Trage Tocht Amsterdam Watergraafsmeer – (Stadse Tocht) – Wandelen naar het Betondorp van Johan Cruyff

De Stadse Tochtwandeling gaat door het leuke Science Park, Anna’s Tuin en Ruigte, kleine oases in de drukke stad Amsterdam. Er volgt een klein uitstapje naar het Flevopark waarna we het pad over de ringvaart volgen. De Watergraafsmeer behoort tot de laagstgelegen delen van Amsterdam en op deze wandeling kun je de contouren van deze polder mooi zien. Na de oversteek naar de Amsteldijk kom je in het Martin Luther Kingpark en voorbij de begraafplaats Zorgvlied steekt de route de beroemde Amstel over. Voor je de Weespertrekvaart oversteekt wandel je door een kleine bosstrook aan de Amstel met daarna de oude watertoren. Hierna volgt Betondorp, het tuindorp waar Johan Cruyff geboren werd en vaak tegen een balletje trapte. De wandeling eindigt door leuke paadjes aan de rand van sportpark De Meer.

Amsterdam is leuk, door het taaltje, de historie, de sfeer, de grachten, de hofjes en nog veel meer. Maar in de periferie van de stad, aan de randen van het drukke Amsterdam, is het heerlijk vertoeven. Dat maakte deze wandeling zo bijzonder waarbij je langs groene oases en pareltjes loopt ten zuiden van Amsterdam. De Watergraafsmeer biedt behalve levendigheid ook mooi architectuur langs de Amstel en vele plekjes waar je in coronatijd koffie-to-go kunt nuttigen. Daarbij vele initiatieven om op kleine schaal aan ecologie te doen  bij Anna’s Ruigte en moestuintjes in de wijk. Dit alles met nog het Flevopark, Nelson Mandelapark, paden langs de Amstel en het Science Park maakte deze wandeling eentje om in te lijsten. En alsof het nog niet genoeg was, werd ik als Ajaxied getrakteerd op het geboortehuis van Johan Cruyff: ‘Buiten spelen zou een vak moeten zijn op school.’ Iets weg van het drukke centrum biedt Amsterdam fantastische wandelplekjes die hier door Rutger Burgers zijn samengevoegd in Trage Tocht Amsterdam Watergraafsmeer.

Amsterdam Science Park ligt in het oostelijk deel van Amsterdam en is een gebied van 70 hectare met als belangrijkste functie het huisvesten van voorzieningen voor natuurwetenschappelijk onderzoek, exacte wetenschap, ICT en biologie. Het gebied wordt ontwikkeld tot internationaal kenniscomplex, waar samenwerking tussen wetenschappelijk onderwijs, onderzoek en kennisintensieve bedrijvigheid gestimuleerd wordt. Op Amsterdam Science Park bevinden zich woningen, ruim 90 bedrijven gespecialiseerd in ICT en biologie, de bètafaculteit van de Universiteit van Amsterdam en wetenschappelijke instituten. Het gebied is nog volop in ontwikkeling en routes voor fietsers en wandelaars binnen het gebied en naar de omliggende buurten worden verbeterd en verfraaid.

Anna’s Tuin & Ruigte is een uniek stukje poldernatuur in het Science Park Amsterdam waar de natuur de ruimte krijgt. In de tuin worden de principes van Permacultuur gebruikt. In de ruigte – het grootste gedeelte van het gebied – laat men de natuur haar gang gaan en daarmee is het een plek voor de wilde planten en dieren. Het kreeg kansen met de ontwikkeling van het Science Park. Het gebiedje wordt beheerd door een bonte verzameling buurtbewoners, studenten, wetenschappers en andere enthousiastelingen. He wil een ontmoetingsplek zijn waar ook buiten les wordt gegeven en waar ecologisch onderzoek wordt gedaan.

Het Flevopark ligt in Amsterdam-Oost en vormt de oostelijke begrenzing van de Indische Buurt. Dit park kreeg concreet vorm vanaf 1908. De natuurkenner Jac. P. Thijsse zette zich in voor een park tussen de Joodse begraafplaats en het Nieuwe Diep. Aan de westkant komt men het park binnen door een oude toegangspoort, oorspronkelijk ‘de Hekkepoort’ genaamd. Deze stamt uit 1770 en stond destijds aan de stadsgrens bij de Muiderpoort. Met het groeien van de stad stond de poort in de weg. Deze is verwijderd en bewaard in het Tropenmuseum. Na de aanleg van het Flevopark is de poort met de originele stenen op de huidige locatie herbouwd.

Begraafplaats Zeeburg in het Flevopark is de enige begraafplaats binnen de bebouwde kom van Amsterdam. Deze begraafplaats in Amsterdam-Oost werd in gebruik genomen rond 1714, toen de begraafplaats Muiderberg vol begon te raken. Begraafplaats Zeeburg was eigendom van de Hoogduits-Joodse gemeente van Amsterdam. Hier werden vooral de armere Joden begraven. In de jaren 1714-1942 zijn ongeveer 100.000 mensen op deze dodenakker te ruste gelegd. Na de Tweede Wereldoorlog werd een groot deel van de begraafplaats geruimd, wegens de aanleg van de Flevoweg in 1956. De resten van ongeveer 28.000 mensen werden overgebracht naar de Joodse begraafplaats in Diemen. Het deel van de begraafplaats dat bleef maakt nu onderdeel uit van het Flevopark.

