Stadswandeling Tilburg – Wandelen door Spoorzone en Spoorpark

Een stadswandeling is in coronatijd anders. Het is veel minder druk waardoor je veel rustiger door een stad kunt slenteren. Zo ook vandaag in Tilburg met als hoogtepunt het nieuwe Spoorpark. Een stad heeft longen nodig en Tilburg heeft dit perfect opgelost door het groene en inspirerende Spoorpark. De Kempentoren, kunstwerk De Rits en de groene zone maken dit een bijzonder park waar nog volop andere zaken ontwikkeld kunnen worden. Daarbij het Stadspark Oude Dijk, de Piushaven en de Spoorzone waardoor het een bijzonder aangename stadswandeling werd.

De Spoorzone is een brede strook die in oost-westrichting midden door Tilburg loopt, ten noorden van het stadscentrum. Het gebied wordt gekenmerkt door de infrastructuur van de Hoofdwerkplaats Tilburg aan de oostkant van het gebied, waar van 1868 tot 2011 onderhoud aan treinmaterieel werd gedaan. Dit deel van wat nu de Spoorzone is, was nagenoeg afgesloten en afgeschermd voor buitenstaanders en had in Tilburg de bijnaam ‘Verboden stad’.

Station Tilburg
Centraal in de Spoorzone ligt Station Tilburg. Het huidige gebouw werd in 1965 geopend. Het stationsgebouw was ernstig verouderd; er waren geen liften en het had te weinig ruimte voor de vele duizenden mensen die er dagelijks gebruik van maakten. Vanaf 2013 werd begonnen met een een grootschalige verbouwing. Het station werd vernieuwd, vergroot en gemoderniseerd. In oktober 2014 werd voor reizigers en andere voetgangers een tunnel onder de sporen geplaatst. Tegelijkertijd kwam er een fietsers- en voetgangerstunnel in het verlengde van de Willem II-straat. In december 2015 werd de nieuwe stationshal geopend. In het voorjaar van 2016 is het Burgemeester Stekelenburgplein geopend, een nieuw plein aan de noordzijde van het station.

Polygonale loods
Aan de noordzijde van het station ligt de Polygonale loods. In deze loods, waar glas een prominente rol speelt, werden vroeger locomotieven onderhouden. Deze werkplaats is om de draaischijf heen gebouwd die elke locomotief naar een van de zes segmenten van de loods dirigeerde. Ieder segment ligt onder een kleine hoek ten opzichte van de volgende, vandaar de aanduiding polygonaal, veelhoekig. In 2016 is de verbouwing en restauratie van start gegaan. Daarna is er café/restaurant EVE gevestigd.

Locomotiefhal
Een grote blikvanger van de Tilburgse Spoorzone is de Locomotiefhal, gewoonlijk aangeduid als LocHal. Deze immense glazen hal heeft een oppervlakte van 6500 m² en is gerenoveerd tot de nieuwe centrale bibliotheek van de stad. Ook zijn er verschillende creatieve instellingen gevestigd. De Glazen Zaal, een vierkant, transparant bouwwerk voor muziekuitvoeringen, dat voorheen in de Beurs van Berlage stond, heeft ook een plaats in de hal.

De Wasknijper
Bij het het Centraal Station staat een monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Deze klokkentoren, met daarin 12 klokjes, heeft door haar vorm de bijnaam ‘wasknijper’ meegekregen.

De westelijke uitloper van de Spoorzone is het Van Gend & Loosterrein bezuiden het spoor, een gebied van negen hectare, gelegen achter de woonhuizen van de Hart van Brabantlaan. Van Gend & Loos gebruikte het oostelijk deel als distributiecentrum, waar goederen werden overgeslagen, onder andere van treinen naar distributieauto’s. In het westelijk deel lagen de rangeersporen en opstelsporen van de Werkplaatsen.

Vanaf 2017 is het terrein omgebouwd tot een groot stadspark met de naam Spoorpark. Dit omvat onder andere een scoutinggebouw, een urban sportsgebied, een stadscamping en enkele waterpartijen. De uitkijktoren de Kempentoren van 36 meter hoog is een open staketsel met een wenteltrap en voorzieningen voor abseilen.

