OP HET GELDERS EILAND. VANAF DE MARTINUSKERK IN HERWEN LOOP JE OVER GRASDIJKEN EN GRASPAADJES LANGS DE OUDE WAAL. VIA TOLKAMER GAAT DE ROUTE DOOR DE GEUZENWAARD, EEN VOORMALIGE RIJNSTRANG WAARNA JE LOBITH ONDER HET SCHIPPERSPOORTJE BINNENLOOPT.  HIERNA EEN STUK LANGS DE CARVIUM NOVUM, EEN NIEUW NATUURGEBIED LANGS ZANDWINNINGSPLASSEN. OP HET LAATSTE DEEL VAN DE ROUTE LOOP JE LANGS DE OUDE RIJN EN DE STRANGEN VAN HET ERFKAMERLINGSCHAP AAN DE ENE KANT EN DE OSSENWAARD MET BOERDERIJEN OP TERPEN AAN DE ANDERE KANT.

Wandeling over Trage Tocht Herwen bij de Geuzenweerd

Na de verzengende en beklemmende hitte op de zandgronden in Brabant, waar ik woon, wilde ik perse ruimte en uitzichten op een wandeling. Ik kwam wat  betreft goed aan mijn trekken op de Trage Tocht Herwen. Heerlijk windje bij recreatieplas de Bijland en de Rijn in Tolkamer, prachtige vergezichten over de Rijnstrangen en de zand- en grindplassen Carvium Novium. In de verte zie je Hoog Elten, de boerderijen op terpen en zeer veel vogels. Een uithoek van Nederland die in de Gelderse Poort veel natuur geeft. Absoluut hoogtepunt van de wandeling is de Geuzenwaard, een oude Rijnstrang tussen Tolkamer en Lobith. Schotse Hooglanders zoeken verkoeling in het water, doornstruiken manshoog langs het intieme wandelpad en het zicht op de kerken en de molen.

De Gelderse Poort

De Gelderse Poort is een grensoverschrijdend natuurgebied in Nederland en Duitsland, tussen Nijmegen, Kleve, Arnhem en Emmerik langs de oevers van de Waal, Bijlandsch Kanaal, Pannerdens Kanaal, Nederrijn en Rijn. Het is vernoemd naar de plek waar de Rijn zich door een tijdens de ijstijd gevormde stuwwal heen werkt en zich begint te splitsen. Dit is in feite het begin van de Rijndelta. De ontwikkeling van maar liefst 3.000 hectare nieuwe uiterwaardennatuur in 20 jaar tijd maakt de Gelderse Poort uniek in Nederland. De terugkeer in de Gelderse Poort van natuurlijke processen zoals erosie, sedimentatie en natuurlijke begrazing schudt de natuur wakker. De uiterwaarden, voorheen bestaand uit boerenweilanden en akkers, zijn omgetoverd tot bloemrijke graslanden, moerassen, ruigtes, struwelen en bossen waar grote kuddes runderen en paarden doorheen trekken. Van lepelaar, tot grote en kleine zilverreiger, en van bever tot misschien zelfs wel de zwarte ooievaar. Soorten waarvan het 25 jaar geleden ondenkbaar was die hier te zien. Een andere spectaculaire soort die terugkeerde, was de otter.

Wandeling over Trage Tocht Herwen bij recreatieplas de Bijland

Tolkamer

Tolkamer is een kleine plaats in de gemeente Zevenaar en ligt op een afstand van 1 kilometer van Lobith. De naam van het dorp komt uit de tijd dat daar schippers die vracht vervoerden van Duitsland naar Nederland tol moesten betalen, de zogenaamde tol-kamer. Later moesten zij, tot het wegvallen van de Europese binnengrenzen (1 januari 1993), n.a.v. het zogenaamde Verdrag van Schengen op 14 juni 1985, bij de douane ‘inklaren’ dat wil zeggen ze moesten laten zien wat ze in/uitvoerden. Hierbij voerde de douane ook controles (te water) uit, waarbij gezocht werd naar illegale sigaretten, drank (later ook drugs) e.d.. Hierbij werden soms ook ‘illegale’ personen ontdekt. Na 1 januari 1993 was het voor schippers niet meer nodig om bij het passeren van de grens het douanekantoor te bezoeken, dit was een van de redenen dat zij niet meer in Tolkamer aanlegden. Daarnaast was het door de opkomst van de mobiele telefonie niet meer noodzakelijk om een telefoonaansluiting op het vasteland te zoeken. Contact met de werkgever kon nu ook vanaf het schip gebeuren. Dit betekende een aderlating voor de plaatselijke middenstand, aangezien veel schippers(vrouwen) de mogelijkheid benutten hier hun inkopen te doen. Voor 1993 waren er 13 cafés in Tolkamer, hierna waren er nog slechts 5 over.

