Trage Tocht Amsterdam RAI – (Stadse Tocht) – Wandelen door groene en blauwe linten in Amsterdam

Op initiatief van Paul Bodegraven wandel ik een dagje samen met hem over de Trage Tocht Amsterdam RAI. Paul loopt komende weken alle wandelingen uit de wandelgids Wandelen in Groot Amsterdam, elke keer met iemand anders, op verzoek na een bericht op social media. Ik ken Paul persoonlijk niet, wel zijn partner Marco Barten die ook meeloopt. Samen waren we actief voor Wandelnet. En samen met Paul hebben zij, mét Marjan Wildeboer, het bedrijf One Day Walks. Ze geven wandelgidsen uit met uitgangspunten die mij aanspreken: met een goede routebeschrijving, door de wandelingen zelf te maken, mooie foto’s en voornamelijk rondwandelingen. Op een koude vrijdagmorgen ontmoet ik Paul en Marco op station Amsterdam RAI. Wat volgt is een prachtige wandeling met mooie gesprekken en veel overeenkomsten in interesses en meningen.

Routemaker en bedenker Rutger Burgers over deze route: ‘Een mooie ronde vanaf station RAI door het groen van Amsterdam Zuid en Amstelveen. We wandelen langs groenblauwe linten als het Zuider Amstelkanaal en de Kalfjeslaan in het Loopveld. Deze linten verbinden de groene buffers van de stad. We lopen na de RAI gelijk het Beatrixpark in. Het pad langs het Amstelkanaal komt voorbij de Rietveld Academie uit bij het majestueuze Olympisch Stadion. Dan volgen we de bielzen van de Museumspoorlijn richting Het Amsterdamse Bos. We nemen hier niet de kortste weg, maar  pikken het ommetje langs de fraaie Bosbaansluis even mee. Je kunt goed zien hoe diep de Bosbaan hier ligt. Samen met de roeiers wandelen we naar de finish. Via het Dachaumonument steken we het bos door naar de voormalige drafbaan. Hoogtepunt van de wandeling is beslist de passage door de Amstelveense heemparken. Het Jac. P. Thijssepark en De Braak zijn vooral in het voorjaar van grote schoonheid. Opnieuw steken we het museumspoor over en dan houden we de langgerekte plantsoenen door Amstelveen aan. Het pad langs de Kalfjeslaan wordt steeds verrassender, met eerst het Voormalig Arboretum en dan een echte grasdijk. Na een pauze aan de Amstel zoeken we het Amstelpark op. Je proeft hier de sfeer van de Floriade in 1972. Via de Belgische Kloostertuin, het Tekenkabinet en het pad langs de speeltuin sluiten we deze Amsterdamse groene gang af.’

Het park is aangelegd in 1938 en geldt daarbij als typisch voor de overgang van de romantische ontwerpstijl van de 19e eeuw naar de meer functionalistische stijl van na de Tweede Wereldoorlog. Het ontwerp is van Ko Mulder en de aanleg is vooral een werkverschaffingsproject geweest. Een deel van het Beatrixpark maakte deel uit van de tuinbouw-tentoonstelling de Floriade van 1972, hiervan dateert de kruidentuin, de Artsenijh.

‘De eerste kennismaking met Paul is prettig, wederzijdse interesses. We praten over onze drijfveren om te wandelen. Het is nog glibberig op de paden en soms met kleine pasjes en zoekend naar de juiste balans genieten we van het eerste park, het Beatrixpark.’

Het stadion is in 1927 door de Voorburgse architect Jan Wils in opdracht van het NOC ontworpen voor de Olympische Zomerspelen van 1928. Na 1937 werd het aanzienlijk uitgebreid en was het onder meer in gebruik voor belangrijke voetbalwedstrijden en als thuisstadion van FC Amsterdam dat de laatste jaren zijn thuiswedstrijden op het bijveld speelde. Het door Wils ontworpen stadion bestaat uit betonconstructies bekleed met 2.000.000 bakstenen. De hoofdingang van het stadion wordt gevormd door de Marathonpoort met daarin verwerkt twee hardstenen reliëfs van kunstenaar Johan Coenraad Altorf. Om tegenwicht te bieden aan de overwegend horizontale lijnen van het stadion en als oriëntatiepunt werd midden op van het olympisch terrein de 46 meter hoge Marathontoren gebouwd, ook wel ‘leftoren’, ‘het asbakje van Amsterdam’ of ‘het asbakje van de KLM-vliegers’ genoemd. De toren bestaat uit een betonnen skelet met aan weerszijden vier bakstenen platen. Boven op de toren in een groot, betonnen bekken brandde het eerste olympische vuur in de geschiedenis.

‘We drinken een cappuccino in een broodjeszaak bij het Olympisch Stadion. Al snel gaat het gesprek niet alleen over wandelen. Tal van onderwerpen komen voorbij: de veestapel, de boeren, extreem rechts, wederzijds vertrouwen, positief in het leven staan, samenwerken en de keuzes van de media in onderwerpen. Het ijs is gebroken, er volgen nog bijna 15 kilometer door groen Amsterdam om verder te kletsen.’

Het Amsterdamse Boswerd tussen 1934 en 1970 aangelegd ten zuidwesten van Amsterdam. De inspirator voor het Amsterdamse Bos was Jac. P. Thijsse. Al in 1900 maakte hij zich zorgen om het groen rond de stad. In zijn werk gaf hij aan dat het gebied bezuiden de Nieuwe Meer zeer geschikt was voor het aanleggen van een bos. Toen men in 1934 zover was om te beginnen met de aanleg waren de crisisjaren in Nederland aangebroken. Veel mensen waren werkloos en werden gedwongen om te werken om een uitkering te krijgen. In totaal hebben tussen 1934 en 1940 zo’n 20.000 mensen meegewerkt aan de aanleg van het bos. Het ontwerp is een kruising tussen de Engelse landschapsstijl – glooiende weiden met her en der groepjes bomen omringd door dicht bos, en gekromde bosranden – en de stijl van de Duitse Volksparken. Het Amsterdamse Bos is in de loop der jaren uitgegroeid tot een bos met veel oude(re) bomen. De waterpartijen, brugjes, smalle en slingerende maar ook brede en rechte paden, maken het bos tot een zeer bijzonder landschap in Nederland.

Een belangrijk onderdeel is de roeibaan, de Bosbaan, die in 1937 werd geopend. Deze had een lengte van 2.200 meter en was toen 72 meter breed. De baan vormde een alternatief voor de rivier de Amstel en de Ringvaart van de Haarlemmermeerpolder, waar tot dan toe roeiwedstrijden werden gehouden. Dit is ‘s werelds oudste kunstmatig aangelegde roeibaan. In 1963 werd de baan verbreed tot 92 meter. Op dit water werden in 1977 de Wereldkampioenschappen Roeien gehouden.

‘Op een wandelbankje eten we ons broodje, of in mijn geval een Brabants worstenbroodje. We kijken uit over de Bosbaan waar schaatsers voorbij komen. Het krakende typische geluid is prachtig. Zoveel groen vlakbij de drukke stad Amsterdam. De beleving van rust is voor ons toch wat anders dan voor de Amsterdammers. Hier is er altijd in de verte het achtergrondgeluid van vliegtuig, trein of autosnelweg. Op naar de heemtuinen De Braak en Jac. P. Thijssepark.’

Het is in de 20ste eeuw aangelegd en is eigenlijk een langgerekte heemtuin, een kunstmatig veeelal omheind landschapselement, bedoeld om de inheemse,  wilde flora en fauna te laten zien. Het begrip is ook geïntroduceerd door Jac. P. Thijsse. In de nabijheid van het Thijssepark ligt het oudste heempark van Amstelveen: De Braak, uit 1939. Veel inheemse planten hebben een plek in de beide parken gekregen. In 2011 werden beide parken rijksmonument.

‘We passeren bordjes met prachtige namen: Krentenbloesempad, klimoppad, Viooltjespad en Gentianenpad. Het park is zo goed aangelegd dat nog maar nauwelijks te zien is dat hier sprake is van een ontwerpplan van het park. Het lijkt puur natuur, kleine heideveldjes, waterpartijen, varensvelden en volgens Paul stinzenplanten wisselen elkaar af.’

De naam Kalfjeslaan is afgeleid van de oude herberg ‘t Kalfje op de hoek bij de Amstel, en de herberg was genoemd naar de eigenaar die hem in 1670 had geopend, Jan Claesz Kalf. De laan is echter al veel ouder; de eeuwenoude verbindingsweg tussen tussen de Amstel en de Amstelveenseweg wordt al als ‘t Kleine Loopveld getoond op zestiende-eeuwse landkaarten. De naam ‘t Kleine Loopveld is de tegenhanger van het ‘Het Grote Loopveld’, tussen het oude dorp Amstelveen en Ouderkerk aan de Amstel. Het gebied zuidelijk van de laan is in 1892 door slagturven verdiept en drooggelegd tot de Middelpolder. Vanaf de Kalfjeslaan is nog altijd te zien dat de zuidelijke omgeving lager ligt, dan de noordelijke.

‘We duiken vanuit het besloten park en bebouwd gebied de polder in. Over de Kalfjeslaan en verderop de grasdijk naderen we de Amstel. De zon zakt al wat en het ene fotogenieke plaatje na het andere komt voorbij. Rembrandt kijkt bij de Riekermolen uit over het water. In gesprekken komen teleurstellingen in het werk voorbij. Dat geldt voor mij, dat geldt voor Paul en Marco, zeker door ons gemeenschappelijk verleden bij Wandelnet. Maar het geeft ook kansen, nieuwe mogelijkheden op nieuwe plekken met nieuwe mensen.’

Het Amstelpark is een echt stadspark. Een deel van het park behoorde oorspronkelijk tot de hofstede Amstelrust. De bomen voor dit park werden overal vandaan gehaald, zo is een deel afkomstig uit het Amsterdamse Bos, dat toen een overschot aan bomen had. Je vindt er een doolhof, een rosarium, een oranjerie, ‘het Glazen Huis’, kassen, een midgetgolfbaan en  de Rododendronvallei.

‘Bij het eindpunt drinken we een speciaal bier in het nhow Amsterdam RAI Hotel. We kijken terug op een hele mooie en prettige gezamenlijke wandeling. Wandelen is niet alleen de ene voet voor de andere zetten. Wandelen is anderen uitnodigen om een leuk gesprek te voeren. En zeker in prettig gezelschap is dit een hele mooie manier om de dag door te brengen. En dat was vandaag zeker het geval.’