Kempentoren
De Kempentoren van ruim 30 meter hoog is een project van stichting de Torenbouwers. Zij bouwden in 2011 met succes ook de Flaestoren op Landgoed De Utrecht, ontstond het idee om opnieuw een toren te bouwen. In het Spoorpark in Tilburg vonden de Torenbouwers een geschikte locatie. Als kwartiermaker in het park werd een toren gebouwd met uitzicht over de stad, richting de Kempen: vandaar de naam ‘De Kempentoren’. Het oorspronkelijke ontwerp van de Flaestoren bleek niet hoog genoeg voor plaatsing in het Spoorpark. De Torenbouwers maakten voor de Kempentoren een geheel nieuw ontwerp, uitgaande van de vormgeving van de oorspronkelijke toren.

De Rits
Het kunstwerk vormt dè ontmoetingsplek voor dit levendige stadspark. Het refereert aan de historie van het Spoorpark; Belslijntje en Textielstad Tilburg. ‘De Rits opent de stad en brengt mensen samen’, aldus kunstenares Marike Vromans. Zij koos ervoor om een  hele grote rits te maken. Het is groot, de afmetingen zijn: 80 x 25 x 4 meter. Die tachtig meter zit hem in de ‘tanden’ van de rits, de kleine blokjes rondom het watertje waar je op kunt zitten.

De Sint-Dionysiuskerk in de volksmond bekend als de Heikese kerk om verwarring met de gelijknamige kerk in de buurtschap ‘t Goirke te voorkomen. De Heikese kerk is gewijd aan de heilige Dionysius en bevindt zich aan de Stadhuisstraat 6, op de plaats van de oorspronkelijke parochiekerk van Tilburg in het centrum van de stad. Sinds 1970 is de Heikese kerk de kerk van de parochie Allerheiligst Sacrament en Binnenstad Tilburg. De naam Heikese kerk verwijst naar de herdgang ‘t Heike ten zuiden van het centrum, waar zich een schuurkerk bevond die als parochiekerk de voorganger was van de huidige kerk.

Deze rustige oase nabij het stadscentrum ontstond na een samenvoeging van een deel van de kloostertuin van de Zusters van Liefde en de voormalige tuin van Huize Nazareth. In 1987 werd het park opengesteld voor het publiek. Bijzondere elementen zijn de magnoliatuin en de oude elzen. Ook lag in het park een restant van een stenen tribune, die ooit bij het buitentheater van Huize Nazareth had behoord, maar deze werd geruime tijd geleden verwijderd. In het park bevinden zich verder onder meer wandelpaden, een vijver, enkele kunstwerken, borders met eigentijdse betonnen omlijstingen. In 2008 werd hier een Cruyff Court, een kunststof trapveldje, aangelegd.

De Piushaven is een gegraven haven in Tilburg aan het Wilhelminakanaal uit het begin van de twintigste eeuw welke sinds 2002 in gebruik is als museumhaven. Het is de grootste stadshaven van Brabant. De omringende bebouwing wordt in een versneld tempo geschikt gemaakt voor horeca en wonen. Ooit was het een industriehaven tussen bedrijfspanden, vanaf 2012 heeft zich rond de Piushaven een stedelijk gebied ontwikkeld met verschillende luxe appartementencomplexen (gebouwd in de periode 2012-2019), waar wonen, werken, uitgaan en watersport samengaan.

Het beeld is vervaardigd in opdracht van de Carnavalsstichting Tilburg bij gelegenheid van de viering van ‘Tweekirelluf Kruikenstad’ in 1986. De kruikezeiker, een verwijzing naar het textielverleden van de stad, is van oudsher het symbool van Tilburg in carnavalstijd. Het beeld is vervaardigd door Henk Smulders (Tilburg 1925 – Kaatsheuvel 1994), beeldend kunstenaar te Tilburg en onder andere werkzaam voor de Efteling.

De Heuvel in Tilburg is het centrale plein van de stad Tilburg, gelegen midden in de binnenstad. Al in het jaar 709 is er een vermelding van Tilburg. Het stuk beschrijft de acte die is opgesteld om een geschonken stuk land. Dat landgoed heette Tilliburgis. Vóór 1898 konden Tilburgers alleen op de Heuvel drinkwater halen. Dat was de enige plek waar de gemeente Tilburg sociale voorzieningen aanbracht, zoals een drinkwaterpomp. In 1898 werd de watertoren aan de Bredaseweg gebouwd. Een replica van de drinkwaterpomp is nu terug te vinden op de Oude Markt tegenover café Anvers. Deze replica staat er sinds 1985 en is door de gemeente Tilburg geschonken aan het bedrijf De Volt in verband met hun 75-jarige bestaan. Midden op het Heuvelplein staat het ‘Standbeeld op de Heuvel van koning Willem II’.