Wandeling over Trage Tocht Herwen in Tolkamer

Lobith

Lobith is een Nederlandse plaats die bekendstaat als het punt waar de Rijn Nederland binnenstroomt. In werkelijkheid komt deze rivier binnen bij Spijk en daarna langs Tolkamer, en ligt Lobith niet eens langs de rivier maar iets verder naar het binnenland. Lobith was een deel van de Pruisische gemeente Elten. Op 1 maart 1817 werd het gebied aan Nederland overgedragen, waarna er een voorlopige gemeente werd ingesteld met een burgemeester, maar zonder gemeentehuis en gemeenteraad. Dit in afwachting van de indeling van het platteland in gemeenten. Op de markt staat een monumentaal kerkje uit 1660. Vanaf het begin tot op heden in gebruik bij de protestanten van Lobith en het aangrenzende Tolkamer. Het schipperspoortje, bij Dorpsdijk 36 is het enige restant van het voormalige tolhuis.

Wandeling over Trage Tocht Herwen bij de kerk in Lobith
Wandeling over Trage Tocht Herwen bij het Schipperspoortje in Lobith

Rijnstrangen

De Rijnstrangen liggen in de Gelderse Poort, waar de Rijn in de Waal en het Pannerdens Kanaal splitst. Lange tijd waren de strangen een hoogdynamisch onderdeel van de rivier. Ze speelden een rol in de waterverdeling naar de verschillende Rijntakken. Sinds de jaren zestig van de vorige eeuw zijn de Rijnstrangen van de rivier afgekoppeld. Het strangengebied ademt sindsdien nog wel rivier, maar is haar ziel verloren met die uitbanning van rivierdynamiek. De strangen hebben zich sindsdien ontwikkeld tot een laagdynamisch binnendijks moerasgebied met grote natuurwaarde, gevoed door kwelwater uit het Montferland.

Wandeling over Trage Tocht Herwen bij de Rijnstrangen

Herwen

Herwen is een plaats in de Nederlandse provincie Gelderland, behorend tot de gemeente Zevenaar. De plaats is gelegen in het gebied de Liemers, oostelijk van Arnhem. Herwen wordt vaak in één adem genoemd met de plaats Aerdt als Herwen en Aerdt. Het huidige Herwen is de tweede plaats met die naam, nadat de eerste in 1764 bij een overstroming ten onder ging. Al ver voor de jaartelling woonden op die plek mensen. In 12 voor Christus werd er daarnaast een Romeins fort, Carvium, gebouwd door de soldaten van Drusus. Herwen werd voor het eerst genoemd in het jaar 870. Het verdronken dorp ligt onder het water dat nu De Bijland heet, net buiten de dijken van het nieuwe Herwen. Het dorp was kwetsbaarder geworden voor overstromingen door het ontstaan van het Pannerdensch Kanaal dat gegraven werd als onderdeel van de Hollandse Waterlinie.

Wandeling over Trage Tocht Herwen bij de kerk
Wandeling over Trage Tocht Herwen

2 Comments

  • Piet Jurjus schreef:

    Hallo Henrie,

    Ik zie dat je vandaag gewandeld hebt waar mijn ouders vandaan komen. Zij komen namelijk uit Herwen en Lobith. Mooie omgeving, alleen in een uithoek!
    Hoop dat het niet te warm is geweest om te wandelen.
    Bedankt voor deze mooie belevenis.

    • Hoi Piet, aha, leuk. Het is een uithoek van Nederland waar je toch redelijk snel bent. De omgeving is erg mooi daar en volop in ontwikkeling. Herwen is een beetje een levenloos plaatsje. Lobith is leuk met de machtige kerk en het Schipperspoortje. Vooral het stukje tussen Tolkamer en Lobith is mooi met de Geuzenwaard. Het was wel warm maar goed te doen. Dank voor je belangstelling en groet.

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE