Skip to main content
search

Roots Natuurpad – Tongeren-Heerde – Wandelen naar de rand van de Veluwe

KIJK ROND BIJ

DE RENDERKLIPPEN

Tongeren, de Renderklippen en sprengen

DE ROUTE GAAT DOOR UITGESTREKTE BOSSEN NAAR DE RENDERKLIPPEN, EEN NATUURGEBIED BESTAANDE UIT MET HEIDE BEGROEIDE STUWWALLEN. LANGZAAM GAAT DE ROUTE RICHTING RAND VAN DE VELUWE BIJ HEERDE. ONDERWEG PASSEER JE NOG EEN GEBIED MET SPRENGEN, EEN DOOR MENSEN GEGRAVEN BEEK MET BRONNEN ZODAT ER ONDER DRUK STAAND GRONDWATER AAN DE OPPERVLAKTE KOMT. JE EINDIGT DE ETAPPE VLAKBIJ HEERDE GELEGEN AAN HET IJSSELDAL.

Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde bij Renderklippen

De wandeling begint al mooi, Landgoed Tongeren is prachtig gelegen tussen bospartijen met prachtige doorkijkjes op de weilanden. Verder gaat de route door uitgebreide bospartijen en de immens grote en licht glooiende Renderklippen. Het is het absolute hoogtepunt van deze wandeling. De heide staat prachtig in bloei en kleurt paars wat met het oplopende terrein een prachtig beeld geeft. De naam alleen al trouwens, het betekent op- en neergaande heuvels. Hoe mooi kan een naam zijn. Langzaam wandel je naar de flanken van de Veluwe richting IJsseldal en eindigt via het Heerderstrand, in Heerde, gezellig en dorps.

Tongeren

Tongeren is een buurtschap tussen Epe en Nunspeet. De buurtschap is ook bekend vanwege het Landgoed Tongeren. Op het landgoed, circa 500 hectare groot, bevinden zich heidevelden, met een uitgebreid fiets- en wandelnetwerk. Tongeren had één basisschool die sinds eind jaren 90 niet meer als school wordt gebruikt. Vandaag de dag bestaat het landgoed uit loofbos, dennenbos, heide, landbouwgronden en boerderijen. Een deel van Tongeren is opengesteld voor wandelaars, het andere deel is wildrustgebied. Het is het leefgebied van edelhert en wild zwijn en ook de das heeft er een burcht.

Tongeren wordt voor het eerst als nederzetting genoemd in 1025. Het landgoed werd gevormd in de tweede helft van de achttiende eeuw. Nicolaas Wilhem de Meester, burgemeester van Harderwijk, was eigenaar van vijf boerderijen en een hoeveelheid bouwland en heide in de buurschap Tongeren. Na zijn overlijden erfden zijn dochter Cornelia Maria en haar man Jan Hendrik Rauwenhoff in 1768 alle boerderijen in de buurschap Tongeren op een na. Na het overlijden van Jan Hendrik Rauwenhoff junior (1799-1833), hertrouwde zijn weduwe Anna van Heurn (1798-1875) op 23-01-1845 te Haarlem met Frédéric Charles Clémens le Chevalier (Kopenhagen, 1801- Amsterdam, 1881), bijgenaamd ‘De Weldoener van Tongeren’. Charles le Chevalier behoorde tot de kleine groep 19de-eeuwse landbouwhervormers. Met allerlei landbouwkundige experimenten probeerde Le Chevalier om betere opbrengsten op de arme Veluwse zandgrond te genereren en zo de welvaart van de Tongerense boeren te verhogen. Hij experimenteerde met rasverbetering van rundvee, nieuwe bemestingsmethodes zoals gebruik van guano, de introductie van de Amerikaanse eik en nog veel meer.

Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde

Sprengen en de Middelste Heerderbeek

Verstopt in het bos maar zichtbaar vanaf de wandelroute ontspringen ten zuiden van het Heerderstrand een aantal beken. Omdat ze gegraven zijn worden het sprengen genoemd en de bron heet een sprengkop. IJstijden lieten aardlagen verticaal achter waardoor grondwater niet weg kan stromen en omhoog borrelt. Op de veelal droge Veluwe was dit vroeger een belangrijke waterbron die door graafwerk werd vergroot. De Middelste Heerderbeek is aangelegd door Luyer Daendels, scholtus van Heerde. Deze kreeg in 1669 van de Rekenkamer toestemming om een water uit het Heerder Veen bij de Putjesberg te leiden en daarop zoveel papiermolens te leggen als het verval van het water zou toestaan. Op de door hem gegraven spreng stichtte hij de Veense Papiermolen. Verder stroomafwaarts bevond zich de Papiermolen De Beek, de latere wasserij De Beek.

Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde bij spreng

Renderklippen

De Veluwe is in de ijstijd (15.000 jaar geleden) ontstaan door gletsjers. Het landijs schoof de bodemlaag voor zich uit en vormde aan beide zijden stuwwallen van zand, In latere warmere periodes begroeide de Veluwe met bos. In de middeleeuwen ontstonden door boskap en intensieve landbouw grote zandverstuivingen. De Renderklippen zijn stuifduinen uit deze tijd. De naam Renderklippen betekent: op- en neer gaande heuvels. De grafheuvels uit de steentijd herinneren aan de vroege bewoning van dit gebied door jagers die ook op kleine schaal aan landbouw deden. Een luguber overblijfsel uit latere tijd is de Galgenberg. Tot circa het jaar 1800 werden hier slechteriken voor halszaken (zware misdaden) opgehangen. Ter afschrikking liet men de misdadigers wat langer aan de galg hangen. Heide is een door mensen gevormd cultuurlandschap dat door begrazen en maaien in stand wordt gehouden. Om de grond schraal te houden wordt ook af en toe het plantendek weggehaald door te plaggen. De heidevelden worden omzoomd door gemengde bossen. Vooral in de lente en de herfst geven de verschillende soorten bomen kleur aan het landschap. Het natuurgebied de Renderklippen is ongeveer 223 ha. groot. Doordat de steden ver weg liggen wordt het hier ’s nachts nog echt donker.

Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde bij Renderklippen
Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde bij de schaapskooi Renderklippen

Heerde

Heerde ligt in Gelderland, aan de rand van de Veluwe. Heerde is een Cittaslow-gemeente. Cittaslow is een internationaal keurmerk voor gemeenten die op het gebied van leefomgeving, landschap, streekproducten, gastvrijheid, milieu, infrastructuur, cultuurhistorie en behoud van identiteit goed scoren. Op 29 oktober 1869 werd het huidige wapen van Heerde vastgesteld. Het wapen is door midden gedeeld: de bovenkant is goud en bevat twee schapenkoppen van zilver en de onderkant bestaat uit een rechterzijde in keel met een ploeg van goud en een linkerzijde in lazuur met een ossenkop van zilver. De samenstellers van het wapen wilden op deze manier de belangrijkste middelen van bestaan weergeven: schapenhouderij, veeteelt en akkerbouw. Inmiddels is Heerde al lang niet meer uitsluitend een agrarische gemeente.

Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde
Wandeling over het Roots Natuurpad van Tongeren naar Heerde bij de kerk van Heerde

Leave a Reply

Close Menu
CHOOSE YOUR LANGUAGE