Amsterdam heeft zijn naam te danken aan de Amstel. Het is een gekanaliseerde rivier voor een deel op de grens van Noord-Holland met Zuid-Holland en Utrecht. Vanuit de Amstel stroomt het water via de Amsterdamse grachten naar het IJ. De rivier was geliefd bij de beroemde schilder Rembrandt en hij schetste er het landschap langs de dijk, herbergen, boeren en boerderijen. Rembrandt trok ook regelmatig langs de Amstel. Te oordelen naar de hoeveelheid tekeningen en etsen die hij van de rivier heeft gemaakt, wandelde hij daar het liefste als hij de stad uitging. Op verschillende plekken heeft hij schetsen gemaakt van de rivier.

Aan het eind van de negentiende eeuw ontdekte men dat een groene omgeving heilzaam kan zijn voor de gezondheid van stadsbewoners men de vervuilde stad kon ontvluchten. Daarom moest in elk uitbreidingsplan ruimte worden gereserveerd voor parken en plantsoenen. H.P. Berlage hield dit in gedachte bij het ontwerpen van zijn uitbreidingsplan voor Amsterdam-Zuid. Hierin nam hij diverse parken op. Onder meer een op een uitgestrekt terrein langs de Amstel. Het Martin Luther Kingpark is een stadspark in Amsterdam-Zuid en werd in 1968 vernoemd naar de dat jaar vermoorde Amerikaanse predikant Martin Luther King. Eerder  heette het Amstelpark en in de loop der jaren een aantal kunstwerken geplaatst waaronder het Beeld van Martin Luther King.

Op deze locatie lag vroeger het buitenverblijf Zorgvliet naar een ontwerp in Engelse landschapsstijl van tuinarchitect Jan David Zocher. Zorgvlied werd al snel een begraafplaats voor de elite. Waar voorheen veel vooraanstaande Amsterdammers kozen voor Begraafplaats Westerveld in Driehuis, kozen ze later veel vaker voor Zorgvlied. Er liggen veel bekende toneelspelers en schrijvers begraven. In de loop de jaren zijn er tientallen bekende Nederlands begraven op Zorgvlied. Er worden tegenwoordig zelfs rondleidingen gegeven langs graven van bijvoorbeeld, Herman Brood, Joop Doderer, Hans van Mierlo, Wubbo Ockels, Manfred Langer, Frans Halsema, Seth Gaaikema, Harry Mullisch, Antonie Kamerling, Ramses Shaffy, Annie M.G. Smidt en vele andere.

Aan de Jan Vroegopsingel in Amsterdam ligt Natuur Tuinpark Amstelglorie. Deze gemeenschapstuin is vrij toegankelijk van april tot november van zonsopgang tot zonsondergang. Er zijn in dit Tuinpark rond de 440 tuinen en hierdoor is Amstelglorie een van de grootste volkstuinencomplexen van de hoofdstad is. In het openbare deel vind je een speelbos, de Hemkerhof (een proeftuin voor natuurlijk tuinieren), het Logeerhuis, een plas-dras-gebied, een paddenpoel, twee bijenkolonies en een kruidentuin.

De Watergraafsmeer is een polder, voormalig meer, en behoort tot de laagstgelegen delen van Amsterdam (circa 5 meter onder NAP). De huizen zie je zeker vier meter lagerstaan. Het binnenmeer is in 1629 drooggemalen en bleef daarna bijna driehonderd jaar vrijwel onbebouwd. Sinds het einde van de 20e eeuw vindt er grootschalige nieuwbouw in de Watergraafsmeer plaats. Enkele hoge gebouwen, eerst de Rembrandttoren, nadien gevolgd door de Breitnertoren en de Mondriaantoren, verrezen aan de westelijke rand. Aan de Watergraafsmeer lagen het Houten Stadion (in gebruik van 1907 tot 1934) en Stadion de Meer (in gebruik van 1934 tot 1996) van voetbalclub Ajax. De beroemdste speler van Ajax, Johan Cruijff, groeide op in het nabijgelegen Betondorp.

De buurt werd als tuindorp gebouwd in de Watergraafsmeer tussen 1923 en 1925 als Tuindorp Watergraafsmeer. Het was na het complex Kossel I (1921-22) in de Rotterdamse wijk Bloemhof het tweede woningbouwproject waarbij veel beton werd toegepast bij de bouw. Daardoor ging het in de volksmond al snel ‘Betondorp’ heten. De bouw was net als in Rotterdam bedoeld als experiment om de mogelijkheden te verkennen van de toepassing van beton in de volkshuisvesting. In tegenstelling tot de oudere wijken in Amsterdam is Betondorp ruim opgezet en bevat het veel groen in de vorm van plantsoenen en hofjes. Pleintjes, gebogen straten, groen en voorzieningen als een bibliotheek, verenigingsgebouw en winkels moesten bijdragen aan een ideale, kleinschalige leefomgeving voor arbeiders en ambtenaren. De beroemdste Betondorper is voetballer Johan Cruyff (1947) die opgroeide in de Akkerstraat, niet ver van waar toen het Ajax-stadion stond.